ضرورتها و ظرفیت های گردشگری اسلامی و رویکردهای آن (از منظر الگوهای فرهنگی اسلام و فقه اسلامی)

فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ای

مقاله 1، دوره 2، شماره 6، مرداد و شهریور 1391، صفحه 1-13   

نویسندگان

سیروس شفقی¹؛ عباس حسنوند^{* 2}؛ محسن مصلحی³

¹استاد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

²کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه¬ ریزی توریسم، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

³دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

تاریخ دریافت: 29 شهریور 1392،  تاریخ پذیرش: 29 شهریور 1392 

چکیده

به گواهى تاریخ، انسان از بدو پیدایش، همواره در پى معاش و تأمین نیازهاى زندگی، مسکن و محل اقامت دائمى خود را ترک مى‌کرده و براى مبادله ­ی کالا و دست‌ ساخته‌ هاى خویش با سایر نیازمندى‌ هاى زندگى، راهى شهرها و کشورهاى دیگر مى شده است.در جهان امروز نیز که جهان ارتباطات نام گرفته، صنعت توریسم همچنان جایگاه ویژه خود را داراست؛ به گونه ­ای که بهره ­برداری صحیح و سالم از این صنعت در کشور اسلامی ایران، باید با الهام از فرامین اسلامی و ارزش­ها و الگوهای فرهنگی آن همراه باشد و نخستین شرط موفقیت آن در این نهفته است که زمینه­های جذب توریست را فراهم آوریم و در چارچوب قوانین مذهبی و آداب و رسوم ملی، این صنعت مهم و سودآور را فعال و پویا سازیم.با این­وجود به منظور نائل شدن به هدف ایجاد توسعه اقتصادی هماهنگ با حفاظت از محیط زیست و نیز رشد و تقارن ناشی از بهره­های اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی نضج گرفته از توریسم، می ­بایست رفتارهای اجتماعی و فرهنگی جامعه مقصد مد نظر قرار گیرد و سیاست­های جذب گردشگر متناسب با الگوهای فرهنگی آن سامان پذیرد.
      هدف از پژوهش حاضر، بررسی حدود گردشگری اسلامی از منظر الگوهای فرهنگی اسلام و فقه اسلامی و نیز ارائه راهبردهایی جهت گسترش صنعت توریسم بر پایهً الگوهای اسلامی می ­باشد. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی بوده و روش گردآوری اطلاعات کتابخانه ­ای- اسنادی می­باشد. نتایج پژوهش نشان می­دهد که گردشگری و سیر و سیاحت از نگاه اسلام، نه تنها محدود نگشته بلکه ترک آن نیز مورد نکوهش و سرزنش قرار گرفته است؛ بطوری­که بیش از 13 آیه از قرآن مستقیماً به اهمیت سیر و سیاحت به منظور عبرت از گذشتگان پرداخته و نیز روایات متعددی که بر اهمیت آن به منظور بهره­­گیری­های اقتصادی، اخلاقی و فرهنگی و نیز سلامت و تندرستی انسان ­ها پرداخته است.

کلیدواژه‌ها

سیر و سیاحت؛ گردشگری اسلامی؛ الگوهای فرهنگی؛ فقه اسلامی