ارزیابی خطر کردن گزینه های تامین آب مشهد و تعیین اولویت آنها

فصلنامه علمی مهندسی منابع آب

مقاله 7، دوره 11، شماره 37 - شماره پیاپی 2، شهریور 1397، صفحه 71-86   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

احمد قندهاری؛ کامران داوری^* ؛ بیژن قهرمان

دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

تاریخ دریافت: 13 آذر 1394،  تاریخ بازنگری: 24 اسفند 1394،  تاریخ پذیرش: 11 مهر 1397 

چکیده

امروزه تامین نیازهای آبی برای مصارف مختلف در بسیاری از نقاط دنیا و بویژه ایران از اساسی ترین چالش های پیش روی برنامه-ریزان است. بر این اساس تامین آب از نقاط مختلف و اجرای گزینه های گوناگون، از راهکارهای جاری جهت رفع این چالش در کنار مدیریت غیر سازه ای بوده و میزان زیادی از اعتبارات و بودجه های ملی را به خود اختصاص داده است. در این مقاله به صورت موردی به چالش ها و فرصت های طرح های تامین آب مشهد پرداخته شده است و همچنین روش منسجمی جهت ارزیابی ریسک ارائه شده است. به همین منظور در بخش اول مقاله، بر اساس روش بارش افکار، عوامل مخاطره آمیز در گزینه ‏های تامین آب مشهد بررسی و متوسط ریسک هر کدام از گزینه ها محاسبه شده است. سپس در بخش دوم بر اساس دامنه امکان بروز مخاطرات ریسک تمام گزینه ها محاسبه شده است. نتایج نشان داد، گرچه کمترین مقدار متوسط ریسک مربوط به گزینه انتقال آب از هزار مسجد می باشد؛ اما از دیدِ کارشناسان گزینه انتقال پساب از غرب مشهد است دامنه امکان بروز ریسک کمتری را نسبت به سایر گزینه ها دارا است. در واقع این نتایج نشان می دهد، استفاده از دامنه امکان ریسک برای اولویت‏بندی گزینه ‏ها (اتخاذ تصمیمات مدیریتی) می تواند بسیار مفید واقع شود. همچنین در انتهای مقاله گزینه های مختلف بر اساس پارامتر قیمت تمام شده پروژه، حجم انتقال آب هر پروژه، ریسک و ضریب بازچرخانی آب مجددا اولویت بندی شده اند.

کلیدواژه‌ها

دشت مشهد؛ خطر کردن؛ عدم قطعیت؛ تامین آب

عنوان مقاله [English]

Risk Assessment of Mashhad Water Supply Projects and Priorities

نویسندگان [English]

ahmad ghandehari؛ kamran davari؛ bijan ghahraman

دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

چکیده [English]

Today, for the planners, water supply is the most basic challenges for various sectors in many parts of the world and especially in Iran. Water conveyances from different locations have been the current strategies to resolve this challenge besides the non- structural management practices that take a large amount of credits and national budgets. In this paper, opportunities and challenges of Mashhad water supply schemes have been investigated case by case basis, and an integrated approach to risk assessment is provided. In the first part of the article, risk factors around the Mashhad water supply options were extracted, based on the method of brainstorming; and the average risk of each option has been calculated. In the second part, projects risks were calculated according to the possibility amplitude definition. The results showed, although the lowest average risk is associated with the option of water conveyance from Hezarmasjed project, wastewater transmission to the Mashhad West and water replacing by agricultural resources has a lowest possibility domain of risk than other options based on the expert's perspectives. In fact, the results show that using of possibility domain of risk to prioritize options (managerial decisions) can be very helpful. Finally various options are prioritized based on the parameters of the project cost, the volume of water transmission for each project, risk and coefficient of water recycling.

کلیدواژه‌ها [English]

Mashhad plain, Risk, uncertainties, water supply

مراجع

قندهاری، ا. داوری، ک.، و عمرانیان خراسانی، ح
1394 . راهنمای چارچوب مدیریت خطر کردن، نخستین .
کنگره ملی آبیاری زهکشی ایران، دانشگاه فردوسی،
اردیبهشت 94
2) نظری، ا. فرصتکار، ا.، و کیافر، ب. 1387 . مدیریت
خطر کردن در پروژهها، انتشارات معاونت برنامه ریزی و
ISBN 978- 320 ص، - 964 ،87/00/ نظارت راهبردی: 109
179-020-4
3) Bayazidi, B., Oladi, B., and Abbasi, N., 2012.
The questionnaire data analysis using by SPSS
84 ارزیابی خطر کردن گزینههای تامین آب مشهد و تعیین اولویت آنها
software (PASW) 18, Mehregan, Tehran, in
persion.
4) Cronbach, L. J., and Shavelson R. J. 2004. My
current thoughts on coefficient alpha and successor
Procedures. Educational and Psychological
Measurement. 64: 391-418.
5) Chaves, P. & Kojiri, T. 2007. Deriving
reservoir operational strategies considering water
quantity and quality objectives by stochastic fuzzy
neural networks. Adv. Water Resour. 30: 1329–
1341.
6) Davison, A., Howard, G., Stevens, M., Callan,
P., Fewtrell, L., and Deere, D,. 2008. Water safety
plans: managing drinking-water quality from
catchment to consumer. Prepared for theGeneva:
World Health Organisation; 2005
[WHO/SDE/WSH/05.06].
7) Dominguez-Chicas, A., and Scrimshaw, M,.
2010. Hazard and risk assessment for indirect
potable reuse schemes: an approach for use in
developing water safety plans. Water Res.
44(2):6115–23.
8) Faye, R. M., Sawadogo, S., Lishoua, C. and
Mora-Camino, F. 2003. Long-term fuzzy
management of water resource systems. Appl.
Math. Comput. 137: 459–475.
9) Germain, D., and Cohen, D., Frederick, J.
2008. A Retrospective Look at the Water Resource
Management Policies in Nassau County, Long
Island, New York, 44(5): 1337–1346
10) Griffith, C., Obee, P., and Cooper, R. 2005.
The Clinical application of hazard analysis critical
control points (HACCP). American Journal of
Infection Control 33, e39
11) Hellier,K. 2000. Hazard analysis and critical
control points for water supplies .63rd Annual
Water Industry Engineers and Operators’
Conference Civic Centre – Warrnambool 6 and 7
September.
12) Hokstad, P., Pettersson, T.J.R., Kirchner, D.,
Niewersch, C., Linde, A., Sturm, S., Røstum, J.,
Sklet, S., and Beuken, R., 2009. Methods for risk
analysis of drinking water systems from source to
tap - Guidance report on Risk Analysis, Project
Funded by the European Commission, Sixth
Framework Programme, Sustainable Development.
TECHNEAU
13) Hong, E., Lee, I., Shin, H., Nam, S., and Kong,
J. 2009. Quantitative risk evaluation based on event
tree analysis technique: Application to the design of
shield TBM, Tunnelling and Underground Space
Technology 24: 269–277
14) Jayarante A. 2008. Application of a risk
management system to improve drinking water
safety. J Water Health 2008;6(4):547–57.
15) Jairaj, P. G. and Vedula, S. 2000. Multireservoir
system optimization using fuzzy
mathematical rogramming. Water Resour. Manage.
14: 457–472.
16) Luyet, V,. Schlaepfer, R., Parlange, M., and B.
Buttler, A., 2012 . A framework to implement
stakeholder participation in environmental projects,
Journal of Environmental Management,111: 213-
219.
17) Maqsood, I., Huang, G. H. and Yeomans, J. S.
2005. An interval parameter fuzzy two-stage
stochastic program for water resources management
under uncertainty. Eur. J. Oper. Res. 167 (1): 208–
225.
18) Mays, L.W., and Tung, Y.K. 1992.
Hydrosystems Engineering and Management.
McGraw-Hill. Book Co., Singapore.
19) McIntyre, N., Wagener, T., Wheater, H. S. and
Siyu, Z. 2003. Uncertainty and risk in water quality
modelling and management. J. Hydroinformat. 5
(4): 259–274.
20) Pipattanapiwong, J., 2004. Development of
multi-party risk and uncertainty management
process for an infrastructure project, Doctoral
dissertation, Japan, Kochi University of
Technology.
21) WEF (World Economic Forum). 2015. Insight
Report Global Risks 2015, 10th Edition, World
Economic Forum, Geneva. Available at:
<http://reports.weforum. org/global-risks-2015/>
(last checked: 04.04.15)
22) USGS. 2000. A Retrospective Analysis on the
Occurrence of Arsenic in Ground-Water Resources
of the United States and Limitations in Drinking-
Water-Supply Characterizations, Water-Resources
Investigations Report 99–4279, Reston, Virginia
2000
23) Yokoi, H., Embutsu, I., Yoda, M.,Waseda K,.
2006. Study on the introduction of hazard analysis
and critical control point (HACCP) concept of the
water quality management in water supply systems.
Water Sci Technol 53(4):483–92
24) Tankana, H. and Gue, p. 1999. Theory and
methodology portfolio selection based on upper and
lower exponential possibility distributions.
European Journal of Operational Research 114:
115-126
25) Tankana, H. Gue, P. and Turkesen, B. 2000.
Portfolio selection based on fuzzy probabilities and
possibility distributions. Fuzzy Sets and Systems
111: 387-397
26) Ted, S. 2014. Environmental Risk
Assessment: A Toxicological Approach. CrC Press
group. International Standard book Number 13-
978-1-4665 - 9829- 4.
27) Tran, L. D., Schilizzi, S., Chalak, M. and
Kingwell, R. 2011. Optimizing competitive uses of
water for irrigation and fisheries. Agric. Water
Manage. 101: 42–51.
28) Turner B.L. 2010, Vulenrability and
resilience: coalescing or paralleling approaches for
sustainability science?. Global Environrmental
Change, 20:570-576
85 مجله ی مهندسی منابع آب / سال یازدهم /تابستان 1397
29) Zhang, X. H., Zhang, H. W., Chen, B., Guo, H.
C., Chen, G. Q. and Zhao, B.A. 2009. An inexactstochastic
dual water supply programming model.
Commun. Nonlinear Sci. 14: 301–309.
30) Zilinskas, R. 2005. Assessing the threat of bio
terrorism congressional testimony. Center for
Nonproliferation Studies. From http://cns.miis.edu