بررسی شاخصه‌های طراحی مسکن چند واحدی معاصر (پلکس) در ارتباط با الگوهای معماری بومی اقلیم گرم و خشک مورد پژوهی؛ مسکن بومی شهر کرمان

فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری

مقاله 19، دوره 12، شماره 47، اسفند 1400، صفحه 319-338   

نوع مقاله: مقاله برگرفته از پایان نامه

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/jupm.2022.27573.3870

نویسندگان

رضا سروش نیا¹؛ سید مجید مفیدی شمیرانی^{* 2}؛ ایرج اعتصام³

¹دکتری معماری، دانشگاه آزاد اسلامی (واحد علوم و تحقیقات)، تهران، ایران.

²استادیار معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران.

³استاد تمام، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران.

تاریخ دریافت: 06 اردیبهشت 1400،  تاریخ بازنگری: 29 شهریور 1400،  تاریخ پذیرش: 09 مهر 1400 

چکیده

چکیده
مقدمه: هدف از این پژوهش دست‌یابی به شاخصه‌های طراحی مسکن در اقلیم گرم و خشک و میزان انطباق‌پذیری مسکن پلکس به‌عنوان نوعی مسکن جدید با الگوهای گذشته معماری در ابعاد کالبدی و اقلیمی و هم‌چنین، دست‌یابی به معیارهایی که به احیاء معماری بومی گذشته و شناخت اصولی آن منجر می‌شود.
روش: روش پژوهش مطالعه حاضر، ترکیبی از روش‌های توصیفی-تحلیلی و تطبیقی و با ماهیت کاربردی است. بعد از شناخت شاخصه‌های معماری بومی اقلیم گرم و خشک و شناخت مسکن پلکس از راه مطالعات میدانی (مشاهده و مصاحبه) ومروربرخی اسناد کتابخانه ای شاخصه‌های موردنظر در نمونه‌های مطالعاتی با سیستم امتیازدهی ارزیابی‌شده و از زاه مقایسه کمی (امتیازات کسب‌شده در نمونه‌های مسکن بومی و مسکن پلکس) و مقایسه کیفی (بررسی معیارهای به‌دست‌آمده از مطالعات انجام گرفته) به انطباق‌پذیری و استنتاج شاخصه‌های معماری هر یک از این دو نوع مسکن پرداخته‌شده است.
یافته­ها: نتایج مبتنی بر مطالعات کتابخانه‌ای و روش تطبیقی از طریق ویژگی‌های مفهومی و کالبدی مسکن بومی و مسکن پلکس در قالب شاخصه کالبدی ، اجتماعی و اقلیمی و تحلیل و سنجش شاخصه‌های موردنظر پس از طبقه‌بندی در قالب مؤلفه و معیارهای مربوطه ، هم پیوندی ، ارتباط و میزان انطباق شاخصه‌های طراحی در معماری مسکن بومی و مسکن پلکس به‌عنوان یک الگوی معاصر در طراحی مسکن جدید را نشان می دهد. مسکن بومی متأثر از مؤلفه‌های اقلیمی، فرهنگی و معیشتی است، اما مسکن پلکس حاصل شیوه‌ها و نگرش‌های جدید زیستی و اجتماعی است، ولی باوجود ریشه‌های متفاوت مسکن بومی وپلکس، می‌توان ویژگی‌های مشترکی در آن‌ها یافت. این معیارها نشان می‌دهد که مباحث مربوط به اصول پایداری اقلیمی جزء مباحث مهم و اساسی درزمینه طراحی معماری بومی می‌باشند که در مسکن پلکس تحقق‌یافته است.
نتیجه­گیری: باتوجه به یافته­های این پژوهش می­توان نتیجه گرفت که تعامل نزدیکی بین معیارهای طراحی مسکن پلکس با مسکن بومی اقلیم گرم و خشک ,وجود دارد و این نوع مسکن می‌تواند به‌عنوان شکل جدیدی از مسکن معماری در ارتباط با اقلیم و ایجاد هم پیوندی با معماری گذشته در پاسخ‌گویی به محیط و ایجاد مسکن پایدار مفید، احیاء معماری مسکن بومی در معماری معاصر را در پی داشته باشد.

کلیدواژه‌ها

مسکن بومی؛ مسکن چندواحدی؛ مسکن پلکس؛ اقلیم گرم و خشک؛ گونه شناسی مسکن

عنوان مقاله [English]

Investigating the characteristics of contemporary multi-unit housing design (Plex) in relation to the indigenous architectural patterns of hot and dry climate studied; Indigenous housing in Kerman.

نویسندگان [English]

reza soroushnia¹؛ Seyed Majid Mofidi Shemirani²؛ Iraj Etesam³

¹Ph.D. in Architecture, Islamic Azad Uiveristy Iran Sciences & Research University, Tehran, Iran.

²Architecture Associate Professor, Architecture & Urbanism Faculty, Iran University of Science and Technology, Tehran, Iran.

³Full Professor, Architecture & Urbanism Faculty, Iran Sciences & Research University, Tehran, Iran.

چکیده [English]

Abstract
Introduction: The purpose of this study is to achieve design criteria that lead to the revival of indigenous and rich architecture of the past and its revival in contemporary housing.
Method: The research method of the present study is a combination of descriptive-analytical and comparative methods with an applied nature. After recognizing the indigenous architectural features of hot and dry climate and recognizing Plex housing through field studies (observation and interview) and reviewing some library documents, the desired indices in the study samples were evaluated by scoring system and by quantitative comparison (scores obtained in indigenous housing samples and Plex housing (qualitative comparison) (review of criteria obtained from studies) on the adaptability and inference of architectural features of each of these two types of housing.
Results: Results based on library studies and comparative method through conceptual and physical characteristics of indigenous housing and plexus housing in the form of physical, social and climatic indicators and analysis and evaluation of the desired characteristics after classification in the form of relevant components and criteria, interrelationship, relevance and compliance Design features in indigenous housing architecture and Plex housing as a contemporary model in the design of new housing.
Conclusion: The results show that there is a close interaction between Plex housing design criteria and indigenous housing in hot and dry climates, and this type of housing can be used as a new form of climate-related architectural housing and to link with past architecture in responding to the environment and creating housing. Stable useful, followed by the revival of indigenous housing architecture in contemporary architecture.

کلیدواژه‌ها [English]

vernacular housing, multi-unit housing, plex housing, hot and dry climate, housing typology

مراجع

1- Ahmadi, F. (2005). City-House, Central Courtyard. Soffeh Publication, No. 41, Shahid Beheshti University, Tehran.

2- Asadi, M R., & Amiryi, M. (2012). Culture and Life in Residential Complexes. Shahr Publishing Institute, 1st edition, Tehran.

3- Asgari Nezhad, A. (2004). Compatible Architecture with the Climate Memarie Hamsaz ba Eghlim Paper Presented at the Third Conference on Optimization of Fuel Consumption in Buildings, Tehran.

4- Dehghan Manshadi, M. (2006). Sustainable Development in the Bright Shadow of the City, Mafakher Publications, Tehran.

5- Diba, D. (1999). Inspiration and taking advantage of the fundamental concepts of Iranian architecture. Journal of Architecture and Culture, No. 1, Tehran, pp. 97-111.

6- Doc, Mark, B., & Jay, Z. (2007). Sun, Wind and Light, Climatic Design (Design Strategies in Architecture). Translated by Saeed Aghaei, Ganj Honar Publications, Tehran.

7- Ediqi, M. (2009). Application of polarization method in hot and dry climate, master's thesis, supervisor: Mofidi Shemirani, Seyed Majid, Islamic Azad University, Science and Research Unit, pp. 146-56.

8- El Pagonolo., Adriano., & et al. (2005). Vernacular Architecture. Translation by Mohammad Sadat Afsari. Space Publishing. Italian Cultural Association, Tehran.

9- Eysenck, H. J. (1998). Reality and Fantasy in Psychology. Translation of Mohammad Taghi Berahni and Nissan Ghoddian. Roshd Publications, Tehran.

10- Farrokhyar, H. (2011). 100 Houses, 100 Plans (Architectural Features of Old Houses in Hot and Dry Climate). Islamic Azad University Press, Kashan, Kashan.

11- Ghobadian, V. (1999). Climatic Study of Traditional Buildings of Iran, University of Tehran Press, 5th Edition, Tehran, pp. 126.

12- Ghobadian, V. (Translator) and Feiz Mahdavi, M. (Translator). (2013). Climatic Design, Theoretical and Executive Principles of Energy Use in Buildings. University of Tehran Press, 15th Edition, Tehran, pp. 120.

13- Givoni, B. (1976). Man Climate and Nature, Applied Science Publishers Ltd, 2nd Edition, London.

14- Goodarzi, Sh. Mofidi Shemirani, S. M., Ziabakhsh, N., & Sardari Mamghani, N. (2013). Investigating the role of mass housing polarization in energy saving, restoring sense of neighborhood and increasing social interactions in cold climate. International Meeting on Civil Engineering, Architecture and Urban Sustainable Development, Payam Publications, 6th Edition, Tehran, Islamic Azad University, Tabriz, Tabriz.

15- Haeri, M.R. (2009). The Role of Space in Iranian Architecture. Seven Discourses on Language and Architectural Power. Cultural Research Office, Tehran.

16- Hosseini Souk, N. M., Khosravi, F., & Saghafi, H. (2001). Ecology and Public Culture. Reflective Andisheh University Press, Tehran.

 

17- Hough, M. (1993). City From and Natural Process, Routledge Newyork.

18- Iran Manesh, G., Nosratpour, D., Mirshak Daghian, M., & Hadi, M. (2014). Presenting local housing design indicators with emphasis on climatic urban design components. (Case Study: Kerman City). Journal of Urban Management, pp. 118-119.

19- Kak Nielsen, Halger. (2010). Climate-compatible architecture. Climatic Design Principles in Arid Regions, Translated by Farzaneh Saflai, Center for Urban and Architectural Studies and Research, Ministry of Housing and Urban Development, 1st edition, Tehran.

20- Kasmai, M. (2003). Climate and Architecture. First Edition, Soil Publications.

21- Manzoy, Sh. (2012). Sustainable Residential Complex Design in Bandar Anzali. MSc Thesis in Architectural Engineering, Islamic Azad University, Science and Research Unit, Tehran, pp. 174

22- Masa'eh, S. (2009). Home Understanding Workshop, Architectural Events Center, Academy of Arts.

23- Memarian, Gh. (2008). Iranian Architecture, Ganjin-e Chap, First Edition, Tehran.

24- Mehdizadeh Seraj, F. & Tabatabaei, T. (2008). Identity-creating factors of iranian indigenous city, seven cities, No. 25 and 26, autumn 2008, pp. 69.

25- Mofidi Shemirani, S. M. (2009). Today's multiplex and yesterday's house according to the sustainable approach, Construction Industry Monthly, No. 82, pp. 30-25.

26- Mofidi Shemirani, S. M. & Mozetarzadeh, H. (2014). Compiling the Criteria for Sustainable Urban Neighborhoods Structure, Journal of Bagh-e-Zazar, No. 29, Tehran.

27- Nokarizi, N., & Farbod, S. (2014). A Study of the Concept of Social. Interactions and Privacy in Residential Complexes International Congress on Sustainability in Architecture and Urban Development - Masdar City, United Arab Emirates - Dubai and Abu Dhabi, Kanun Across Iranian Architects Associations, Islamic Azad University, UAE Unit.

28- Parhizakar, Gh. (2003). Article on Culture and Architecture. Hadith-e-Yal-Dhan magazine, No. 11.

29- Pirnia, M. K. (2008). Introduction to Islamic Architecture of Iran. Editing by Gholamreza Memarian. Soroush Danesh Publications, 13th edition, Tehran.

30- Rabobi, M. (2005). Vernacular architecture and its application yesterday's recognition for today and tomorrow architecture. Space Scientific and Cultural Institute, Tehran.

31- Raz Joozan, M. (2009). Comfort by climate-compatible architecture. Shahid Beheshti University Press.

32- Taheranpour, P. (2015). Designing residential neighborhood units (multiplex) with the approach of using renewable energies Master's thesis. Supervisor: Mofidi Shemirani, Iran University of Science and Technology, Tehran.

33- Tavasoli, M. (2002). Construction of the city and architecture in hot and dry climate, Payam Publications, 6th edition, Tehran.

34- Tavasoli, M. (1975). Hot and dry climate architecture. Payam Publications, 2nd edition, Tehran.

35- Tavosi, T., Ataee, H., & Kazemi, A. (2005). Climate and Architecture of Newly Built Schools in Isfahan City, Geography and Development Iranian Journal, 11, PP:97-113.