بازنمایی زنان سرپرست خانوار در سینمای ایران: مورد مطالعه فیلم های دهه 80 و 90

فصلنامه زن و جامعه

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 17 مهر 1403

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/jzvj.2024.33587.4207

نویسندگان

میثم فرخی^{* 1}؛ زینب رفعتی²

¹دانشیار گروه ارتباطات و مطالعات فرهنگی دانشکده رفاه تهران

²کارشناسی ارشد علوم ارتباطات اجتماعی دانشکده رفاه تهران

تاریخ دریافت: 02 تیر 1403،  تاریخ بازنگری: 15 مهر 1403،  تاریخ پذیرش: 17 مهر 1403 

چکیده

هدف پژوهش حاضر بازنمایی زنان سرپرست خانوار در سینمای ایران با تاکید بر فیلم های دهه 80 و 90 می باشد. در این راستا تلاش بر آن بوده تا با استفاه از روش تحلیل محتوای کیفی هشت فیلم سینمایی شامل اینجا بدون من، ناهید، نیمه‌شب اتفاق افتاد، شنل، میم مثل مادر، گیلانه، شیار 143 و ویلایی‌ها که با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد. نتایج این پژوهش حاکی از آن است که بازنمایی زنان سرپرست خانوار در سه مقوله اصلی (بینش زنان سرپرست خانوار، گرایش زنان سرپرست خانوار و کنش زنان سرپرست خانوار) قابل تقسیم و طبقه بندی می باشد. در مقوله بینش زنان سرپرست خانوار دیدگاه‌هایی مانند دیدگاه وطن‌پرستی و مذهبی، در مقوله گرایش زنان سرپرست خانوار رویکردهایی از قبیل اقتدارگرا، استقلال‌طلب، جمع‌گرا، درون‌گرا، مهرورزی، ناامیدی، آینده‌نگری، واقع‌گرایی، رویاپردازی، سنت‌گرایی، مدرنیسم و در مقوله کنش زنان سرپرست خانوار فعالیت‌هایی مانند فعالیت تربیتی، هنری و شغلی از مواردی هستند که مورد بررسی قرار گرفتند. با استناد به یافته‌های این پژوهش، می‌توان عنوان کرد که مسئولیت‌پذیری، خودکفایی و قوی بودن، ویژگی‌های مشترک همه زنان سرپرست خانوار است. زنان سرپرست خانوار، با وجود مشکلات جسمی ناشی از کار مضاعف، ناظر به تلاش برای تداوم زندگی و حفظ فرزندان از هیچ کوششی دریغ نمی ورزند و سرسختانه تلاش می‌کنند که فرزندانشان به درجه‌ای از موفقیت و خوشبختی نائل گردند.به بیان دیگر هدف مشترک این زنان خوشبختی و به سعادت رسیدن فرزندان خود می باشد.

کلیدواژه‌ها

بازنمایی؛ زنان؛ زنان سرپرست خانوار؛ سینما؛ تحلیل محتوای کیفی

عنوان مقاله [English]

Representation of female heads of household in Iranian cinema: the study of films of the 80s and 90s

نویسندگان [English]

meysam farokhi¹؛ zeynab rafati²

¹دانشیار گروه ارتباطات و مطالعات فرهنگی دانشکده رفاه تهران

²کارشناسی ارشد علوم ارتباطات اجتماعی دانشکده رفاه تهران

چکیده [English]

The purpose of the current research is to represent female heads of the household in Iranian cinema with an emphasis on the films of the 80s and 90s. In this regard, an effort has been made to use the qualitative content analysis method of eight movies, including Here Without Me, Nahid, It Happened at Midnight, Shenal, Mim Like a Mother, Gilaneh, Shiyar 143, and Villai, which were selected by sampling method. were purposefully selected to be analyzed. The results of this research indicate that the representation of women heads of households can be divided and classified into three main categories (insights of women heads of households, tendencies of women heads of households and actions of women heads of households). In the perspective of female heads of household, there are points of view such as patriotic and religious views, in the category of tendency of female heads of household, approaches such as authoritarian, independence-seeking, collectivist, introverted, loving, hopeless, forward-looking, realist, Dreaming, traditionalism, modernism, and in the category of the actions of women heads of the household, activities such as educational, artistic and occupational activities are some of the things that were investigated. Based on the findings of this research, it can be said that responsibility, self-sufficiency and being strong are the common characteristics of all female heads of the household. Despite the physical problems caused by the double work, the female heads of the household do not spare any effort in order to continue life.In other words, the common goal of these women is the happiness and prosperity of their children.

کلیدواژه‌ها [English]

Representation, women, female heads of the household, cinema, qualitative content analysis