تحلیل محتوای کتاب تاریخ معاصر ایران در دوره ی متوسطه

دوماهنامه علمی - پژوهشی رهیافتی نو در مدیریت آموزشی

مقاله 10، دوره 2، شماره 8، آذر و دی 1390، صفحه 195-212   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

پروین غیاثی^{* 1}؛ حجت اله فانی²؛ زهرا اباذری³؛ رزاق خواجه زاده⁴

¹استادیار و عضو هئیت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورودشت،گروه علوم تربیتی

²استادیار و عضو هئیت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت،گروه علوم تربیتی

³استادیار و عضو هئیت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال

⁴کارشناس ارشد برنامه ریزی درسی دانشگاه ازاد اسلامی واحد مرودشت

تاریخ دریافت: 10 آذر 1394،  تاریخ پذیرش: 10 آذر 1394 

چکیده

این پژوهش با هدف تحلیل محتوای کتاب تاریخ معاصر ایران از بعد تفکر انتقادی انجام شده است. برای انتخاب مؤلفه‌های تفکر انتقادی از روش توصیفی و برای تجزیه و تحلیل محتوای کتاب از روش تحلیل محتوا استفاده شده است. جامعه‌ی آماری در این پژوهش، محتوای کتاب درسی تاریخ معاصر ایران شامل 2818 جمله بوده که به‌دلیل محدود بودن جامعه‌ی آماری، نمونه‌ی آماری نیز همان جامعه‌ی آماری می‌باشد. ابزار جمع آوری اطلاعات، سیاهه‌ی تحلیل محتوای کتاب درسیِ تاریخ معاصر ایران بوده که بر اساس مبانی نظری تهیه و روایی آن توسط متخصصان علوم تربیتی تایید شده است. واحد تحلیل نیز جملات مندرج در متن کتاب درسی تاریخ معاصر ایران بوده است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که درمجموع، در محتوای کتاب درسی تاریخ معاصر ایران 63/34% جمله‌ها با تفکر انتقادی ارتباط داشته که از این میزان 14/22% به بعد شناختی، 88/6% به بعد عاطفی و 61/5% به بعد عملکردی اختصاص دارد. نتایج یافته‌ها حاکی از آن است که درصد توزیع مؤلفه‌های تفکر انتقادی در محتوای کتاب درسی تناسب نداشته است، همچنین میزان توجه به بعد شناختی، حدود سه برابرِ میزان توجه به بعد عاطفی و بعد عملکردی بوده که این وضعیت متناسب با آموزش تفکر انتقادی نمی‌باشد.

کلیدواژه‌ها

تحلیل محتوا؛ تاریخ معاصر ایران؛ دوره متوسطه؛ تفکر انتقادی

عنوان مقاله [English]

A Content Analysis of Iran’s High School Textbook of Contemporary History Regarding Critical Thinking

نویسندگان [English]

P. Ghiasi¹؛ H. Fani²؛ Z. Abazari³؛ R. Khajehzadeh⁴

چکیده [English]

This study was carried out to analyze the content of Iran’s Contemporary History textbook concerning critical thinking. A use was made of a descriptive method to determine the indices of critical thinking and content analysis was used to analyze the textbook content. The sample of the study consisted of 2818 sentences (i.e., the whole population) extracted from Iran’s Contemporary History textbook. The data collection instrument was a content analysis checklist of Iran’s Contemporary History textbook developed based on the theoretical framework whose validity was approved by the specialists of education. The unit of analysis was the sentences cited in Iran’ Contemporary History textbook. The results showed that 34.63% of sentences in the content of the textbook was related to critical thinking; out of which, 22.14% of sentences pertained to Cognitive indexes, %6.88 to Affective indexes, and 5.61% to Psycho-motor indexes. The results showed that the distribution of critical thinking indexes were imbalanced in the textbook content. Moreover, Cognitive component was attended three times more than Affective and Psycho-motor components. This is not appropriate for teaching critical thinking.

کلیدواژه‌ها [English]

Content analysis, Iran's contemporary history, high school, critical thinking

مراجع

Alipour, V. (2004) the study of Appropriateness of the content and the

development of critical thinking skills in the junior level text books on

Social education. MS Thesis, unpublished, Tarbiat Moallem University

of Tehran (Persian)

Bagheri, k. (2009) A revision on Islamic Education, Tehran: madreseh

(Persian)

Facione, P. (2010) Critical Thinking : What It Is and Why It Counts.

Available from

http://www.insightassessment.com/pdf_files/what&why2006.pdf

(2010/05/20)

Ghaedi, Y. (2006) forscoming citizens: how to educate them. Journal of

Educational Innovations, No. 17 (Persian)

Ghasemiyan, J. (2009) The study of critical thinking position in the

curriculum of primary school. MS Thesis, unpublished, Islamic Azad

University Marvdasht Branch (Persian)

Halpern, D.F. (2003) Thought and Knowledge: An Introduction to

Critical Thinking. New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates

Hashemi, S.M. (2006) the study of critical thinking corrent position in

the curriculum of Fifth grade primary school in the content of the

textbooks. MS Thesis, unpublished, Shiraz University (Persian)

Hashemiyan nezhad, F. (2001) Development of critical thinking in the

the curriculum of primary school, (In Hassan Maleki) Congress and the

thinking curriculum. Tehran: PCA Publication, pp. 183-251(Persian)

Jahani, J. (2003) Introduction on research methods in critical thinking,

Shiraz: Molke soleyman (Persian)

Lipman, M. (2003) Thinking in Education, Cambridge :Cambridge

University Press.

Lipman, M.(1988) Critical Thinking , what can it Be? Educational leader

ship. Vol. 46,No.1.

Maleki, H. & habibipour, M. (2007) The basic goal of fostering critical

thinking education. Journal of Educational Innovations, No. 19, pp. 93-

108. (Persian)

Meyers, Ch. (2007) critical thinking development. Ababili Khodayar

translation, Tehran: Samt. (Persian)

Moor, B.N. Parker, R. (1998) Critical Thinking. California: Mayfield

Publishing Company

Motahari, M. (2000) Islam and Education . Tehran: Sadra. (Persian)

 

Sarmad, Z., Bazargan, A. & Hejazi, E. (2008) Research Methods in

Behavioral Sciences, Tehran: Agah (Persian)

Shabani, H. (2008) Advanced teaching methods, Tehran: Samt (Persian)

Yarmohammadiyan, M.H. (2009) Principles of Curriculum development.

Tehran: Yadvaeeh Ketab (Persian)

Zarrinkub, A. (2002) the asisment of history Tehran: Amirkabir

(Persian).