بررسی تطبیقی الگوی مصرف و مدیریت تقاضای آب کشاورزی در کشورهای منطقه ی منا(خاورمیانه و شمال آفریقا)

فصلنامه علمی -پژوهشی تحقیقات اقتصاد کشاورزی

مقاله 1، دوره 4، شماره 14، خرداد و تیر 1391، صفحه 1-25   

نویسنده

غلامرضا سلطانی^*

استاد اقتصاد کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت

تاریخ دریافت: 25 آذر 1394،  تاریخ پذیرش: 25 آذر 1394 

چکیده

سیمای کلی الگوی مصرف و مدیریت تقاضای آب کشاورزی در کشورهای منطقه ی MENA که با کمبود فزاینده ی آب مواجه می‌باشد، بیانگر آن است که در بیشتر این کشورها محصولاتی تولید می‌شود که مقدار آب مصرفی در فرآیند تولید آنها بیش از مقداری است که بازتاب کمبود نسبی منابع آب شیرین می‌باشد. ولی به دلیل تحولات هرچند کندی که در دهه ی اخیر در زمینه ی مدیریت آب و الگوی تجارت خارجی محصولات کشاورزی در برخی از این کشورها رخ داده است، گرایش به بازتخصیص آب از محصولات آب بر به محصولات با ارزش افزوده ی بیشتر و نیاز آبی کمتر مشاهده می‌شود. مقایسه ی سرانه منابع آب موجود در کشورهای منطقه نشان می‌دهد کشورهایی که با بحران آب مواجه می‌باشند، در استفاده از ابزارهای مدیریت تقاضا جهت ارتقاء کارآیی و بهبود الگوی مصرف آب کشاورزی موفقیت‌هایی داشته‌اند. بررسی تطبیقی الگوی مصرف و مدیریت تقاضای آب کشاورزی نشان می‌دهد که با وجود لزوم تغییر پاردایم از «مدیریت عرضه» به «مدیریت تقاضای آب» این تغییر در الگوی مصرف آب کشاورزی برخی دیگر از این کشورها از جمله ایران انعکاس نیافته است.
 

کلیدواژه‌ها

الگوی مصرف آب؛ مدیریت تقاضا؛ محصولات آب بر؛ بررسی تطبیقی

عنوان مقاله [English]

Comparative Study of Agricultural Water Use and Demand Management in MENA Countries

نویسندگان [English]

Gh. Soltani

چکیده [English]

Over-all picture of agricultural water-use and trade patterns in MENA countries facing increasing water shortage indicate that in many countries irrigation water used in the production process does not reflect the relative scarcity of their internal resources. However, agricultural water use and trade patterns in a number of these countries indicate that, there is a tendency to re-allocate irrigation water from water-intensive to high-valued and less water demanding crops. Comparative analysis of agricultural water-use and demand management indicate that, despite the importance of changing “Supply management” to “demand management” Paradigm, such change does not appear to reflect in the agricultural water use and trade patterns of Iran and some other countries
 

کلیدواژه‌ها [English]

Water-use pattern, demand management, water-intensive, comparative analysis

مراجع

1. Azimi,H.(2002). Water and Economy: Conference on

challenges,spproaches and future of water Industry in Iran.Second

International Exhibition of water and waste water

Installations.Public and International Relations,Ministry of

power,Tehran,Iran.

2. Abu-zeid, M. A., and M. A. Rady. 1991. Comprehensive water

Management: Policy workshop, The world Bank, Washington, D.

C., June 24-28.

3. Allen, J. A. 1996b, “Overall perspective on countries and

Regions”.In: Peter Rogers and Peter Lydon (eds.), water in the

Arab world: perspectives and prognoses, Cairo: The American

university in Cairo press, ch.3, pp.64-100.

4. Attia, B. B., et al. 1997., “A study on Developing a Revised

integrated land and water plan”. USAID contract No. 263. C-oo-

9700005-00

5. Doukkali, M. R. 1997. “Economic Analysis of second stage of

structural adjustment in morocco: Gains from first and second

best policy Instruments”, Ph. D. Thesis, University of Minnesota,

st. Poul.

6. EPIO 1998, “Egypt Environmental sector Assessment”, Final

Report, Vol.1, USAID/Cairo Contract No. PCE-1-00-96-00002-

00.

7. FAO, Agricultural Data: Irrigated Area. http://apps.fao.org/(july,

2001)

8. Hopkins, N. S. 1993. Small farmers’ Households and Agricultural

Sustainability in Egypt. In: Faris, M. A. and Khan, M. H. (eds.)

Sustainable Agriculture in Egypt. Lynne-Reinner publishers,

Boulder, Colorado.

9. Hongyang, A., and J. B. Zehnder. 2008. Globalization of water

Resources through virtual water trade. Zurich, Switzerland, 15,

April, 2008.

10. Khadam, M. 2001. The Arab water security: Reality and

challenges. Beirut, Lebanon: The Arab unity studies center. (In

Arabic)

11. Khouzam, R. 2004. Economic Aspects of Wasterwater RE-use:

The Egyptian Case. Working paper 0234. Economic Research

Forum. 

12. Kotob, T. H. S., Watanabe, T., Ogina, y. Taingi, K. K. 2000. Soil

salinization in the Nile Delta and Related policy Issues in Egypt.

Agricultural water Management. 43: 239-261.

13. Magiera Philip, Tata suzan, Noltelother, 2006. Water Demand

Management in the MENA Management of Environmental

quality: An International Journal Emeral group publishing

limited. (PDF) Key theme paper: Water Demand management

leaders Egypt and Franc.

14. Savenije, H. and Zaag, P. 2002. “Water as an economic good and

paradigms with pitfalls”. Water interanational, vol. 27, No. 1; 98-

104.

15. Sayan, S. 2000. Could free trade lead to a more efficient use of

scarce water resources in the MENA region: A innovative

application of the heckscher-ohlin framework. Presentation of

ERF, 7th Annual conference, Amman, Jordan.

16. Schlund, M. 1998. “Basic Facts- Economics of crop production in

yemen”, Yemen Agricultural policy Review, working paper No.1,

World Bank, Washington, D. C.

17. Tutundjian, S. 2005. Sustaining profitable and financially viable

Irrigated Agriculture in an extremely water scare Region. Paper

submitted to USAID workshop. International food and

Agribusiness management, Chicago, June 27-30, 2005.

18. Ward, Ch. 2000. The political Economy of water pricing in

yemen. In: A. Dinar (ed) The Polictical Economy of Water

Pricing Reforms. World Bank Washington, D. C.

19. World Bank. 1997. Yemen: Towards an water strategy. Report

No. 15718-YEM.

20. Yakoub, N. G. 1995. “Conjunctive use of Ground and surface

waters in the Middle Delta”. Strategic Research program,

working paper series No.21-2, Winrock International Institute for

Agricultural Development, USAID.