مقایسهی اهمیت فرآوردههای نفتی و برق با سایر عوامل تولید در بخش کشاورزی ایران

فصلنامه علمی -پژوهشی تحقیقات اقتصاد کشاورزی

مقاله 1، دوره 1، شماره 2، خرداد و تیر 1388، صفحه 1-20   

نویسندگان

اسماعیل فلاحی^{* 1}؛ صادق خلیلیان²

¹کارشناس ارشد اقتصاد کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس

²دانشیار اقتصاد کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس

تاریخ دریافت: 06 دی 1394،  تاریخ پذیرش: 06 دی 1394 

چکیده

هدف از این مطالعه ، ضمن سازگار نمودن آمارهای موجود از راه روشهای مقتضی ، رهیافت
خود توزیع با وقفههای گسترده ی (ARDL) – به دلیل برتری این رهیافت نـسبت بـه روشهـای
آلترناتیو- بهمنظور برآورد الگو بهکار گرفته شده است . نتایج این پژوهش حـاکی از ایـن اسـت کـه
ضرایب بلندمدت برآورد شده برای نهادههای نیرویکار ، سرمایه ، فرآوردههای نفتی و برق معنیدار
و بهترتیب معادل 0/06 ،0/11 ،0/29 و 0/45 بوده که بیانگر تـأثیر مثبـت بلنـد مـدت هـر یـک از
نهادههای یادشده از جمله فرآوردههای نفتی و برق بر تولید بخـش کـشاورزی ، طـی دورهی مـورد
مطالعه (1346-1383) است . همچنین مقدار ضریب های استاندارد شده برای هر یک از نهادههای
یادشده ، بهترتیب برابر 0/098 ،0/12 ،0/029 و 1/63 محاسبه شده است . مقایسهی ضریب برآورد
شدهی بلندمدت و نیز ضریب استاندارد شدهی نهادهی برق با مقادیر متناظر مربوط به فرآوردههای
نفتی- و نیز سایر نهادهها - حاکی از اهمیت شایان توجه نهادهی بـرق در تولیـد بخـش کـشاورزی
بوده ، لذا بکارگیری نهادهی بـرق بـه جـای فـرآوردههـای نفتـی ، ضـمن صـرفهجـویی در مـصرف
فرآوردههای نفتی و نیز افزایش بیشتر تولید ، میتواند به کاهش آلودگیهای زیستمحیطی - کـه
یکی از مؤلفه های اصلی مورد نظر در توسعهی پایدار است- منجر شود . همچنین مقایسهی ضرایبکوتاهمدت و بلند مدت بیانگر این مطلب اسـت کـه اگرچـه در بلندمـدت تـأثیر نهـاده هـا از جملـه فرآوردههای نفتی و برق بر تولید ، شایان توجه بوده ، اما اثرگذاری بر تولید در کوتاهمـدت ، نـاچیز
بوده است. سرانجام ، ضریب مربوط به جزء تصحیح خطا برابر 0/07- برآورد شده که نشاندهندهی
این است که در هر دوره ، 7 درصد از خطای عدم تعادل دورهی پـیش تعـدیل مـیشـود . بـر ایـن
اساس میتوان نتیجه گرفت که سرعت تعدیل در بخش کشاورزی پایین بوده و لـذا در ایـن بخـش
نمیتوان بر تأثیرگذاری سیاستها در کوتاه مدت چندان امیدوار بود. 

کلیدواژه‌ها

ایران؛ برق؛ تابع تولید؛ حاملهای انرژی؛ رهیافت ARDL؛ فرآوردههای نفتی؛ کشاورزی

عنوان مقاله [English]

Study and Comparison of the Importance of Oil Products and Electricity with other Production Factors in Iran Agricultural Sector

نویسندگان [English]

E. Fallahi¹؛ S. Khalilyan²

¹Agricultural Economics Graduate , Tarbiat Modares University

چکیده [English]

In this study, Auto Regressive Distributed Lag (ARDL) approach
has been used to estimate the importance of oil products and electricity
with other factors in production of agricultural products. The results of
this research indicate that the estimated long-run coefficients for the
factors of labor, capital, oil products, and electricity have been significant
and equal to 0.29, 0.11, 0.06, and 0.45 respectively, which indicated
positive role of mentioned factors including oil products and electricity in
agricultural production over the study period (1967-2004). Also the
coefficients of mentioned factors were equal to 0.029, 0.12, 0.098, and
1.63 respectively. The comparison of the estimated long-run coefficient
and also the standardized coefficient of electricity factor with the
corresponding amounts of oil products showed importance of electricity
factor in production of agricultural products. Therefore, use of electricity
instead of oil products, besides reduction in consumption of oil products,
could lead to reduction in pollution. Comparison of short-run with longrun
coefficients showed that although the effect of factors including oil
products and electricity on production were considerable in the long-run.
Finally, the coefficient of error correction component showed that 7
percent of the disequilibrium error of former period is adjusted in
succeeding period. This leads to the conclusion that adjustment speed is
low in agricultural sector. 

کلیدواژه‌ها [English]

Agriculture, ARDL Approach, Electricity, energy carriers, Iran, Oil Products, Production Function

مراجع

1- امینی، ع.ر. و ح.م. نشاط (1385)، برآورد آمارهای سری زمانی موجودی سرمایهی ثابت به-

تفکیک بخشهای اقتصادی در دورهی زمانی (1338 -83)، سازمان مدیریت و برنامهریزی

کشور، معاونت امور اقتصادی و هماهنگی، دفتر اقتصاد کلان، گروه بازار کار - ویرایش دوم.

2- امینی، ع.ر.، ح.م. نشاط و م.ر. اصلاحچی (1386)، بازنگری برآورد سری زمانی جمعیت شاغل

بهتفکیک بخشهای اقتصادی ایران (1385 -1335)، معاونت برنامهریزی و نظارت راهبردی

ریاست جمهوری، معاونت امور اقتصادی و هماهنگی برنامه و بودجه، دفتر برنامهریزی و

مدیریت اقتصاد کلان، گروه بازار کار و جمعیت.

3- تشکینی، ا. (1384)، اقتصادسنجی کاربردی به کمک Microfit، چاپ اول، تهران: مؤسسهی

فرهنگی هنری دیباگران تهران.

4- زیبایی، م. و م.ح. طرازکار (1383)، بررسی روابط کوتاهمدت و درازمدت ارزش افزوده و مصرف

انرژی در بخش کشاورزی، فصلنامهی بانک و کشاورزی، 157 -171 :6.

5- مایس، د. (1370)، اقتصادسنجی کاربردی، ترجمهی عباس عربمازار، چاپ اول، انتشارات

دانشگاه شهید بهشتی.

6- مولویپور، م. (1379)، بررسی و مقایسهی ضریب اهمیت انرژی (به تفکیک برق و فرآوردههای

نفتی) با عامل های دیگر تولید (کار و سرمایه) در بخش کشاورزی ایران، پایاننامهی

کارشناسی ارشد، رشتهی اقتصاد انرژی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، مرکز

تحصیلات تکمیلی (میرداماد).

7- وزارت نیرو (1385)، ترازنامهی انرژی سال 1384، وزارت نیرو، معاونت امور برق و انرژی، دفتر

برنامهریزی کلان برق و انرژی.

8- هژبرکیانی، ک. و ب. رنجبری (1380)، بررسی رابطهی دراز مدت بین نهادههای انرژی، کار و

سرمایه در بخش کشاورزی، فصلنامهی اقتصاد کشاورزی و توسعه، 39 -64 :35.

9-Aqeel, A. and M. S. Butt (2001), The relationship between energy

consumption and economic growth in Pakistan, Asia Pacific

Development Journal, Vol. 8, No. 2, December, pp. 101-110.

10-Banerjee, A., J. J. Dolado, and R. Mestre (1992), On some simple

tests for cointegration: The cost of simplicity, Bank of Spain

Working Paper, No. 9302.

11- Barelli, P. and S. D. A. Pessoa (2003), Inada conditions imply that

production function must be asymptotically Cobb–Douglas,

Economics Letters, 81: 361-363. 

12- Baumol, W. J. (1982), Economic theory and operations analysis,

fourth edition, Prentice-hall of India Private Limited, pp. 267-296.

13- Berndt, E. R. and D. O. Wood (1975), Technology price and the

derived demand for energy, the review of economics and statistic,

57: 259-68.

14- Cobb, C. W. and P. H. Douglas (1928), A theory of production,

American Economic Review, 1: 139-165.

15- Douglas, P. H. (1948), Are there laws of production?, American

Economic Review, 38: 1-41.

16- Engle, R. F. and C. W. J. Granger (1987), Cointegration and error

correction: representation, estimation and testing, Econometrica, 55:

251-276.

17- Fan, S. (2000), Research Investment and the Economic Returns To

Chinese Agricultural Research, Journal of Productivity Analysis, 14:

163–182.

18- Fritz, M. (1984), Energy and development in the third world-energy

conservation measures, Pub. Parker, J. D., Oklohama State

university, Print. Wheaton and Co. LTD., Great Britain, pp. 50-62.

19- Glasure, Y. U. (2002), Energy and national income in Korea: Further

evidence on the role of omitted variables, Energy Economics, 24:

355-365.

20- Granger, C. W. J. and P. Newbold (1974). Spurious regressions in

econometrics, Journal of Econometrics, 2: 111-120.

21- Heady, E. O. and J. L. Dillon (1961), Agricultural production

functions, Kalyani publishers, Ludhiana, India.

 http://www.cbi.ir

22- Intriligator, M. D., R. G. Bodkin, and C. Hsiao (1996), Econometric

models, techniques, and applications, second edition. Upper Saddle

River: Prentice Hall, USA.

23- Kaneda, H. (1982), Specification of production functions for

analyzing technical change and factor inputs in agricultural

development, Journal of Development Economics, 11: 97-108.

24- Masih, A. M. and R. Masih (1998), A multivariate cointegrated

modeling approach in testing temporal causality between energy

consumption, real income and prices with an application to two

Asian LDCS, Applied Economics, 30. 

25- Nerlove, M. (1965), Estimation and identification of Cobb-Douglas

production functions, North-Holland Publishing Company,

Amsterdam.

26- Philips, P. and M. Loretan (1991), Estimating long-run economic

equilibria, Review of Economics Studies, 5: 407-436.

27- Pindyck, R. S. and D. L. Rubinfeld (1998), Econometric models and

economic forecasts, Irwin, McGraw-Hill. pp. 98-99.

28- Ruggeri, G. C. (1983), Notes and comments, a note on the energyGNP

relationship in Canada, 1961-1980, the Journal of Energy and

Development, 8 (2): 341-346.

29- Samuelson, P. A. (1979), Paul Douglas measurement of production

functions and marginal productivities, Journal of Political Economy,

87: 923-939.

30- Sargan, J. D. (1984), Wages and price in the United Kingdom, a

study in econometric methodology, originally published in 1964 and

reproduced in K. F. Wallis and D.

31- Stock, J. H. and M. Watson (1988), Testing for common trends,

Journal of the American Statistical Association, 83: 1097-1107.

32- Walters, A. A. (1963), Production and cost functions: An

econometric survey, Econometrica, 31: 1-66.

33- World Bank (1991), Iran economy in transition, World Bank, pp.

119-121.