مقایسه ی مزیت نسبی محصولات کشاورزی در استان فارس و شهرستان مرودشت

فصلنامه علمی -پژوهشی تحقیقات اقتصاد کشاورزی

مقاله 4، دوره 1، شماره 2، خرداد و تیر 1388، صفحه 61-76   

نویسندگان

حمید محمدی^{* 1}؛ فردین بوستانی²

¹-استادیار اقتصاد کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت

²-استادیار مهندسی آب دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت

تاریخ دریافت: 06 دی 1394،  تاریخ پذیرش: 06 دی 1394 

چکیده

هدف از انجام این پژوهش بررسی مزیت نسبی محصولات زراعی در دو سطح استان
فارس و شهرستان مرودشت و مقایسه ی آنها با یکدیگر است . برای تعیین مزیت نسبی محصولات
زراعی از ماتریس تحلیل سیاستی استفاده شده است . بخشی از داده های مورد نیاز در این مطالعه
از جمله عملکرد تولید ، قیمت و هزینه ی تولید محصولات زراعی و میزان نهاده های مورد نیاز
برای تولید یک هکتار از محصولات گوناگون زراعی با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای دو
مرحله ای و از راه مصاحبه ی حضوری و تکمیل پرسشنامه با کشاورزان در شهرستان مرودشت در
استان فارس جمع آوری شد . همچنین اطلاعات مورد نیاز در رابطه با سطح زیر کشت هریک از
محصولات زراعی و میزان کل سطح زیر کشت آبی و دیم محصولات گوناگون از واحد آمار سازمان
جهاد کشاورزی و مدیریت جهاد کشاورزی شهرستان مرودشت گرفته شد . همچنین ، اطلاعات
لازم در رابطه با قیمت سر مرز محصولات ، قیمت سرمرز نهاده های تولید مبادله پذیر، نرخ رسمی
ارز ، شاخص قیمت های داخلی و شاخص قیمت های جهانی از گزارش های اقتصادی ، سالنامه ها
و سایت های بانک مرکزی ، وزارت امور اقتصادی و دارایی و فائو گرفته شد. نتایج این مطالعه نشان
می دهد که در سطح استان فارس محصولات جو آبی ، ذرت دانه ای ، هندوانه ، خربزه ، پیاز ،سیب زمینی ، پنبه ، عدس آبی ، لوبیا ، گوجه فرنگی و نخود آبی دارای مزیت نسبی ، ولی محصولات گندم آبی ، گندم دیم ، برنج ، خیار ، و عدس دیم فاقد مزیت نسبی هستند ، اما نتایج نشان می دهد که در سطح شهرستان مرودشت محصولات گندم آبی ، جو دیم ، ذرت دانه ای ، هندوانه ، خربزه ، خیار ، پیاز ، سیب زمینی ، لوبیا ، گوجه فرنگی و نخود آبی دارای مزیت نسبی ، ولی محصولات گندم دیم ، برنج ، عدس آبی و عدس دیم فاقد مزیت نسبی هستند.

کلیدواژه‌ها

محصولات کشاورزی؛ ماتریس تحلیل سیاستی؛ مزیت نسبی؛ شهرستان مرودشت؛ استان فارس

عنوان مقاله [English]

Study of Comparative Advantage in Production of Agricultural Crops in Fars Province and Marvdasht Township

نویسندگان [English]

H. Mohammadi¹؛ F. Boostani²

چکیده [English]

The purpose of this paper is to study comparative advantage of
agricultural crops in Fars province and comparing it with Marvdasht
Township. For determining of comparative advantage of agricultural
crops, PAM matrix was used. Farm-level data were collected from a
sample of farms located in the Marvdasht area selected by a multi-stage
cluster sampling and appropriate questionnaires completed through
interviewing with farmers. The survey provided detailed information on
the production patterns, input use, crop production yields, constraints,
prices of the inputs and outputs, social and personality characteristics of
farmers. Needed data about world prices of crops and inputs, exchange
rate, domestic and world price indices obtained and complemented by
official statistics such as reports of annual agricultural statistics, annual
central bank ,annual trade and FAO statistics. Results of the study
indicated that Fars province had a comparative advantage in producing
barley, corn, watermelon, melon, onion, tomato, cotton, potato, beans,
peas, lentil and comparative disadvantage in producing wheat, rain fed
wheat, rice, cucumber and rain fed lentil. Also, Results of this study
indicated that Marvdasht township had comparative advantage in
producing wheat, rain fed barley, corn, watermelon, melon, onion,
tomato, potatoes, beans ,peas and comparative disadvantage in producing
rain fed wheat, rice, lentil and rain fed lentil

کلیدواژه‌ها [English]

Agricultural Crops, Policy Analysis Matrix, Comparative Advantage, Marvdasht Township, Fars province

مراجع

1. حسین زاد، ج. و ج. اصفهانی، 1386. بررسی رابطه الگوی کشت با شاخص مزیت نسبی و ضریب

حمایت موثر ( مطالعه موردی محصولات کشاورزی در استان آذربایجان شرقی). مجله اقتصاد و

 .271 -278 ،کشاورزی

2. دهمرده، ن. و م. فقیه زاده، 1386. بررسی تأثیر سیاست های حمایتی دولت در مزیت نسبی به

روش ماتریس تحلیل سیاستی: مطالعه موردی محصولات منتخب زراعی استان سیستان و

بلوچستان. مجموعه مقالات ششمین کنفرانس دو سالانه اقتصاد کشاورزی ایران، مشهد.

3. سلطانی، غ. ر.، م. زیبایی، و ا. کهخا، 1378. کاربرد برنامه ریزی ریاضی در کشاورزی، سازمان

تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران.

4. شجری، ش. و ا. ذوقی پور، 1388. الگوی کشت محصولات کشاورزی با تأکید بر مزیت نسبی در

مناطق مختلف استان فارس. مجموعه مقالات همایش ملی الگوی کشت، تهران.

5. محمدی محمدی، ه. و ج. ترکمانی، 1380، کاربرد مدل برنامه ریزی هدف توأم با ریسک (-GP

TMOTAD) در بررسی پذیرش فناوری نوین از سوی ذرت کاران استان فارس، فصلنامه

اقتصاد کشاورزی و توسعه، سال نهم، شماره 33، ص 205 تا 233.

6. مؤسسه پژوهش های برنامه ریزی و اقتصاد کشاورزی، 1382. گزارش بررسی مزیت نسبی

محصولات کشاورزی منتخب.

7. مهرآبی بشرآبادی، ح.، 1386. بررسی آثار سیاستی و مزیت نسبی محصولات زراعی در استان

کرمان. مجله اقتصاد و کشاورزی، 389 -401.

8. Ananymous, 2001. Policy analysis study: Egypt. Comparative

advantage and competitiveness of major crops. Food and

Agricultural Organization of the United Nation.

9. Funning, Z. X. Z. and F. Lonbo, 2001. An approach to alternative

measure comparative advantage in Chinas grain sector. 45th Annual

conference of agricultural and resource economics, January 22-25,

2001, South Ausralia.

10. Kubursi, A.A., 2005. Lebanon's agricultural potential: A policy

analysis matrix approach. Available at http:// www. aaea.org.

11. Mohanty, S. Fang, C. and Chaunhary, J., 2002. Assessing the

competitiveness of Indian cotton production: A Policy Analysis

Matrix approach, Center of Agricultural and Rural Development,

Iowa State University, Working Paper 02-wp 301. 

12. Monke, E. A. and S. R. Pearson. 1989. The Policy Analysis Matrix

for Agricultural Development. Cornell University Press, Ithaca.

NY.

13. Yao, S. 1997. Comparative advantage and crop diversification.

Journal of Agricultural Economics. 48(2): 211-222.