بررسی اثرات بیمه ی محصولات کشاورزی در کاهش ریسک و نابرابری درآمدی بهرهبرداران: مطالعه ی موردی در استان فارس

فصلنامه علمی -پژوهشی تحقیقات اقتصاد کشاورزی

مقاله 2، دوره 1، شماره 1، فروردین و اردیبهشت 1388، صفحه 17-35   

نویسنده

جواد ترکمانی^*

- استاد گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت

تاریخ دریافت: 06 دی 1394،  تاریخ پذیرش: 06 دی 1394 

چکیده

در این مقاله کارایی نظام کنـونی بیمـه ی کـشاورزی در کـاهش ریـسک گریـزی ، نـا برابـری
درآمدی کشاورزان و عامل های مؤثر بر پذیرش بیمه ی محـصولات کـشاورزی و بـر گـرایش بهـره
 برداران به مخاطره بررسی شده است . دادههـای مـورد نیـاز ایـن مطالعـه از پرسـشنامههـای 170
بهرهبردار گندمکار بیمه شده و بیمه نشده ی شهرستان فسا ، که با اسـتفاده از روش نمونـهگیـری
تصادفی طبقهبندی شده ، انتخاب شده بودند ، استخراج گردید. روحیه ی کشاورزان در برخورد بـا
مخاطرات و تأثیر بیمه بر ایجاد برابری درآمدی در گروههای بیمه شده و بیمه نشده ، بـه ترتیـب ،
با استفاده از روش معادل قطعی محتمل برابر و تعیین "ضریب جینی" مشخص گردید . افـزون بـر
آن ، تابع تقاضای بیمه ی بهرهبرداران با استفاده از "روش گودوین" برآورد شد و عامل هـای مـؤثر
بر آن مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
برآورد درجه ی ریسک گریزی بهرهبرداران عضو نمونه مورد مطالعه نشان داد که بیمه بر
چگونگی نگرش کشاورزان به مخاطره تأثیر گذاشته و موجب کاهش سطح ریسک گریزی آنها شدهاست . افزون بر آن، محاسبه و مقایسه ی ضرایب جینی نمایانگر تأثیر مثبت بیمه ی محصولات کشاورزی بر کاهش نابرابری بهرهبرداران کشاورزی است . تخمین تابع تقاضا نشان داد که سطح
زیرکشت گندم ، نسبت غرامت به حق بیمه ، درجه ی ریسکگریزی ، تحصیلات ، تجربه ، سن و
مالکیت مزرعه بر تقاضای بیمه تأثیر مثبت دارد . در نهایت ، بررسی عامل های مؤثر بر گرایش
بهرهبرداران به مخاطره در نمونه ی مورد مطالعه نشان داد که کار تمام وقت افراد خانوار ، روش
آبیاری مورد استفاده ، بیمه محصولات کشاورزی ، اعتبارات و مالکیت زمین بر گرایش آنان به
مخاطره تأثیر مثبت دارد. 

کلیدواژه‌ها

بیمه محصولات کشاورزی؛ ریسک گریزی؛ نابرابری درآمد

عنوان مقاله [English]

Effects of Agricultural Crop Insurance on Farmers' Risk Aversion and Income Distribution: A Case Study of Fars Province

نویسندگان [English]

J. Torkamani

چکیده [English]

In this paper, effects of agricultural risk management policies on
farmers' aversion to risk as well as their income distribution were discussed.
Then, by using the Gini coefficient, effects of current agricultural insurance
policies on farmers' income distribution were evaluated. Also, agricultural
crop insurance demand function and farmers' aversion toward risk were
estimated by using the Goodwin model and ELCE method, respectively.
Data were collected by interview with 170 farmers in Fasa region of Fars
province. The sample was selected by using a stratified random sampling
method. Results of the study revealed that, agricultural crop insurance had
positive effect on income distribution and caused farmers degree of risk
aversion to be reduced. Also, area under wheat cultivation, ratio of
indemnity payment to insurance premium, farmers' age, and level of
education, experience and land ownership had positive effect on demand for
agricultural insurance.

کلیدواژه‌ها [English]

Agricultural insurance, risk aversion, income distribution

مراجع

1. ترکمانی ج.1375. دخالت دادن ریسک در برنامه ریزی اقتـصاد کـشاورزی : کـاربرد برنامـه

ریزی درجه دوم توام با ریسک. فصلنامه اقتصاد کشاورزی وتوسعه. 113-130 :15.

2. ترکمانی ج. 1377 الف. تاثیر بیمـه بـر کـارایی تولیـد و گـرایش بـه ریـسک بهـرهبـرداران

کشاورزی: کاربرد تابع تولید مرزی تصادفی. مجله علوم کشاورزی ایران. 161-169 :29.

3. ترکمانی ج. 1377 ب. مقایسه وارزیابی الگوهای عمده تعیین کارآیی اقتصادی: کاربرد روش

برنامه ریزی انتظاری مستقیم (DEMP ). فصلنامه اقتصاد کـشاورزی و توسـعه. 23: 73-

 .41

4. ترکمانی ج. 1377 ج. تعیین درجه ریسک گریزی، کارایی فنی و عامل هـای مـؤثر بـر آن:

مطالعه موردی در استان فارس. فصلنامه اقتصاد کشاورزی و توسعه. 49-68:24.

5. ترکمانی ج. 1379. مقایسه و ارزیابی روشهای عمده تعیین گرایش به ریسک بهـره بـرداران

کشاورزی: مطالعه موردی واحدهای نگهدارای گاوهای شیری. فصلنامه اقتـصاد کـشاورزی و

 .31-55:31 .توسعه

6. ترکمانی ج. 1380. بررسی عملکرد بیمه فرآوردههای کشاورزی در ایـران: مطالعـه مـوردی

گندمکاران . علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی. 15-26 :5.

7. ترکمانی ج. 1384. ارزیابی نقش بیمه در کاهش نابرابری درآمدی بهرهبرداران و عامل های

مؤثر بر تقاضای بیمه محصولات کشاورزی: مطالعه موردی. بیمه و کشاورزی. 17-37 :2.

8. ترکمانی ج. جمالی مقدم ا. 1384. اثرات مخارج عمرانی دولـت بـر فقرزدایـی در منـاطق

روستایی ایران. فصلنامه پژوهش های اقتصادی ایران. 153-174 :25.

9. ترکمانی ج. باقری م. 1381. بررسی ارتباط سـرمایهگـذاری خـصوصی و دولتـی بـا رشـد

ارزش افزوده در بخش کشاورزی. فصلنامه اقتصاد کشاورزی و توسعه. 1-24 :40.

10. تودارو م. 1378. توسعه اقتصادی در جهان سوم. ترجمه غلامعلی فرجاد، انتشارات بازتـاب،

تهران.

11. سلامی ح. عینالهی احمدآبادی م. 1380. عامل های مؤثر بر تمایل کشاورزان چغنـدرکار

به خرید بیمه محصولات کشاورزی: مطالعه موردی استان خراسان. مجموعه مقالات همایش

بیمه کشاورزی، توسعه و امنیت سرمایهگذاری، بانک کشاورزی ایران. تهران.

12. کرباسی ع.ر. کامبوزیا ن. 1382.بررسی عوامل مؤثر بر تقاضای بیمه محصولات کـشاورزی

در استان سیستان و بلوچستان. فصلنامه اقتصاد کشاورزی و توسعه. 41 و 167 -184 :42.

13. نجفی ب. احمـدپـور برازجـانی م. 1380. ارزیـابی عملکـرد بیمـه محـصولات کـشاورزی.

فصلنامه اقتصاد کشاورزی و توسعه. 79-107 :35.

14. نیکوئی ع. ر . ترکمانی ج.1383. تأثیر بیمه کشاورزی بر افزایش تولیـد محـصولات زراعـی:

مطالعه موردی در استان فارس. فصلنامه بیمه و کشاورزی.37 – 57 :1.

15. Ahsan S.M. and Ali A.G, Kurian N.J. 1982. Toward a theory of

agricultural insurance. American Journal of Agricultural

Economics. 64: 520-529.

16. Anderson J.R.and Dillon J.L. 1992. Risk Analysis in Dryland

Farming Systems, FAO, Farm System Management Series 2,

Rome.

17. Anderson J.R., Dillon J.L and Hardaker J.B. 1977. Agricultural

Decision Analysis. Iowa State University Press, Ames.

18. Arrow K.J. 1965. Aspects of the Theory of Risk-Bearing.

Academic Bookstore.Helsinki.

19. Bakker E.J. 1990. Demand for rainfall insurance in the semi-arid

tropics in the India”. Resource Management Program. 4: 101-151.

20. Baquet A.E and Skees J. 994.Group risk plan insurance: An

alternative management tool for farmers. Choices 1: 25-28.

21. Carriker G.L. 1991.Yield and income risk reduction under

alternative crop insurance and disaster assistance design”. Western

Journal of Agricultural Economics. 16: 238-250.

22. Fleisher B. 1990. Agricultural Risk Management, Pergamon Press.

Oxford.

23. Goodwin, B.K. 1993. An empirical analysis of the demand for

multiple peril crop insurance. American Journal of Agricultural

Economics. 75: 425-434.

24. Hardaker J.B, Huirne R.B.M and Anderson J.R. 2004. Coping with

Risk in Agriculture. CAB International. New York.

25. Hardaker, J.B., Pandey, S. and Patten, L.H. 1991. Farm planning

under uncertainty. Review of Marketing and Agricultural

Economics. 59: 9-22.

26. Hueth D.L and Furtan W.H. 1994. Economics of Agricultural Crop

Insurance: Theory and Evidence. Kluwer Academic,

Massachusetts. 

27. Nelson C.H and Loehman E.T. 1987.Further toward a theory of

agricultural insurance. American Journal of Agricultural

Economics. 69: 523-531.

28. Pratt J.W.1964. Risk aversion in the small and in the large.

Econometrica. 32:122-136.

29. Serao A.1991.Cereals agricultural insurance and farm income in the

Evora region. Revistada.-Sciencias Agrarias. 14: 35-43.

30. Smith V and Boquet J.1996. The demand for multiple peril crop

insurance". American Journal of Agricultural Economics. 78: 189-

201.

31. Torkamani J.1996. Measuring and incorporating attitudes toward

risk into mathematical programming models: the case of farmers in

Kavar district, Iran”. Iran Agricultural Research. 15: 187-201.

32. Torkamani J. 2003. Comparison of programming models for

considering risk in farm planning: Application of utility-efficient

programming. Iran Agricultural Research. 22: 1-14.

33. Torkamani J.2005. Using a whole-farm modelling approaches to

assess prospective technologies under uncertainty. Agricultural

Systems. 85:138-154.

34. Torkamani J. 2006. Measuring and incorporating farmers' beliefs

and preferences about uncertain events in decision analysis:

Astochastic programming experiment. Indian Journal of

Agricultural Economics 61: 185-199.

35. Torkamani J and Hardaker J.B. 1996. A study of economic

efficiency of Iranian farmers: An application of stochastic

programming. Agricultural Economics. 14: 73-83.

36. Vandeveer M.L. 2001. Demand for area crop insurance among

litchi producers in northern Vietnam. Agricultural Economics. 26:

173-184.

37. Williams J.R, Carriker G.L, Barnaby G.A and Harper G.K.

1993.Crop insurance and disaster assistance designs for wheat and

grain sorghum. American Journal of Agricultural Economics. 75:

435-447.