بررسی تاثیر کاهش آب آبیاری و افزایش قیمت آب بر الگوی کشت با استفاده از روش برنامه ریزی ریاضی مثبت : مطالعه ی موردی شهرستان اقلید در استان فارس

فصلنامه علمی -پژوهشی تحقیقات اقتصاد کشاورزی

مقاله 4، دوره 1، شماره 1، فروردین و اردیبهشت 1388، صفحه 57-74   

نویسندگان

فریبا قرقانی^{* 1}؛ فردین بوستانی²؛ غلامرضا سلطانی³

¹کارشناس ارشد اقتصاد کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت

²استادیار گروه مهندسی آب دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت

³استاد بخش اقتصاد کشاورزی دانشگاه شیراز

تاریخ دریافت: 06 دی 1394،  تاریخ پذیرش: 06 دی 1394 

چکیده

در دهه های اخیر به دلیل بروز بحران آب ، بیشتر کشورها به اتخاذ سیاست هـای نـو در
مورد مدیریت تقاضای آب به جای مدیریت عرضه ی آب گرایش یافتـه انـد . آب مهمتـرین عامـل
محدود کننده ی توسعه ی اقتصادی و نیز مهمترین نهاده ی کشاورزی در منـاطق خـشک و نیمـه
خشک ایران است . هدف این پژوهش ، ارزیابی اثرات سیاسـت هـای گونـاگون کـاهش میـزان آب
مصرفی و افزایش قیمت هر مترمکعب آب بر الگوی کشت می باشـد . داده هـای مـورد مطالعـه بـا
مصاحبه ی حضوری در میان بهره برداران منتخب مناطق کشاورزی آسپاس و بکان شهرستان اقلید
که دارای منابع آب زیرزمینی و سطحی می باشـد ، بدسـت آمـد . بـا انتخـاب مـزارع نمونـه از راه نمونه گیری تصادفی ، محاسبه ی مدل برای هر دو ناحیه انجام شد . در ایـن مطالعـه اثـر راههـای گوناگون کاهش مصرف آب بر الگوی استفاده از آن و بازده ناخالص برآورد شد . یافته های مطالعـه
نشان داد که در مورد نخست ، با استفاده از الگوی برنامه ریزی ریاضی مثبت و تابع تولید با کشش
جانشینی ثابـت ، بـا اتخـاذ سیاسـت کـاهش در موجـودی آب مـصرفی ، الگـوی کـشت بهینـه در
سطح10% نسبت به حالت مبنا تغییری چندان نمی یابد . در مورد دوم ، دو برابر نمودن قیمـت
هر متر مکعب آب مصرفی در میزان مصرف آن تاثیری ندارد و الگوی بهینه بار دیگر همـان مقـادیر
سال مبنا را تولید می کند. 

کلیدواژه‌ها

آب سطحی و زیر زمینی؛ برنامـه ریـزی ریاضـی مثبـت(PMP)؛ تـابع تولیـد کشش جانشینی ثابت

عنوان مقاله [English]

Assessing the Impact of Reducing Irrigation Water and Increasing its Price on Cropping Pattern by Positive Mathematical Programming Model: A Case Study of Eghlid in Fars Province

نویسندگان [English]

F. Gharaghani¹؛ F. Boostani²؛ G. Soltani³

چکیده [English]

In addressing water crisis, most countries are focusing on the
management of water demand instead of water supply. In dry and semi-dry
areas of Iran such as Fars province, water is an important factor in economic
development and major input in agricultural production. The purpose of this
study is to assess impacts of different policies for decreasing of applied
water for irrigation and increasing water price on cropping patterns .Data
were gathered from a stratified random sample by personal interviews of
Aspas and Bakan's farmers in Eghlid region which used both surface and
ground water. PMP model and CES production function was applied for
both areas. The findings showed that the scenarios of 10% decrease in
applied water and doubling of irrigation water price did not significantly
change optimal cropping pattern compared with the base year cropping.

کلیدواژه‌ها [English]

Surface water, groundwater , positive mathematical programming, constant elasticity of substitution

مراجع

1. اسدی ه . سلطانی غ ، 1379. بررسی واکنش مصرف کنندگان آب خانگی و کشاورزی نسبت به

نرخ آب. اقتصاد کشاورزی و توسعه. 167 -185: (32) 8.

2. حیدری ن، قدمی ع ، کانونی الف ، 1385. کارایی مصرف آب محصولات زراعی مناطق مختلف

کشور (مناطق کرمان، همدان، مغان، گلستان و خوزستان). اولین همایش ملی مدیریت شبکه

های آبیاری و زهکشی.

3. خلیلیان ص . موسوی ح . 1384. ارزیابی آثار ریسکی کاربرد سیستمهای آبیاری تحت فشار،

مطالعه موردی شهرستان شهرکرد. ویژه نامه اقتصاد کشاورزی و توسعه.3-8 :13.

4. سازمان جهاد کشاورزی فارس . 1387. آمار و اطلاعات GIS.

5. صبوحی م. سلطانی غ . زیبایی م. 1386. بررسی اثر تغییر قیمت آب آبیاری بر منافع خصوصی و

اجتماعی با استفاده از الگوی برنامه ریزی ریاضی مثبت. مجله علوم و صنایع کشاورزی.1-

.53-71:21

6. کریم کشته م . کوپاهی م . کیمیا ا . 1380. استفاده بهینه از آب رودخانه سیستان (مطالعه

موردی بخش شیب آب)، اقتصاد کشاورزی و توسعه. سال نهم، شماره197-35:221.

7. میرزایی ح . ابریشمی ح . 1386. نقش آب در توسعه. ششمین کنفرانس اقتصاد کشاورزی،

مشهد.

8. Arfini F .2001. Mathematical Programming Models Employed in the

Analysis of the Common Agriculture Policy. INEA, Working Paper

N.9, Edizioni Scientifiche Italiane: 79-125.

9. Day R.H.1961. Recursive Programming and the Production of Supply."

Agricultural Supply Functions. Heady et al., eds. Iowa State

University Press.

10. He L, Tyner W, Doukkali R and Siam G.2005. Strategic policy options to

improve irrigation water allocation efficiency: Analysis of Egypt and

Morocco. Selected paper prepared for presenting at the American

Agricultural Economics Association Annual Meeting. July 24-27.

11. Heckelei T, Britz W. 2005. Models Based on Positive Mathematical

Programming: State of the Art and Further Extensions, Plenary paper

presented at the 89th EAAE Seminar – 3-5 February2005 – Parma.

12. Henry de Frahan B, Buysse J, Polomé P, Fernagut B, Harmignie O,

Lauwers L, Van Huylenbroeck G and Van Meensel J. 2005. Positive

Mathematical Programming for Agricultural and Environmental

Policy Analysis: Review and Practice, in A. Weintraub, T. Bjorndal,

R. Epstein and C. Romero (Editors) Management of Natural 

Resources: A Handbook of Operations Research Models, Algorithms,

and Implementations.

13. Howitt R.E. 1995a. Positive Mathematical Programming. American

Journal of Agricultural Economics, 77(2): 329-342.

14. Howitt R.E .1995b. A Calibration Method for Agricultural Economic

Production Models. Journal of Agricultural Economics. 46(2): 147-

159.

15. Howitt R. E .2005. PMP Based Production Models- Development and

Integration. EAAE. The Future of Rural Europe in the Global AgriFood

System. Denmark, August 23-27.

16. Mhmoud A.2002. Water pricing in irrigation agriculture. Paper presented at

the conference on irrigation water policies; micro and macro

considerations, Agdir, Morocco, June 2002.

17. McCarl B.A. 1982.Cropping Activities in Agricultural Sector Models: A

Methodological Proposal. Amer. J. Agr. Econ. 64:768-71.

18. Mills G. 1984. Optimization in economic analysis. George Allen & Uwin

Ltd, London, UK, 193 p.

19. Seckler D, Amarasinghe U, Molden D, silva R and Baker R .1998.World

water Demand and supply, 1990 to 2025: Scenarios and Issues

"International Water management Institute.

20. Torres M, Vosti S, H.Bassoi L , Howitt R, Maneta M, Bennett L and

Rodrigues L. 2007. A Demonstration Economic Model for the Buriti

Vermelhc sub-Catchment of the Sao Francisco River Baisin:

Specification, calibration and Preliminary Simulations. Selected Paper

prepared for the American Agricultural Economics Association.Annual

Meeting, Portland, Oregon, and July 29 - August 1, 2007.