ارزیابی و ارائه راهکارهای توسعه سیستم حمل و نقل BRT در کلانشهر تهران با استفاده از مدل SWOT

فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری

مقاله 2، دوره 3، شماره 11، آذر و دی 1391، صفحه 17-36   

نویسندگان

احمـــد پوراحمـــد¹؛ بهـــزاد عمـــران زاده^{* 2}

¹اســتاد جغرافیــا و برنامــه ریــزی شــهری، دانشــگاه تهــران، تهــران، ایــران

²دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تهـران، تهـران، ایـران

تاریخ دریافت: 12 دی 1394،  تاریخ پذیرش: 12 دی 1394 

چکیده

امروزه مسائل مربوط به حمل و نقل در شهرها به یکی از چالش‌های عمده و اصلی مدیریت شهری تبدیل شده است. حمل و نقل یکی از مهمترین ارکان توسعه شهری است که برای جابجایی مردم و کالاها در بین فضاها و اماکن مختلف جغرافیایی بکار می‌رود. یکی از چالش‌هایی که معمولا در زمینه توسعه پایدار شهر‌ها مطرح است، تعیین نوع سیستم حمل و نقل مطلوب شهر می باشد. سیستم حمل و نقلی که الگو و ساختار شهر نیز تا حد بسیار زیادی از آن تاثیر می‌پذیرد. کلانشهر تهران در کنار مشکلات عدیده‌ای که با آنها روبروست، با مشکل ترافیک و حمل و نقل نیز به ویژه در حوزه حمل و نقل عمومی مواجه است. برای حل مشکل ترافیک در تهران ر حل‌های گوناگونی ارائه شده است. یکی از طرح‌هایی که در سال‌های اخیر جهت رفع این مسائل ترافیکی در تهران ارائه و اجرا شده است، ایجاد سیستم حمل و نقل BRT یا سامانه حمل و نقل سریع اتوبوسی، در قالب سیستم حمل و نقل عمومی است. پژوهش حاضر از نوع توصیفی- تحلیلی بوده و بر اساس روش مطالعات کتابخانه‌ای و پژوهش میدانی به ارزیابی عملکرد سیستم حمل و نقل BRT در کلانشهر تهران و ارائه راهکارهای توسعه آن در قالب تکنیک SWOT می‌پردازد. در نتیجه پژوهش حاضر ظرفیت‌ها و محدودیت‌های موجود در خط یک سیستم BRT مطالعه و مشخص گردید و در نهایت، پاسخ‌های علمی و راهکارهای توسعه آن ارائه گردید. در کل حدود 97 عامل اثرگذار بر خط یک سیستم BRT کلانشهر تهران شناسایی شد. 
 

کلیدواژه‌ها

سیستم حمل و نقل شهری؛ کلانشهر تهران؛ سیستم BRT؛ تکنیک SWOT

مراجع

افتخــاری، رکــنالــدین و داوود مهــدوی ( 1384)،راهکارهای توسعه گردشگری روستایی با استفاده از مــدل SWOT: دهســتان لواســان کوچــک،فصلنامه مدرس علوم انسانی، شماره2، صص.1- .30

بدری، سـید علـی و رکـن الـدین افتخـاری ( 1382)،ارزیابی پایداری: مفهوم و روش، مجله تحقیقـات جغرافیایی، تابستان، صص. 34-9.

خادمی، نوید (1385)، نحوه انتخاب سیستم حمـل ونقل ریلی بهینه در یـک کریـدور شـهری، (پایـان نامه کارشناسی ارشد)، مهندسی عمران، دانشـگاه تهران.

دیوید، فرد آر.(1384)، مدیریت اسـتراتژیک، ترجمـه علی پارسائیان و محمد اعرابی، دفتر پژوهشهای فرهنگی، تهران.

رکــن الــدین افتخــاری و داوود مهــدوی ( 1385)،راهکارهای توسعه گردشگری روستایی با استفاده از مدل SWOT، فصلنامه مدرس علـوم انسـانی،.30-1 صص ،2 شماره ،10دوره

 

رهنمایی، محمد تقی و پروانه شـاه حسـینی ( 1387)،فرایند برنامه ریزی شهری ایران، انتشارات سمت،تهران.

شیعه، اسماعیل (1381)، مقدمه ای بـر مبـانی برنامـه ریزی شهری، دانشگاه علم و صنعت، تهران.

صــفارزاده، محمــود ( 1381)، مهندســی ترابــری وترافیک،جلــد دوم: ترافیــک، دانشــگاه تربیــت مدرس، تهران.

عابدین درکوش، سعید (1383)، درآمدی بـه اقتصـاد شهری، مرکز نشر دانشگاهی، تهران.

فیلد، برایان و برایان مک گریگور (1376)، فنون پیش بینی در برنامه ریزی شهری و منطقه ای، ترجمـه فاطمه تقی زاده،انتشارات سازمان برنامه و بودجه،تهران.

لقمانی، سید محمد رضا (1386)، انتخاب گزینه بهینه حمل و نقل عمومی شهری با نگاه ویژه به اندازه شـهر نمونـه مـوردی شـهر تهـران، (پایـان نامـه کارشناسی ارشد)، رشته شهرسازی، دانشـگاه آزاد اسلامی.

معاونـت حمـل و نقـل و ترافیـک شـهرداری تهـران(1386)، خلاصه گزارش پروژه BRT، دی ماه.مهندسین مشاور نقش جهان پـارس ( 1385)، تکنیـک تجزیه وتحلیل سوات.

Bernroider, E. (2002): Factor in SWOTanalysis applied to macro, small to

medium, and large software enterprisesEuropean management Journal, No5,pergamon.

Camilo, German (2003), Bus Rapid Transit:Impacts on Travel Behavior in Bogota,

Master Thesis in City Planning,Massachusetts Institute of Technology,Colombia.

Currie, Graham (2005), The DemandPerformance of Bus Rapid Transit, Journal

of Public Transportation, Vol.8, No.1,pp.41-55.

Dayson ,R.G(2004): Strategic developmentand SWOT analysis at the university of

war wick , European Journal of operationalresearch, no 52, Elsevier.

Federal Transit Administration:FTA (2003),Issues in Bus Rapid Transit. [Reportonline]; available from

http://www.fta.dot.gov/documents/issues.pdf. Accessed on November 17, 2006.Federal Transit Administration (2009),

Characteristics of Bus Rapid Tansiforecision-Making, project Manager: HelenM. Tann.

Hartmut H. Topp (2005), The South AmericanBus Rapid Transit Systems and the

Renaissance of Tram and Light Rail inEurope, revista de ingeniería, facultad de

ingeniería universidad de los andes mayo,pp.116-120.

Henrik Hall, Carl (2006), A Framework for

Evaluation and Design of an IntegratedPublic Transportation, Department of

Science and Technology, LinkopingsUniversity.

Jonson. Guilla and Emin Tengstron (2005),Urban Transport Development. A ComplexIssue, Springer, e-book.

Lloyd Wright, (2003),A Source Book forSustainable Transport: Bus Rapid Transit,

(Institute for Transportation andDevelopment Policy),Editor: Karl

Fjellstrom,Manager: Manfred Breithaupt,GTZ Transport and Mobility Group.

Matsumoto, Naoko (2008), Analysis of policyprocesses to introduce Bus Rapid Transit

systems in Asian cities from theperspective of lesson-drawing: cases of

Jakarta, Seoul, and Beijing, UrbanEnvironmental Management Project ofIGES.

Najam, Adil (1997), Assessing ProgressToward Sustainability in Developing

Countries: In Assessing SustainableDevelopment, Principles in Practice,

International Institute for SustainableDevelopment (IISD), Canada.

Reznik l.g, 2000 , The rigorous index ofmashines operation. information of higher 

 

education institution. oil and gas:tyumen,pp.112-115.

Rodrigue, paul J. Claude Comtois and BrianSlack (2006), The Geography of

Transportation Systems, Routledge, NewYork, U.S.

Sperling, Daniel and Gordon, Deborah (2009),Two Billion Cars, Driving Toward

Sustainability, Oxford University Press.Vukan, R , Vuchic (2005), Urban Transit

Operations, Planning and Economice.

Wright, L. Walter, Hook (2007), Bus RapidTransit, Planning Guide, The Wiliam and

Flora Hewleh Foundation, GlobalEnvironment Facility and GTZ, Institute

for Transportation and DevelopmentPolicy, New York.

Yuksel, I and deviren , M.D(2007) Using theanalytic network process (ANP) in a

SWOT analysis – a Case study for textilefirm , Information sciences ,No177,Elsevier.