تحلیل فضایی اماکن ورزشی در مناطق 5 و 6 اصفهان با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی

فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری

مقاله 1، دوره 3، شماره 10، مهر و آبان 1391، صفحه 1-22   

نویسندگان

محمد سلطان حسـینی¹؛ مســـعود تقـــوایی²؛ حجت اله یـزدان پنـاه³؛ مهــــدی ســــلیمی^{* 4}

¹اســـتادیار تربیــــت بـــدنی، دانشــــگاه اصــــفهان، اصــــفهان، ایــــران

²اسـتاد جغرافیـا و برنامـه ریـزی شـهری، دانشـگاه اصـفهان، اصـفهان، ایـران

³اســـتادیار اقلـــیم شناســـی، دانشـــگاه اصـــفهان، اصـــفهان، ایـــران

⁴دانشــجوی دکتــری تربیــت بــدنی، دانشــگاه تهــران، تهــران، ایــران

تاریخ دریافت: 13 دی 1394،  تاریخ پذیرش: 13 دی 1394 

چکیده

اماکن و فضاهای ورزشی‌‌ از مهمترین کاربری‌های شهری در جهت افزایش سلامت جسمانی و روانی شهروندان می‌باشند، که مکان‌گزینی بهینه برای آنها از مهمترین وظایف مدیران، مسئولان و برنامه‌ریزان شهری است. تعدد عوامل مؤثر در مکان‌یابی اماکن ورزشی با توجه به مشکلات شهرهایی با بافت فشرده همانند اصفهان، استفاده از روش‌های نوین را امری بسیار ضروری نموده که بی توجهی به این موضوع در بسیاری از موارد موجب هدر رفتن سرمایه‌های زیادی شده است. هدف پژوهش حاضر تعیین وضعیت مکانی اماکن ورزشی موجود در دو منطقه 5 و 6 شهر اصفهان و ارزیابی عملکرد مدیران مربوطه در زمینه مکان‌یابی بود، که متعاقبا به واسطه نتایج به دست آمده به تعیین نیازها و کمبود‌های موجود در محدوده پرداخته شد. در این پژوهش از فن آوری GIS استفاده شد که ابتدا داده‌های مکانی از روی نقشه‌های رقومی و خطی تهیه و سپس داده‌های توصیفی جمع‌آوری شده از اسناد و مدارک، آمار و مشاهده میدانی با آن‌ها تلفیق و تشکیل پایگاه اطلاعاتی دادند. برای انجام عملیات تحلیل فضایی از معیارهای سازگاری، ایمنی، جمعیت، دسترسی و توزیع عادلانه استفاده گردید، که با استفاده از یک روش ابتکاری برای هر یک از اماکن ورزشی بر اساس هر معیار امتیازی در نظر گرفته شد. پس از جمع‌بندی امتیازهای به دست آمده مشخص شد، 7 درصد از اماکن مورد بررسی در وضعیت بسیار نامناسب، 26/52 درصد در وضعیت نامناسب، 63/29 درصد در وضعیت متوسط، 88/9 درصد در وضعیت مناسب و 23/1 درصد در وضعیت بسیار مناسب قرار داشتند. در نهایت، بر اساس نقشه‌ها و نتایج به دست آمده، کمبودها و نیازهای منطقه از لحاظ تاسیسات ورزشی به طور کامل مشخص گردید. 
 

کلیدواژه‌ها

واژه‌های کلیدی: تحلیل فضایی؛ اماکن ورزشی؛ سیستم اطلاعات جغرافیایی؛ مناطق 5 و 6 شهر اصفهان

مراجع

ابراهیمـی، کلثـوم. (1386). "تحلیـل فضـایی امـاکن ورزشی آمل با اسـتفاده از GIS". رضـوی، سـیدمحمــد حســین. پایــان نامــه کارشناســی ارشــد.

دانشکده تربیت بدنی و علـوم ورزشـی دانشـگاه شمال (آمل).

احمری، نوشین. (1388). "تحلیـل پراکنـدگی امـاکن ورزشی برخی از مناطق شهر تهران با اسـتفاده ازسیستم اطلاعـات جغرافیـایی". هـادوی، فریـده.

پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی. دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران.

اوپنهایم، نربرت. (1379). "مـدل هـای کـاربردی در تحلیـل مسـائل شـهری و منطقـه ای". منـوچهرطبیبیان. چاپ اول. دانشگاه تهران. 500.

بحرینــی، ســید حســین. (1377). "فرآینــد طراحــی شهری". چاپ اول. تهران. دانشگاه تهران.پایگاه ملی داده های علوم زمین کشور. 1388. "بانک

جامع اطلاعات زمین شناسـی". www.Ngdir.Ir.(آبان ماه 1388).

پورمحمــدی، محمدرضــا. (1385). "برنامــه ریــزی کاربری اراضی شهری". چاپ دوم. تهران. سمت.چپ من، دیوید. 1384. "آفرینش محلات و مکان ها

در محـیط انسـان سـاخت". منـوچهر طبیبیـان وشهرزاد فریادی. چاپ اول. دانشگاه تهران.

حجـت، عابـدین. (1386). "بررسـی فضـایی اثـرات اماکن ورزشی بر محیط شهری اصفهان". سـلطان حسـینی، محمـد. پایـان نامـه کارشناسـی ارشـد،دانشکده تربیت بدنی و علـوم ورزشـی. دانشـگاه اصفهان.

زیاری، کرامت الـه ( 1381). "برنامـه ریـزی کـاربری اراضی شهری". دانشگاه یزد. چاپ اول.سازمان تربیت بدنی، مرکز ملی توسعة ورزش کشور.

1385. "مطالعــات تفضــیلی توســعة فرهنــگ ورزش". تهران. سیب سبز.

سنجری، سارا. (1388). "راهنمای کاربردی Arc GIS9.2". چاپ دوم. تهران. عابد و مهرگان.

صــالحی، رحمــان و رضــاعلی، منصــور (1384)."ساماندهی فضـایی مکـان هـای آموزشـی شـهرزنجان به کمـک GIS"، فصـل نامـه پژوهشـهای جغرافیایی، شماره 52.

عظیمی حسـینی، محمـد؛ نظـری فـر، محمـد هـادی؛مومنی، رضوانه. (1389). "کاربرد GIS در مکـان یابی". مهرگان قلم، چاپ اول، تهران.

فــرج زاده، منــوچهر و ســرور، هوشــنگ. (1381)."مدیریت و مکان یابی مراکز آموزشی با اسـتفاده

از GIS". فصل نامه تحقیقات جغرافیایی. شـماره.67

فرج زادة اصل، منوچهر. (1387). "سیستم اطلاعـات جغرافیایی و کاربرد آن در برنامه ریزی توریسم".چاپ دوم. تهران. سمت.

فرد، گیل. (1388). "مدیریت اماکن ورزشی". حسن اسدی ؛ کیوان شعبانی مقدم و نوشین اصـفهانی.چاپ دوم. تهران. دانشگاه تهران. 

 

قادری، عمـران. (1381). "توسـعه پایـدار شـهری ومکان یابی فضاهای ورزشی در شـهر". مجموعـه مقالات اولین سـمینار ورزش، محـیط زیسـت وتوسعه پایدار. کمیته ملی المپیک.

کاشف، میـر محمـد و مهریـزی، مصـطفی. (1388)."مدیریت اماکن و فضاهای ورزشی". چاپ اول.تهران. بامداد کتاب.

محمــدی، جمــال و آقازیــارتی فراهــانی، محمــد.(1386). "کـاربرد سیسـتم اطلاعـات جغرافیـاییGIS در کاربری هـای اراضـی شـهری- مطالعـه موردی: مراکز آموزشی بابلسر". اولـین کنفـرانسGIS شهری. دانشگاه شمال.

مظفری، سید امیر احمـد. (1388). "برنامـه ریـزی ومدیریت تاسیسات و اماکن ورزشی". چـاپ اول.تهران. پژوهشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی.معاونت برنامه ریزی، پـژوهش و فنـاوری اطلاعـات شــهرداری اصــفهان. (1388). "آمارنامــة شــهراصفهان، سال 1387". شهرداری اصفهان.

میرمحمد صادقی، محمد. (1387). "آمـوزش عملـی سامانة اطلاعات جغرافیـایی- جلـد اول". چـاپ اول. جهاد دانشگاهی واحد اصفهان.

نادرشاهی، حشمت اله و همکاران. (GIS" .(1383 وارزیابی و برنامه ریـزی محـیط زیسـت". تهـران.سازمان نقشه برداری کشور.

وارثـی، حمیدرضـا؛ محمـدی، جمـال و شـاهیوندی،احمد. (1387). "مکان یابی فضای سبز شهری بااستفاده از سیستم اطلاعـات جغرافیـایی". مجلـه جغرافیا و توسعه ناحیهای. شماره 103-83 .10.

هنری ، حبیب. (1382). "طراحی و تبیین مدل نظـام اطلاعاتی و سیستم بهـره وری منـابع انسـانی درسازمان تربیت بدنی و فدراسیون های ورزشـی وکمیته ملـی المپیـک". رسـاله دکتـری. دانشـکده تربیت بـدنی و علـوم ورزشـی. دانشـگاه تربیـت مدرس.

Eddie, W; Li, C; yu, L. (2007). "A GISApproach to Shopping Mall Location

Selection". Building and EnvironmentJournal, No 42, p: 883-892.

Environmental Health Focus Association.(2003). "Smart Growth in Washington

DC". Vol 112. No 11.

Gray, K. A. (2005). "Feasibility Study for aProposed Stadium, Sports Complex and

Retail Development". Retrievedfrom:www.Sportkc.org/News/Documents/

SoccerFinalReport9-29-05.pdf.Hall, P& James, j. (2004). "Development of

Implementation Plan for a GeographicInformation System – Case of Lincoln

Country". University Plaza. USA.

Lotfi, S. K, Habibi. A, Meshkini& M,Koohsari. (2008). “New Multicritera

Approach for Urban Facility Managementby Applying GIS”. World Applied

Sciences Journal 3. Supple 2.

Nicholls. S, Shafer, C. S. (2001). "MeasuringAccessibility and Equity in a Local Park

System: the Utility of GeospatialTechnologies to Park and Recreation".Prof. J. Park Recreat. 19 (4), 102–124.

Oh, k& Jeong, S. (2007). "Assessing theSpatial Distribution of Urban Parks using

GIS". Department of Urban Planning, 

 

anyang University, Seoul. 17Haengdang-Dang, Seongdong-Gu. P: 133-151.

Poggio, L& Vrscaj, B. (2009). "A GIS-BasedHuman Health Risk Assessment for Urban

Green Space Planning - an Example fromGrugliasco". Science of the Total

Environment. No 407. P: 961-970.Scottish, R. (1981). "Information NaturalHeritage Trends". London