شناسایی و سنجش بسترهای بایسته برای الگوی مدیریت استراتژیک شهری (مطالعه موردی شهر مشهد)

فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری

مقاله 2، دوره 3، شماره 9، خرداد و تیر 1391، صفحه 21-34   

نویسندگان

محمـــدرحیم رهنمـــا¹؛ مجتبــــی صــــادقی^{* 2}

¹دانشــیار جغرافیــا و برنامــه ریــزی شــهری، دانشــگاه فردوســی مشــهد، مشــهد، ایــران

²دانشجوی دکتری جغرافیـا و برنامـه ریـزی شـهری، دانشـگاه فردوسـی مشـهد، مشـهد، ایـران

تاریخ دریافت: 13 دی 1394،  تاریخ پذیرش: 13 دی 1394 

چکیده

این نوشتار، نخست با بکارگیری روش انبارش _ پیرایش، بسترهای بایسته را برای برپایی الگوی مدیریت استراتژیک شهری، شناسایی کرده و سپس با بهره گیری از پرسشنامه، وضعیت هر یک از این بستر‌ها را در شهر مشهد مورد سنجش قرار داده است.. برای این کار، ۳۸۴ پرسشنامه بین شهروندان و ۲۱ پرسشنامه بین کار‌شناسان شهری توزیع گردید. بسترهای بایسته برای برپایی الگوی مدیریت استراتژیک شهری عبارتند از: شاخص اطلاعات، تفکر استراتژیک، تعهد، خودنوسازی، ثبات نسبی، شفافیت، شهروند مداری، مشارکت، یکپارچگی، خودارزیابی و بسیج منابع. یافته نشان می‌دهد در کلانشهر مشهد میانگینِ میانگین‌های ۱۱ شاخص مذکور برابر ۲.۲ است که کمتر از ۲.۵ (حد متوسط در طیف لیکرت) قرار دارد. از ۱۱ شاخص بیان شده، یک شاخص فرا‌تر از حد متوسط (شاخص تعهد)، دو شاخص برابر حد متوسط (شاخص بسیج منابع و شاخص خودارزیابی) و هشت شاخص دیگر، فرو‌تر از حد متوسط هستند. بنابراین، در شهر مشهد، بسترهای بایسته‌ای که الگوی مدیریت استراتژیک باید بر پایه آن‌ها استوار گردد، از استحکام لازم برخوردار نیستند، در نتیجه نخست باید در راستای فراهم آوردن این بستر‌ها کوشید و سپس اقدام به برپایی مدیریت استراتژیک کرد. 
 

کلیدواژه‌ها

ناسایی و سنجش؛ بسترهای بایسته؛ مدیریت استراتژیک؛ مدیریت استراتژیک شهری؛ مادرشهر مشهد

مراجع

احمدی، حسین، با همکاری مهندسین مشـاور تصـت(1385)، "ضـــرورت مـــدیریت اســـتراتژیک وشاخصهای شهری"، مجموعه مقالات کنفـرانس برنامـهریـزی و مـدیریت شـهری، مشـهد، 613- .601

اشتریان، کیومرث (1386)، " کاربرد مـدیریت دانـش در مرکـز نظـارت همگـانی"، بـه ویـرایش لـیلاوحــدتی و زهــرا عســگری، مجموعــه مقــالات نظــــارت همگــــانی شــــهروندی و توســــعه سازمانی،تهران، 55-45.

برک پور، ناصر (1385)، " حکمروایی شهری و نظام اداره شهرها در ایران"، مجموعه مقالات کنفرانس برنامه ریزی و مدیریت شهری، مشهد، 517-491

.

ثقفی، فاطمه- عباسی شاهکوه، کلثوم- کـاری دولـت آبـادی، اکبـر (1387)،" مـدل مفهـومی سـاختار استراتژی نوآوری مبتنی بر آینده نگـاری و تفکـراســتراتژیک"، ســومین کنفــرانس بــین المللــی مدیریت استراتژیک، تهران,228-217 .

داداشپور، شم (1380)، " مدیریت شهری، اهداف وراهبردها"، ماهنامه تدبیر، سال سـیزدهم، شـماره.90-86 ،120

 

ســازمان آمــار، اطلاعــات و خــدمات کــامپیوتری شهرداری مشهد، آمار نامه مشهد1385.

سلیمی، قربـانعلی - نـادری، ناهیـد (1386)، " خـود نوسازی سازمان"، ماهنامه تدبیر، سـال هجـدهم، شمار181.

سند راهبردی شـهر الکترونیـک مشـهد بـا محوریـت.(http://e-mashhad.ir):برگرفتهاز ،شهرداری

صرافی، مظفر - عبدالهی، مجید (1387)، " تحلیـل ومفهوم شهروندی و ارزیابی جایگاه آن در قوانین،مقررات و مدیریت شهری کشـور"، پژوهشـهای.134 – 115 ،63 شماره ،جغرافیایی

غفاریـان، وفـا - علـی احمـدی، علیرضـا (1382)، "تفکر استراتژیک"، ماهنامه تدبیر، سال چهاردهم، .14-1 ,137،شماره

فتح اللهـی، مهـدی (1383)،"جلـوگیری از شکسـت برنامهریزی استراتژیک"، فصلنامه سامانه، شـماره.47-44 ،21

فربودنیا، بابـک (1387)، " اسـتراتژی شـنا"، سـومینکنفرانس بین المللی مدیریت استراتژیک، تهـران,.779-762

فرد آر، دیوید (1379)، مدیریت اسـتراتژیک، ترجمـه علی پارسائیان و محمد اعرابی، چاپ اول، تهران،انتشارات دفتر پژوهشهای فرهنگی .

کاستلز، الف، مانوئل (1380)، عصر اطلاعات: اقتصاد،جامعــه، فرهنــگ(ظهــور جامعــه ی شــبکه ای)،ترجمه احد علیقلیان، افشـین خاکبـاز، جلـد اول،

چاپ اول، تهران، انتشارات طرح نو.

کاستلز، ب، مانوئل (1380)، عصر اطلاعات: اقتصـاد،جامعه، فرهنگ(قدرت و هویت)، ترجمـه حسـن چاوشیان، جلد دوم، چاپ دوم، تهران، انتشـارات طرح نو.

لاورنس، اتون (1383)، " تفکر استراتژیک"، ترجمـه امیر اخلاصی و محمد فرهادی، ویژنامه مـدیریت استراتژیک (سامانه)، شماره 12-8 ،21.

محمـــود زاده، ابـــراهیم (1385)، "طـــرح ریـــزی استراتژیک - فقط یک گـام تـا اجـرا"، فصـلنامه مطالعات مدیریت، شماره45-39 ،49.

نیچه، فدریش (1386) چنین گفت زردتشت، برگردانِ داریوش آشوری، چاپ 26، انتشارات آگاه.

Beer, Michael, Voelpel, Sven C, Leibold,Marius, Tekie, Eden B, (2005), "StrategicManagement as Organizational

Learning:Developing Fit and Alignmentthrough a Disciplined Process", LongRange Planning ,38, 445-465.

Carlsson,christer,walden,pirkko(1996),”Cognitive map and a

hyperknowlege support system in strategicmanagement”,Group decision andnegotiation,6:7-36.

Flouris, Triant, Dostaler, Isabelle,(2007),"Strategic Management as a Key to

Educating,the New Aviation Professional",International Journal of ProfessionalAviation Training & Testing Research,Volume 1,1-13.

Fred R ،David ,(2003), Strategic management:concepts and cases, Pearson Education,Inc., Upper Saddle River, New Jersey. 9thed.

Haines, Stephen,, Founder, CEO of the Centrefor Strategic Management,(2006),"Becoming a Strategic Thinker on a DailyBasis: Raise Your Strategic IQ for 21stCentury Success",Centre for Strategic

Management,1-4.

Olsen, J. E, Haslett, T,(2002)," StrategicManagement in Action", Systemic Practiceand Action Research, Vol. 15, No. 6,449-464.

Worrall, Les,( 1998)," Strategic analysis: ascientific art", Management ReseasrchCentre, Wolverhampton Business School,University of Wolverhampton, UK,1-33.