بررسی تأثیر شهرنشینی بر روابط اجتماعی در شهر بوشهر

فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری

مقاله 3، دوره 3، شماره 8، فروردین و اردیبهشت 1391، صفحه 39-50   

نویسنده

منصــور حقیقتیــان^*

اســتادیار جامعــه شناســی، دانشــگاه آزاد اســلامی واحــد دهاقــان، دهاقــان، ایــران

تاریخ دریافت: 13 دی 1394،  تاریخ پذیرش: 13 دی 1394 

چکیده

نظریه‌ شهری شدن لوئیس ویرث ادعا می‌کند که شهر نشینی بر خانواده و روابط خانوادگی تأثیر منفی می‌گذارد و موجب کاهش روابط صمیمی و اعتماد می‌شود . هدف این تحقیق که یک مطالعه مقایسه‌ای است؛ بررسی این مسأله است که آیا بین افراد شهرنشین و غیر شهرنشین از لحاظ برخی مولفه‌های روابط انسانی مانند انسجام اجتماعی، احساس داشتن کنترل روی زندگی؛ اعتماد ورزی، میزان مشارکت اجتماعی و دارا بودن روابط نزدیک با اقوام و دوستان تفاوت معناداری وجود دارد. جامعه آماری تحقیق شامل شهروندان ساکن بوشهر و دیّر -که هنوز شهری نشده است- در استان بوشهر است که از بین آنها با استفاده از رابطه کوکران 397 نفر (200 نفر از بوشهر و 197 نفر از دیّر) با روش نمونه گیری تصادفی ساده به عنوان نمونه انتخاب شدند. روش تحقیق پیمایش و تکنیک جمع آوری اطلاعات پرسشنامه بوده است. برای سنجش اعتبار پرسشنامه از اعتبار صوری و برای سنجش پایایی پرسشنامه از آلفای کرونباخ استفاده شد. یافته‌های تحقیق حاکی از آن است که شهرنشینی روی اعتماد اجتماعی، انسجام اجتماعی و مشارکت اجتماعی افراد تأثیر منفی معنی داری داشته است ولی روی گسترش معیارهای عام گرایانه، احساس بی کنترلی و داشتن روابط و اتکاء روی خانواده و اقوام تأثیر چندانی نداشته است. 
 

کلیدواژه‌ها

شهرنشینی؛ انسجام اجتماعی؛ اعتماد؛ مشارکت اجتماعی؛ عام گرایی

مراجع

ازکیا، مصـطفی و غلامرضـا غفـاری ( 1383). توسـعه روستایی با تاکید بر جامعه روستایی ایران. تهـران:نشر نی.

افشانی، علیرضا؛ عباس عسکری ندوشن؛ سمیه فاضل،و محمد حیدری. (1388). "اعتمـاد اجتمـاعی درشهر یزد: تحلیلـی از سـطوح و عوامـل". جامعـه شناسی کاربردی دانشگاه اصـفهان، شـماره پیـایی .57-74 ص ،رمستان ،4 شماره ،36

امیــری اســفرجانی، زهــرا ( 1386). "تحلیــل جامعــه شناختی تأثیر دینداری بر سـرمایه اجتمـاعی". بـه راهنمایی قاسمی، وحید، دانشـگاه آزاد اسـلامی –واحد دهاقان.

ایران محبـوب ، جلیـل و اصـغر میـر فـردی ( 1382)."بررسی تأثیر متقابل فراینـد افـزایش جمعیـت وشهر نشینی در ایران ( از سال 1335 تـا 1375) ."فصلنامه جمعیـت ، شـماره 45 و 46 ، ص 135- .103

توســلی ، غلامعبــاس .( 1384).نظریــههــای جامعــه شناسی.تهران:انتشارات"سمت"

خاکپور، برات علی و عیسی پیـری. ( 1384). "آسـیب شناســی اجتمــاعی شــهر و نقــش ســرمایههــای اجتمــاعی و کالبــدی شــهروندان در کــاهش آن(دیدگاهی جغرافیـایی) ". مجلـه علـوم اجتمـاعی دانشگاه فردوس مشـهد، سـال دوم، شـماره دوم،تابستان، ص 30-13

ربانی، رسول. (1385). جامعه شناسی شهری. ویرایش دوم، اصــفهان: انتشــارات دانشــگاه اصــفهان وانتشارات سمت.

ریترز،جـــورج.(1988).نظریـــه اجتمـــاعی در دوران معاصــر،ترجمه محســن ثلاثــی ، 1374، تهــران:انتشارات علمی

سـاوج، مایـک و آلـن وارد. (1380). جامعـه شناسـی شهری، ترجمه ابوالقاسم پوررضا، تهران: انتشارات سمت.

فکوهی، ناصر. (1385). انسان شناسی شـهری. چـاپ سوم، تهران: نشر نی.

ممتاز ، فریده.(1383) . جامعه شناسی شـهری.تهران :شرکت سهامی انتشار

نوغانی ، محسن؛ احمدرضا اصغر پور ماسـوله؛ شـیما صفا؛ و مهدی کرمـانی .( 1387)."کیفیـت زنـدگی شهروندان و رابطه آن؛سـرمایه اجتمـاعی در شـهرمشهد"مجله علوم اجتمـاعی دانشـکده ادبیـات وعلوم انسـانی دانشـگاه فردوسـی مشـهد ، بهـار وتابستان ، ص: 111-140.

هزار جریبی، جعفـر و رضـا صـفری شـالی. ( 1388)."بررســی عوامــل مــوثر بــر اعتمــاد اجتمــاعی شـهروندان" جامعـه شناســی کـاربردی دانشـگاه اصفهان، شماره پیایی 36، شماره 4، زمسـتان، ص .17-38

 

Coleman, james s. (1986)."Social Capital in theCreation of Human Capital". Americanjournal of Sociology, v.94, pp.s95-s120.

Dempsey, Ken (1990). Smalltown: A Study ofSocial Inequality, Cohesion and

Belonging. Melbourne: oxford universitypress.

Fischer, Claude S.(1973) . "On UrbanAlienation and Anomie: Powerlessness and

Social Isolation". American SociologicalReview. 38, June, pp. 311-326.

Fischer, Claude. (1975). "Toward a SubculturalTheory of Urbanism ". American journal ofSociology, 80, pp. 1319-1341.

Flanagan, William G.(1960). Urban Sociology:Images and Structures. Boston : Allyn andBacon.

Gans, Herbert j.(1982).The Urban Villagers:Group and Class in the Life of ItalianAmericans. Updated and Expanded Edition.New York: The Free press.

Haggerty , Lee J.(2000).”urban Sociology” inE.F.Borgatta and R.J.v. Montgomery

(Editors) Encyclopedia of SociologySecond Edition . New york: mac millan

Newby, Harry (1979). Green and PleasantLand? Social Change in Rural England .

Harmondsworth: PenguinPalen, John. (1992). The Urban World. FourthEdition. New York: McGraw-Hill, Inc.

Putnam, Robert D.(1995)."Bowling Alone :America's Declining Social Capital ".

Journal of Democracy, v.6,n.1, pp.65-78.Wellman Barry. (2011).”The Network

Community :An Introduction to Network inthe Global village “ from: httpwellman

publications /globalvillage/in.htmWhyte, William F. (1943).Street CornerSociety. University of Chicago Press.

Wilson, Thomas C. (1993)."Urbanism andKinship Bonds: A Test of Four

Generalizations". Social Forces 71(3),pp.703-712.

Wirth, Louis. (1938)."Urbanism as a way ofLife" American journal of Sociology,44(10), july , pp.1-24.

Young , Michael and Peter Willmont .(1962).Family and Kinship in EastLondon.Harmondsworth: PenguinExtended abstract