مکان‌یابی شعب جدید بانک‌ها و مؤسسات مالی و اعتباری با استفاده از فرآیند تحلیل شبکه‎ای فازی(Fuzzy ANP)

فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری

مقاله 1، دوره 2، شماره 7، آذر و دی 1390، صفحه 1-20   

نویسندگان

غــــدیر عشــــورنژاد^{* 1}؛ حسنعلی فرجی سـبکبار²؛ ســیدکاظم علــوی پنــاه³؛ محمدحســـن نـــامی⁴

¹دانشجوی کارشناسی ارشد سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی، دانشگاه تهـران، تهـران، ایـران

²دانشـــیار جغرافیـــا و برنامـــه ریـــزی روســـتایی، دانشـــگاه تهـــران، تهـــران، ایـــران

³اســتاد ســنجش از دور و سیســتم اطلاعــات جغرافیــایی، دانشــگاه تهــران، تهــران، ایــران

⁴دکتـــری جغرافیـــای سیاســـی، ســـازمان جغرافیـــایی نیروهـــای مســـلح، تهـــران، ایـــران

تاریخ دریافت: 13 دی 1394،  تاریخ پذیرش: 13 دی 1394 

چکیده

در عصر حاضر به دلیل وجود رقابت بین بانک‎ها و مؤسسات مالی و اعتباری برای جذب بیشتر منابع، تسلط بر مؤلفه‎های مؤثر بر تجهیز منابع مالی اهمیت ویژه‎ای یافته است. یکی از مؤلفه‎های تأثیرگذار بر تجهیز منابع پولی در بانکداری نوین توجه به مطلوبیت محل استقرار مکانی بانک‎ها و مؤسسات مالی و اعتباری است. مکان استقرار شعب بانک‎ها و مؤسسات مالی، محرکی مهم در جذب مشتریان است و بازاریابان بانکی باید آن را به دقت مورد بررسی و ارزیابی قرار دهند. این تحقیق بدنبال ارائه مدلی برای یافتن مکان‎های جدید استقرار شعب بانک‎ها و مؤسسات مالی و اعتباری است. برای رسیدن به این هدف به وسیله مطالعات کتابخانه‌ای، معیار‌ها و عوامل مؤثر اقتصادی، شناسایی و توسط نظرات کارشناسی تکمیل گردید. با توجه به میزان تأثیر‎گذاری و تأثیر‎پذیری معیارها از یکدیگر در دنیای واقعی، تکنیک DEMATEL برای شناسایی این روابط مورد استفاده قرار گرفت و از مدل فرآیند تحلیل شبکه‎ای فازی(Fuzzy ANP) پس از تکمیل پرسشنامه مقایسه زوجی از سوی کارشناسان برای وزن‌دهی به آن‌ها استفاده شد و از این اوزان بر اساس شعاع تأثیرگذاری معیار‌ها برای مدل‌سازی فضایی و پهنه‌بندی منطقه بر اساس روش جمع ساده وزنی(SAW) استفاده گردید. این فرآیند در منطقه 6 شهر تهران برای شناسایی مکان‎های جدید استقرار شعب بانک تات با 7 شعبه موجود در این منطقه اجرا شد. بر اساس مشاهدات میدانی نتایج به دست آمده از مدل مورد ارزیابی قرار گرفت و از ضریب تاو-کندالb برای تعیین میزان همگونی میان نتایج به دست آمده در مدل و نتایج مشاهدات استفاده شد که نتایج حاصل ضریبی برابر با 855/0را نشان می‌دهد که از رابطه قوی بین دو متغیر حکایت می‎کند. 
 

کلیدواژه‌ها

بانک و مؤسسه مالی و اعتباری؛ تکنیک DEMATEL و فرآیند تحلیل شبکه‎ای فازی (Fuzzy ANP)

مراجع

آذر، عادل، نهاوندی، بیژن، رجبزاده، علـی، (1387)،طرحریزی و بهبود بسط عملکرد کیفیت با استفاده از فرآیند تحلیـل شـبکهای فـازی و برنامـهریـزی

آرمانی. فصلنامه مدرس علـوم انسـانی، دوره 12، .تهران ،37-68 ،4 شماره

آقــاابراهیمــیســامانی، بابــک، مــاکویی، احمــد،صدرلاهیجانی، محمدهمـایون، (1387)، ارزیـابی شرکتهای ایرانی در پروژههای نفـت و گــاز بــه روشDEMATEL، مجلــه علمــی و

پژوهشی شریف، شماره 121-129 ،45، تهران.

اصغرپور، محمد جواد، (1382)، تصمیمگیری گروهی و نظریه بازیها بـا نگـرش تحقیـق در عملیـات،انتشارات دانشگاه تهران، تهران.

الفت، لعیا، خسروانی، فرزانه، جلالـی، رضـا، (1390)،شناســایی عوامــل مــؤثر بــر خریــد اینترنتــی واولویـتبنـدی آنهـا بـا اسـتفاده از ANP فـازی،مــدیریت بازرگــانی، دوره 3، شــماره 19-36 ،7،تهران.

بامداد، ناصر، رفیعی مهرآبادی، نگار، (1387)، بررسـی رضایت مشـتریان از کیفیـت خـدمات خـودپردازبانکها، پژوهشـنامهی علـوم انسـانی و اجتمـاعی مدیریت، شماره 39-58 ،31، تهران.

جعفرنژاد، احمد، احمدی، احمد، ملکی، محمدحسـن،(1390)، ارزیابی تولید ناب با استفاده از رویکـردترکیبی از تکنیـکهـای ANP و DEMATEL درشرایط فازی، فصلنامه مطالعات مدیریت صـنعتی، .تهران ،1-25 ،20 شماره

حسینی هاشمی، سید بهاالدین، (1384)، بررسی نقـش سیستم بانکی در ایفای مسئولیتهای اجتمـاعی واشتغالزایـی، همـایش و نمایشـگاه دسـتاوردهای نظام بانکی، تهران.

خورشــید، صــدیقه، رنجبــر، رضــا، (1389)، تحلیــل استراتژیک، تدوین و انتخاب استراتژی مبتنـی بـرماتریس SWOT و تکنیکهای تصمیمگیری چنـد شاخصه فازی، مجله مـدیریت صـنعتی دانشـکده علوم انسانی دانشگاه آزاد اسلامی واحـد سـنندج، .سنندج ،19-39 ،12 شماره

رزمی، جعفر، صـادق عمـل نیـک، محسـن، هاشـمی،مهدی، (1387)، انتخاب تأمین کننده با اسـتفاده ازتکنیـک فرآینـد تحلیـل شـبکهای فـازی، نشـریه دانشکده فنی(دانشگاه تهران)، دوره 42، شماره 7، .تهران ،935-946

ســـایت بانـــک مرکـــزی جمهـــوری اســـلامی .( http://www.cbi.ir)،ایران

 

سیف، ولیاالله، (1384)، بررسی عملکرد سیستم بانکی در طــرحهــای زیربنــایی، همــایش و نمایشــگاه دستاوردهای نظام بانکی، تهران.

صـادق عمـل نیـک، محسـن، انصـارینـژاد، ایـوب،انصارینژاد، صمد، میری نرگسی، سـینا، (1389)،یافتن روابط علی و معلولی و رتبـهبنـدی عوامـل بحرانی موفقیت و شکست پروژههای پیادهسـازی سیستمهای اطلاعاتی به کمک ترکیب روشهـایANP و DEMATEL فــازی گروهــی، نشــریه مهندسی صنایع، شماره 195-212 ،2، تهران.

عالم تبریز، اکبر، باقرزاده آذر، محمـد، (1388)، تلفیـقANP فازی و TOPSIS تعدیل شده برای گزینش تأمین کننـده راهبـردی، پـژوهشهـای مـدیریت، .زاهدان ،149-181 ،3 شماره ،2دوره

عطائی، محمـد، (1389)، تصـمیمگیـری چنـد معیـاره فازی، انتشارات دانشگاه صنعتی شـاهرود، چـاپ اول، شاهرود.

فوکردی، رحیم، (1384)، طراحی الگویی برای تعیـین نظام استقرار تسـهیلات ارائـه دهنـده خـدمات درمناطق شهری(مطالعه موردی: جایابی ماشینهـای خودپرداز بانک کشاورزی در منطقه 10 شهرداری تهران)، استاد راهنما الفـت لعیـا، دانشـگاه علامـه طباطبایی، دانشکده حسابداری و مدیریت.

قدسیپور، سید حسن، (1389)، فرآیند تحلیل سلسـله مراتبـــی(AHP). انتشـــارات دانشـــگاه صـــنعتی امیرکبیر(پلی تکنیک تهران)، چاپ هشتم، تهران.

قربانی، مسعود، (1388)، طراحی و پیـادهسـازی یـک سیسـتم حـامی تصـمیم مکـانی(SDSS) مطالعـه موردی: تعیین شعب بهینـه بـانکی، اسـتاد راهنمـا صمدزادگان فرهاد و رجبی محمد علـی، دانشـگاه تهران، پردیس دانشکدههای فنی، گـروه مهندسـی نقشهبرداری.

گلـی، علـی، الفـت، لعیـا، فـوکردی، رحـیم، (1389)، مکانیابی دسـتگاههـای خـودپرداز بـا اسـتفاده ازروش تحلیــل سلســله مراتبــی(AHP) مطالعــه مــوردی: شــعب بانــک کشــاورزی منطقــه 10شهرداری تهران. جغرافیـا و توسـعه، شـماره 18، .زاهدان ،93-108

گودرزی، آتوسا، زبیدی، حیدر، (1387)، بررسی تـأثیر گســترش بانکــداری الکترونیکــی بــر ســودآوری بانکهای تجـاری ایـران، فصـلنامه پـژوهشهـای اقتصادی ایران، شماره 111-140 ،35، تهران.

موسوی، ناصر، (1380)، اولویتبندی و انتخاب مکان مناسب شعب بانک کشاورزی با استفاده از تکنیک تجزیـه و تحلیـل سلسـله مراتبـی(AHP)، اسـتادراهنما جعفرنژاد احمد، دانشگاه تهـران، دانشـکده مدیریت.

مـومنی، منصـور، (1390)، مباحـث نـوین تحقیـق در عملیات، ناشر مولف، چاپ اول، تهران.

میرفخرالدینی، سید حیدر، امیری، یاسر، (1390)، ارائه راهکارهای ارتقای خدمات الکترونیکی بانکها با رویکـــــرد ANP ،BSC فـــــازی و TOPSISفازی(مطالعه موردی: بانـکهـای دولتـی منتخـب استان فارس)، مدیریت صنعتی، دوره 2، شماره 5، .تهران ،141-158

نخعی کمالآبادی، عیسی، باقری، محمدرضا، (1387)،ارائــه یــک مــدل تصــمیمگیــری بــرونســپاری فعالیتهای تولیدی به کمک تکنیکهـای ANP وDEMATEL در محــیط فــازی، مجلــه مــدیریت صــنعتی دانشــکده علــوم انســانی دانشــگاه آزاد اسلامی واحد سنندج، شماره 27-46 ،5، سنندج.

یزدانی دهنوی، محسن، (1387)، مؤلفههـای مـؤثر بـرموفقیت بانکها و مؤسسـههـای مـالی در تجهیـز منابع پولی، ماه نوین(ماهنامـه داخلـی شـهروندان بانک اقتصاد نوین)، شماره 6، تهران.

Adams P, (1991), Choosing a choice ATM site,ATM buyer’s guide, Credit Unionmanagement, Vol.14, NO.3, ABI/INFORMGlobal.

Aldajani Mansour.A, Alfares Hesam.K, (2009),Location of banking automatic teller

machines based on convolution, Computers& In- dustrial Engineering, Vol 157, NO.4,1194-1201.

Al-Hanbali, N. (2003), Building a Geospatialdatabase and GIS data-Model integration

for Banking: ATM site location,Commission IV Joint Workshop: Data

Integration and Digital Mapping Challengesin Geospatial Analysis, Integration and

Visualization II, Stuttgart, Germany,September8-9.

Block, V.(1994), With automated tallermachines installed in most bank branches,

what new location should bank targets forATM deployment? , American Banker,.159, NO.88, 14-16.

Brandeau, M.L., Chiu, S.S., (1989), An

Overview of Representative Problems inLocation Research, Management Science,,Vol 35, NO.6, PP. 645–674.

Etaati Leila, Sadi-Nezhad Soheil, malekimoghadam Pantea, (2011), Fuzzy

Analytical Network Process: An Overviewon Methods, American Journal of ScientificResearch, No.41, PP. 101-114.

Fu, Y., (2007), Managing Customer ServicesUsing GIS in Banks: A Case in Chinese

Competitive Environment, Supervisor:Vimarlund Vivian, Linköping University,

Department of Computer and InformationScience.

MacDonald, E. H., (2001), GIS in Banking:Evaluation of Canadian Bank Mergers,

Canadian Journal of Regional Science,Vol.24, No.3, PP. 419-442.

Miliotis, P., Dimopoulou, M., Giannikos, I.,(2002), A Hierarchical Location Model for

Locating Bank Branches in a CompetitiveEnvironment, International transactions in

operational research, Vol.9, No.5, PP. 549-565.

Panigrahi, P.K., SagarVijay, P., RaajeshRonald,P., (2003), GIS-Tool for Simplifying the

Collection Management System in Banksand Financial Service Organizations, MapAsia 2003.

Shieh, J.I., Wu H.H., Huang K.K., (2010), ADEMATEL method in identifying key

success factors of hospital service quality,Knowledge-Based Systems, Vol.23, No.3,PP. 277–282.

Tzeng G.H., Chiang C.H., Li C.W., (2007),Evaluating intertwined effects in e-learning

programs: a novel hybrid MCDM modelbased on factor analysis and DEMATEL,

Expert Systems with Applications: AnInternational Journal. Vol.32, No.4, PP.1028–1044.

Wu, W.W., (2008), Choosing knowledgemanagement strategies by using a combined

ANP and DEMATEL approach, ExpertSystems with Applications: AnInternational Journal. Vol. 35, NO.3, PP.828–835.