تولید و تلفیق داده‌های توصیفی و مکانی شهر جهت تصمیم‌سازی در حوزه فرهنگی (مطالعه موردی شهر بندرعباس)

فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری

مقاله 4، دوره 2، شماره 4، فروردین و اردیبهشت 1390، صفحه 57-72

نویسنده

رسول مهدوی نجف آبادی^*

استادیار ژئومورفولـوژی، دانشـگاه هرمزگـان، بنـدرعباس، ایـران

تاریخ دریافت: 15 دی 1394،  تاریخ پذیرش: 15 دی 1394 

چکیده

چکیده با گسترش بسیار وسیع شهرها و افزایش سرسام آور حجم اطلاعاتی که باید برای مدیریت شهری پردازش شوند اهمیت استفاده از جی آی اس یا سیستم‌های مرتبط با داده های فضایی در برنامه‌ریزی شهری را آشکار می‌سازد. در این مطالعه برای تولید سامانه مدیریت مراکز فرهنگی شهر بندرعباس مراحل مختلفی صورت گرفت که عبارتند از: تعریف جامع از مراکز اوقات فراغت و تعیین سن جوانان هدف، شناسایی سازمان‌های مرتبط با امور جوانان، تهیه نقشه‌های پایه اعم از دیجیتالی و آنالوگ، مطالعات میدانی و بررسی صحت اطلاعات، ورود نقشه‌های پایه شهر در محیط رایانه، ثبت موقعیت مکانی مراکز بر روی نقشه‌های زمین مرجع شده و تهیه بانک اطلاعاتی برای هر نقشه به تفکیک. در بخش نتایج، اطلاعات مکانی محدوده و نام مراکز گذران اوقات فراغت و همچنین، توسعه و تغییرات محدوده شهر بر روی نقشه‌ها اعمال گردید. این اطلاعات با دقت 1:2000 و به تعداد 43 شیت قطع A و با حدود 450 مرکز گذران اوقات فراغت تولید گردید. در بخش نتایج اطلاعات توصیفی، جداول اطلاعاتی از سه فیلد با عنوان‌های نام محل، نوع فعالیت و آدرس محل از 1350 خانه اطلاعاتی تشکیل شده است. نتایج آنالیز نشان می‌دهد که در برخی‌ از مناطق نظیر محله 2000 و یا تپه الله اکبر، تعداد و تنوع مراکز اوقات فراغت به نسبت تراکم جمعیتی جوان کمتر از حد استاندارد بوده و در‌ مناطق مرکزی شهر نظیر محدوده فلکه برق و دارایی با تراکم بیش از اندازه مواجه است. تعداد این مراکز به 4-8 برابر مناطق محرومتر می‌رسد. با لحاظ نمودن تنوع مراکز، این مقدار تا 11 برابر نیز افزایش می‌یابد. ضمن این که پراکنش این مراکز با لحاظ نوع فعالیت در کلیه مناطق یکنواخت نیست. کمبود مراجعه کنندگان و تعطیلی‌ برخی‌ از مراکز واقع شده در مرکز شهر صحت آنالیز را نیز تایید می‌نماید. ساماندهی توزیع و پراکنش مراکز فرهنگی شهر در آینده و همچنین تاثیر گذاری حداکثری از جمله اهداف مدیریت فرهنگی‌ در توسعه و برنامه-ریزی هوشمند شهر بندرعباس به عنوان پیشنهاد، مد نظر است. 
 

کلیدواژه‌ها

مدیریت شهری؛ مراکز فرهنگی؛ داده مکانی؛ سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی؛ شهر بندرعباس

مراجع

ای.لگ، کریسـتوفر، 1382، سـنجش از دور و سیسـتم اطلاعات جغرافیـایی، فریـد مـر و مجیـد هاشـمی

تنگستانی، مرکز نشر دانشگاهی، چاپ اول، تهران. پرهیزگار، اکبر، 1387، کارایی مدلهای تصمیم گیر چند معیاره در مکان گزینـی مراکـز فرهنگـی، همـایش اطلاعات مکانی و مدیریت یکپارچه شهری، تهران،شهرداری تهران، مرکز اطلاعـات جغرافیـایی شـهرتهران.

پیرمرادی، علیرضا، جوادیان، مرجان، 1387، استفاده ازسامانه اطلاعات مکـانی و فرآینـد تحلیـل سلسـله مراتبی در ارزیابی سازگاری کـاربردی آموزشـی و تعیین بهترین مکان برای احـداث مـدارس جدیـد،همــایش اطلاعــات مکــانی و مــدیریت یکپارچــه شهری، تهران، شـهرداری تهـران، مرکـز اطلاعـات جغرافیایی شهر تهران.

رهنما، محمد رحیم، آقاجانی، حسـین، 1387، تحلیـل توزیع فضایی اطلاعات مکانی کتابخانه هـای شـهرمشهد گامی در جهت مـدیریت یکپارچـه شـهری،همــایش اطلاعــات مکــانی و مــدیریت یکپارچــه شهری، تهران، شـهرداری تهـران، مرکـز اطلاعـات جغرافیایی شهر تهران.

خواجه الدین، سیدجمال الدین، 1385، تعیین رویشگاه گونه های چوبی صنعتی و نیمه صنعتی مناطق نیمه خشــک مدیترانــه ای ، در اســتان چهــار محــال و بختیاری با اسـتفاده از GIS & RS، گـزارش طـرح تحقیقــاتی، شــورای پژوهشــهای علمــی کشــور، دانشگاه صنعتی اصفهان، دانشکده مهندسـی منـابع طبیعی، اصفهان

فــاطمی، ســید بــاقر، رضــایی، یوســف،1385، مبــانی سنجش از دور، انتشارات آزاده، تهران

قربـانی، رسـول، نوشـاد، سـمیه، 1387، راهبـرد رشـد هوشمند در توسـعه شـهری، اصـول و راهکارهـا، مجله علمی پژوهشی جغرافیا و توسعه، شماره 12،پاییز و زمستان 1387، پژوهشـکده علـوم زمـین وجغرافیا، دانشگاه سیستان و بلوچستان.

 

علوی پنـاه، کـاظم، 1382، کـاربرد سـنجش از دور درعلوم زمین(علوم خاک)، انتشارات دانشگاه تهران.

کاظمی، داوود، 1387، ارزیـابی توزیـع فضـای مراکـزآموزشی مبتنی بر تحلیل شبکه نمونه موردی: شـهراردســتان، همــایش اطلاعــات مکــانی و مــدیریت یکپارچه شهری، تهـران، شـهرداری تهـران، مرکـز اطلاعات جغرافیایی شهر تهران.

مخدوم، مجید، جعفـر زاده، هـورفر، درویـش صـفت،علی اصغر، مخـدوم، عبدالرضـا، 1383، ارزیـابی وبرنامه ریزی محیط زیست با سامانه های اطلاعـات جغرافیایی(GIS)، انتشارات دانشگاه تهران.

ملکی، سعید، زارعی، بـلال، تقـی زاده، ایـوب، 1387،مکان یابی کتابخانه های عمومی شهرستان اهواز بـااســتفاده از ســامانه اطلاعــات جغرافیــایی(ســاج)،همــایش اطلاعــات مکــانی و مــدیریت یکپارچــه شهری، تهران، شـهرداری تهـران، مرکـز اطلاعـات جغرافیایی شهر تهران.

مهدوی نجف آبادی، رسول،1383، مطالعه پتانسـیلهای جنگلهای استان چهار محال و بختیاری در معرفـی گونه های صنعتی و نیمـه صـنعتی مدیترانـه ای بـاGIS، خواجه الدین، سیدجمال الـدین، پایـان نامـه کارشناسی ارشد، دانشگاه صنعتی اصفهان، دانشکده مهندسی منابع طبیعی، گروه مرتع و آبخیزداری.

هاکســهولد، و، 1380، مقدمـــه ای بــر سیســـتمهای اطلاعات جغرافیایی شهری، فرشاد نوریان، شرکت پردازش و برنامه ریزی شهری.

Anonymous,.1994,CTA.the.government.centre.for.information.systems, ,“An.introductionto Geographic Information Systems”,HMSO, London.

Bateman, I.J, Lovett, A.A., 1998, “usinggeographical information Systems (GIS) and

large area databases to predict yield class: astudy of sitka Spruce in Wals, J. Forestry,Vol: 71, No: 2.

Bonham-Carter, G.F, 1994, Geographicinformation system for Geoscientists,Modeling with GIS, Chapter 9.

DeMers, Michael N., 2002, GIS Modeling inRaster, New Mexico State University, JohnWily & Sons Inc, 208 pages, ISBN: 978-0-471-31965-8

Fedra, Kurt, 1999, Urban EnvironmentalManagement: Monitoring, GIS andModeling, Computer, Environment andUrban Systems, 23.

Filho, Jugurta Lisboa, Iochpe, Cirano, Borges,Karla A.v., 2002, Analysis Patterns for GIS

Data Schema Reuse on Urban ManagementApplications, CLEI Electronic Journal 5(2).

Pham, Trung T., Musy, Marjorie, Siret, Daniel,Teller, Jacques, 2007, Methodology forIntegrating and Analyzing Environmentaland Urban Data in 3D GIS, 10th AGILEInternational Conference on GeographicInformation Science, Aalborg University,Denmark.

Sengtianthr, v., Lao PDR, 2004, Solid WasteManagement in Urban Areas of VientianeCapital City Using GIS, 30th WEDCInternational Conference, Vientiane