شناسایی و تجزیه و تحلیل الگوهای تراز میانی جو موثر در آلودگی هوای شهر اصفهان

فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری

مقاله 6، دوره 2، شماره 4، فروردین و اردیبهشت 1390، صفحه 97-112   

نویسندگان

هوشــــمند عطــــایی^{* 1}؛ سادات هاشـمی نسـب²

¹اسـتادیار اقلـیم شناسـی، دانشـگاه پیـام نـور، تهـران، ایـران

²مربــی اقلــیم شناســی، دانشــگاه پیــام نــور، اصــفهان، ایــران

تاریخ دریافت: 15 دی 1394،  تاریخ پذیرش: 15 دی 1394 

چکیده

چکیده در این پژوهش برای بررسی آلودگی هوای شهر اصفهان از داده‌های شاخص استاندارد آلودگی هوا (PSI) روزانه سه ایستگاه پایش کیفیت آلودگی (میدان لاله، آزادی و بزرگمهر) در محدوده شهر اصفهان طی سال‌های 1386-1384 استفاده شده است. رویکرد مورد نظر در این پژوهش محیطی به گردشی بوده، بنابراین، برای مشخص نمودن اثر گذاری و ارتباط بیشینه‌های PSI روزانه، طی دوره آماری روزهای با بیش از عدد120 انتخاب شده‌اند. بر این اساس، نقشه‌های الگوهای تراز میانی جو (500 هکتوپاسکال) برای مختصات 10 تا 70 درجه طول شرقی و 10 تا 70 درجه عرض شمالی از پایگاه اقلیمی NCEP/NCAR استخراج شد. نتایج این بررسی نشان می‌دهد که الگوهای گردشی تراز میانی جو تاثیر به سزایی در آلودگی هوای شهر اصفهان داشته، که در دوره‌های سرد و گرم سال، کانونی از پرفشارهای گسترده، بر روی قلمروی وسیعی از ایران و به خصوص منطقه مورد مطالعه مشاهده شده که حضور این کانون پرفشار، سبب پایداری و تراکم ذرات بر روی شهر اصفهان شده است. 
 

کلیدواژه‌ها

آلودگی هوا؛ الگوی گردشی؛ سطح 500 هکتوپاسکال؛ شاخص استاندارد آلودگی هوا؛ شهر اصفهان

مراجع

بلوکی، میترا، (1379)، مطالعه و بررسی آلودگی هـوای شهر اصفهان و عوامل اقلیمی موثر بر آن، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه اصفهان.

پوی، رو چبانوگلاس (1378)، مهندسی محیط زیسـت(هوا و زایدات جامد )، جلـد دوم،ترجمـه محمـد علـی کـی نـژاد و سـیروس ابراهیمـی، انتشـارات دانشگاه صنعتی سهند، تبریز.

سـبزی پـرور، علـی اکبـر، لبـافی میرقـوامی، مسـعود،(1381)، ازن و فعالیــت هــای صــنعتی، کارگــاه آموزشی هواشناسـی آلـودگی هـوا و شـیمی جـو،پژوهشگاه هواشناسی و علوم جوی.

سلطانیه، محمد، (1375)، مدل سـازی و شـبیه سـازی تشـکیل و انتقـال مـه دود در هـوای شـهر تهـران، نشــریه نیــوار، شــماره 31، انتشــارات ســازمان هواشناسی کشور.

شرعی پـور، زهـره، بیـدختی، عبـاس علـی، (1384)،بررسی آلودگی هوای شهر تهـران و ارتبـاط آن بـا مشخصه های هواشناسی، اولـین همـایش آلـودگی هوا و آثار آن بر سلامت.

صداقت کردار، عبدا...، جهانگیری، زهـره، رحـیم زاده،فاطمه (1382)، توانایی هـای بـالقوه علـم آمـار درمطالعات هواشناسی آلـودگی هـوا، کنفـرانس آمـاردانشگاه طباطبایی.

صفوی، سید یحیی، علیجانی، بهلول، (1385)، بررسـی عوامل جغرافیایی در آلودگی هوای تهران، پژوهش های جغرافیایی، شماره 58.

ضرابی، اصغر، محمدی، جمال، عبدالهی، علی، اصـغر،(1389)، بررسی و ارزیابی منـابع ثابـت و متحـرک در آلودگی هوای شهر اصفهان، فصلنامه جغرافیـای ایران، دوره هشتم، شماره26.

عزتیان، ویکتوریا، (1386)، بررسـی تـاثیر پارامترهـای هواشناسی بر شاخص کیفیت هوا در شهر اصفهان،پایان نامه دکترا، دانشگاه اصفهان.

عطایی، هوشـمند، هاشـمی نسـب، سـادات، (1390)،بررسی آماری آلودگی هوای شهر اصفهان و ارتباط آن بــا فراســنج هــای اقلیمــی، یــازدهمین کنگــره جغرافیدانان ایران، دانشگاه شهید بهشتی.ص 91.

عطایی، هوشـمند، هاشـمی نسـب، سـادات، (1390)،تجزیه و تحلیل آماری شاخص اسـتاندارد آلـودگی(PSI) هوای شـهر اصـفهان، اولـین همـایش ملـی جغرافیا و مدیریت محـیط، دانشـگاه آزاد اسـلامی آستارا.

علایی، مهـدی، (1376)، نمونـه گیـری آنـالیز و مـدل سازی ذرات معلق هوایی شهر تهران جهت تعیـین ســهم منــابع مختلــف،گزارش پــروژه، انتشــارات سازمان هواشناسی.

قسامی، طـاهره، علـی اکبـری بیـدختی، عبـاس علـی،صداقت کردار، عبدا..، صحراییان، فاطمه، (1386)،بررســی شــرایط همدیــدی حــاکم در چنــد دوره بحرانی آلودگی هوای شهر تهـران، مجلـه علـوم وتکنولوژی محـیط زیسـت، پـاییز 3)9 مسلسـل 34 (ویژه نامه))

کاویـــانی، محدرضـــا (1386) میکروکلیمـــاتولوژی ؛انتشارات سمت ؛ دانشگاه تهران ؛ تهران.

محرم نژاد، ناصر، اجتهادی، مرجان، (1389)، بازنگری طرح کنترل آلودگی هـوای تهـران بـزرگ و رونـدپیشرفت محورهای طرح، مجله توسعه و تغییـرات اقلیم، شماره 2،

Buchholz .s, Junk.j, Krein.A, Heinemann.G,Hoffmann.L,(2010), Air pollutioncharacteristics associated with mesoscale

atmospheric patterns in northwestcontinental Europe, AtmosphericEnvironment vol44,pp 5183-5190

Bringfelt,B. (1971). Important factors for thesulphur dioxide concentration in centralStockholm, Atmos.Env., N 11, 949-972.

Chen. Z.H a, Cheng. S.Y, Li .J.B,. Guo. X.R,Wang. W.H, Chen D.S,(2008), Relationshipbetween atmospheric pollution processesand synoptic pressure patterns in northernChina, Atmospheric Environment 42,pp6078– 6087

Ccoyllo,S.O.R., M. F.,Andrade .(2002). Theinfluence of meteorological conditions onthe behavior of

Demuzere. M, Lipzig.N, (2010), A new methodto estimate air-quality levels using asynoptic-regression approach. Part I:Present-day O3 and PM10 analysis,Atmospheric Environment 44, pp 1341–1355

Goyal،S.V،(2005)، Understanding UrbanVehicular Pollution Problem Vis- A –VisMoussiopoulos.N, C.G. Helmis, H.A. Flocas, P.

Louka, V.D. Assimakopoulos b,C. Naneris, P. Sahm,(2004), A modelling

method for estimating transboundary airpollution in southeastern Europe,

Environmental Modelling & Software vol19,pp 549–558

Hertel ,Ole،(2002)، Assessing the Impacts ofTraffic Air Pollution on Human Exposure

and Health، ،Institute of cancerEpidemiology،Danish cancer society،Denmark.

Schu¨rmann. G.J, Algieri. A, Hedgecock. I.M.,Manna.. Pirrone .G, N, Sprovieri. F,(2009),

Modelling local and synoptic scaleinfluences on ozone concentrations in atopographically complex region of Southern

Italy, Atmospheric Environment 43,pp4424–4434www.cdc.noaa.gov