تحلیل درجه توسعه یافتگی شهرستان‌های استان اصفهان در شاخص‌های عمده بخش کشاورزی

فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری

مقاله 7، دوره 2، شماره 4، فروردین و اردیبهشت 1390، صفحه 113-128   

نویسندگان

حمیـــــد برقـــــی^{* 1}؛ یوســـــف قنبـــــری¹؛ احمــــد حجاریــــان²

¹اســتادیار جغرافیــا و برنامــه ریــزی روســتایی، دانشــگاه اصــفهان، اصــفهان، ایــران

²دانشــجوی کارشناســی ارشــد جغرافیــا روســتایی، دانشــگاه اصــفهان، اصــفهان، ایــران

تاریخ دریافت: 15 دی 1394،  تاریخ پذیرش: 15 دی 1394 

چکیده

چکیده شناخت تفاوت‌های موجود بین مناطق مختلف در سطح استان از نظر میزان برخورداری آنها از شاخص‌های گوناگون، به منظور آگاهی از سطوح توسعه و یا محرومیت، کاهش نابرابریهای منطقه‌ای و تنظیم برنامه‌های متناسب با شرایط و امکانات هر منطقه، ضرورتی اجتناب ناپذیر است. این پژوهش با بهره‌گیری از روش موریس، به تعیین درجه توسعه یافتگی شهرستان‌های استان اصفهان در زمینه شاخص‌های عمده بخش کشاورزی پرداخته و هدف اصلی آن یافتن میزان شکاف موجود بین شهرستان‌ها و نوع محرومیت آنهاست. جامعه آماری تحقیق کل شهرستان‌های استان اصفهان را شامل می‌شود. چهارده شاخص مورد استفاده در این تحقیق که از سرشماری‌های عمومی کشاورزی 1382 و نفوس و مسکن 1385 استخراج گردیده‌اند، بیشتر بر مسایل مدیریت منابع شهرستان‌ها در زمینه کشاورزی تاکید دارند. نتایج تحقیق، حاکی از آن است که؛ شکاف و نابرابری بین شهرستان‌ها در زمینه فعالیت‌های کشاورزی عمیق بوده و نسبت آن تا 6/ 14 برابر است. شهرستان اصفهان، فلاورجان، نجف آباد در زمره شهرستان‌های توسعه‌یافته و خوانسار، چادگان و فریدون شهر از محروم‌ترین شهرستان‌ها از نظر شاخص‌های مورد بررسی هستند. 
 

کلیدواژه‌ها

توسعه‌یافتگی؛ ضریب توسعه یافتگی موریس؛ توسعه کشاورزی؛ استان اصفهان

مراجع

آسایش، حسین و استعلاجی، علیرضا، (1382)، اصول و روش های برنامـه ریـزی ناحیـه ای (مـدل هـا،روش ها و فنـون)، تهـران: دانشـگاه آزاد اسـلامی واحد شهر ری.

احمــدی، علــی محمــد، (1384)، توســعه صــنعتی ونابرابری های منطقه ای استان لرسـتان، خـرم آبـاد،سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان لرستان.

افراختـه، حسـن، (1374) مـدل در جغرافیـا، زاهـدان،جهاد دانشگاهی.

امیراحمدی، هوشنگ، (1375)، پویایی شناسی توسـعه و نابرابری استان ها در ایران، ترجمه علی طـایفی،اطلاعات سیاسـی- اقتصـادی، شـماره 110 -109سال یازدهم، مهر و آبان، 171 ،154.

آنامراد نـژاد، رحـیم بـردی، (1387)، جایگـاه توسـعه یافتگی استان های کشور در شاخص هـای عمـده بخش کشاورزی، فصلنامه روسـتا و توسـعه، سـال .3 شماره 11

امینی نژاد، غلامرضا و دیگران، (1387)، تحلیل درجـه توسـعه یـافتگی دهسـتان هـای حـوزه، تاسیسـات پارس جنوبی در استان بوشهر، فصـلنامه روسـتا وتوسعه، سال 11، شماره 3.

بدری، سـید علـی و اکبریـان رو نیـزی، سـعید رضـا،(1385)، تعیــین ســطوح توســعه یــافتگی نــواحی روستایی شهرسـتان کامیـاران، فصـلنامه تحقیقـات جغرافیایی، شماره 82.

تقوایی، مسعود و نیلی پور، شـهره، ( 1385)، بررسـی شاخص های توسعه در مناطق روستایی استان های کشور بـا اسـتفاده از روش اسـکالوگرام، فصـلنامه اقتصاد کشاورزی و توسـعه، سـال 14، شـماره 56:.141 *109

جمعه پـور، محمـود، (1385)، برنامـه ریـزی توسـعه روستایی، تهران، انتشارات سمت.

حاجی رحیمی، محمـود و ترکمـانی، جـواد، (1382)،بررسـی نقـش رشـد بخـش کشـاورزی در رشـد اقتصــادی ایــران، فصــلنامه اقتصــاد کشــاورزی و89 -71 :41 شماره ،11 سال ،توسعه

 

حاجیان، محمد هـادی و همکـاران، (1386)، بررسـی تاثیر سیاست های پولی و مالی بر متغیرهای عمـده بخش کشـاورزی ایـران، فصـلنامه پـژوهش هـای اقتصادی، سال هفتم، شماره 47 -27 ،4

رضوانی، محمد رضا، (1385)، تعیین و تحلیل سـطوح برخورداری نواحی روستایی استان زنجان فصلنامه پژوهش های جغرافیایی، شماره 50.

زیــاری، کرامــت االله، (1385)، اصــول و روش هــای برنامه ریزی منطقه ای، یزد، دانشگاه یزد.

شــکویی، حســین، (1377)، دیــدگاه هــای نــو در جغرافیایی شهری، جلد اول، تهران، سمت.

سعیدی، عباس(1384) پیوندهای روستایی و شهری و توسعه منطقه ای، مجله جغرافیا، سال سوم، شـماره 7 و 6

قنبری، یوسف، (1386)، مقایسه نظامهای بهره بـرداری از نظر دسترسی به برخـی شـاخص هـای توسـعه روستایی مطالعه موردی اسـتان اصـفهان، فصـلنامه روستا و توسعه، سال 10

کلانتری، خلیل و همکـاران، (1382)، سـنجش سـطح توسعه روسـتایی در شهرسـتان بیرجنـد، فصـلنامه پژوهشهای جغرافیایی، شماره 44.

مرکــز آمــار ایــران، (1383)، سرشــماری عمــومی کشاورزی 1382، تهران، مرکز آمار ایران.

مرکــز آمــار ایــران، (1385 الــف)، نتــایج تفصــیلی سرشماری عمومی نفوس و مسـکن- اسـتان هـای کشور، قابل دسترسی در. .www. amar. Sci. org ir

مرکز آمار ایران، (1385ب)، گزیـده نتـایج سرشـماری عمومی نفوس و مسکن 1385، تهران، مرکـز آمـار ایران.

Burke, F. et al, (2005), Disparities afagricultural puoductivity in Balochestan (A

GIS perspective)” Pakistan GeographicalRevie, Vol. 27, No. I, June 2005, pp. 27- 34.

Durand, G, (2003), Multifunctional AgricultrreA New paradigm for European Agriculture.

UK, Aldershol: Ashgate publishing.