بررسی تغییرات اقلیمی شهر یزد در رابطه با توسعه شهری و منطقه‌ای

فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری

مقاله 3، دوره 1، شماره 3، آذر و دی 1389، صفحه 41-58   

نویسندگان

بهلــــول علیجــــانی¹؛ ســــعیده مؤیــــدفر^{* 2}؛ مهدیــه صــبایی مهــر³

¹اســـــتاد اقلـــــیم شناســـــی، دانشـــــگاه تربیـــــت معلـــــم تهـــــران، ایـــــران

²دانشـــجوی دکتـــری جغرافیـــا و برنامـــه ریـــزی شـــهری، دانشـــگاه اصـــفهان، ایـــران

³کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریـزی شـهری، دانشـگاه پیـام نـور رضوانشـهر، یـزد، ایـران

تاریخ دریافت: 15 دی 1394،  تاریخ پذیرش: 15 دی 1394 

چکیده

تغییر اقلیم یکی از مسایل مهم زیست -محیطی به شمار می رود که مطالعات زیادی را به خود اختصاص داده است. شهر یزد، از جمله شهرهای واقع در منطقه خشک است که‌ در سالهای اخیر به دلیل افزایش کارخانجات صنعتی و آلودگی هوا، ناهنجاریهای اقلیمی درخور توجهی را تجربه کرده است. به دلیل اهمیت این موضوع، این تحقیق بر آن است که با رویکرد توصیفی- تحلیلی و با بهره گیری از مدل رتبه ای من- کندال به مطالعه تغییرات عناصر اقلیمی شامل حداقل، حداکثر و متوسط دما، بارش، رطوبت و ابرناکی ایستگاه یزد در طول دوره آماری 2005-1953 پرداخته، ضمن مشخص نمودن زمان تغییرات ناگهانی و روند احتمالی در وضعیت اقلیمی شهر و منطقه، راهکارهایی را ارائه نماید. نتایج به دست آمده از تحلیل داده ها نشان می دهد که با توجه به مطابقت روند های دما و بارش، از سال 1997 به بعد، وضعیت خشکی در منطقه حاکم و روز به روز بر شدت آن افزوده شده است. وجود چنین روند خشکسالی فزاینده ای در منطقه یزد، کار برنامه ریزان شهری را تا حدودی محدود و سخت می کند که باید برای احتراز از این خشکسالی و پیامدهای دیگر آن، برنامه های توسعه شهری و منطقه ای در راستای مقابله با بحران و به صورت مدیریت ریسک جهت یابی شود
 

کلیدواژه‌ها

تغییر اقلیم؛ آزمون من-کندال؛ شهر یزد؛ خشکسالی

مراجع

- ابراهیمی، حسین. (1384). "بررسـی اثـر تغییـراقلیم بر مصارف آب کشاورزی دشت مشهد"، رسـاله دکتری دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقـات، ش56.

- بخشی، جمال، بیرودیان، نادر. (1380). "بررسی تغییر اقلیم اراک طی 46 سال گذشته"، مجله جنگل و مرتع، ش75.

- بنی واهب، علیرضا، علیجـانی، بهلـول. (1382)."بررسی خشکسالی، تر سالی و پـیش بینـی تغییـرات اقلیم منطقه بیرجند با استفاده از مـدلهای آمـاری"، ش .16

- حکمــت نیــا، حســن. (1383). "برنامــه ریــزی فضایی توسعه پایدار شهری، مورد شـهر یـزد"، پایـان نامه دکتری، دانشگاه اصفهان.

- خردادی، محمد جـواد، اسـلامیان، سـید سـعید، عابـدی کوپـایی، جهـانگیر. (1386). "بررسـی رونـد پارامترهای هواشناسی در چند منطقه از ایران"، کارگاه فنی اثرات تغییر اقلیم در مدیریت منابع آب.

- داور پنــــاه، غلامرضــــا. (1383). " اثــــرات خشکسالی و ارائه راهکارهای مقابله با آنهـا"، نشـریه آب وفاضلاب، ش 490.

- رحـیم زاده، فاطمـه، عسـگری، احمـد، نـوحی، کیوان، (1385)، "نگرشی بر تفاوت نرخ افزایش دمای حداقل و حداکثر و کاهش دامنه شـبانه روزی دمـا در کشور"، سومین کنفرانس منطقه ای و اولین کنفـرانس ملی تغییر اقلیم، ش25. 

- زاهدی، مجید، ساری صـراف، بهـروز، جـامعی، جاوید، (1385)، "تحلیل تغییرات زمانی- مکانی دمای منطقه شمال غرب ایران"، فصلنامه جغرافیا و توسـعه،ش10.

- زیاری، کرامت اله (1383). " مکتبها، نظریه ها و مدلهای برنامه ریزی منطقـه ای"، انتشـارات دانشـگاه یزد.

- ساری صراف، بهروز، جامعی، جاویـد، (1382)، "تحلیل و برآورد خشکسالی در غرب ایران"، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، ش 71، جلد 51.

- سیف الدینی، فرانک. (1385). "زبان تخصصـی برنامه ریزی شهری"، انتشارات آییژ.

- شیعه، اسـماعیل. (1380). مقدمـه ای بـر برنامـه ریزی شهری، انتشارات دانشگاه علم و صنعت تهران.

- عزیــزی، قاســم، روشــن، محمــود، (1385)، "مطالعه تغییر اقلیم در سواحل جنوبی دریای خزر بـه روش من- کندال"، فصلنامه پژوهش های جغرافیایی،ش64.

- علیجــانی، بهلــول، قویــدل رحیمــی، یوســف، (1384)، "مقایسه و پیش بینی تغییرات دمای سالانه ی تبریز با ناهنجاری های دمایی کره ی زمین بـا اسـتفاده از روش هـای رگرسـیون خطـی و شـبکه ی عصـبی مصنوعی"، مجله جغرافیا و توسعه، صص21-34.

- علیجانی، بهلول، کاویـانی، محمدرضـا. (1385). مبانی آب و هواشناسی، تهران:انتشارات سمت.

- فیضـی، وحیـد، فـرج زاده، منـوچهر، نـوروزی، رباب. (1389). "مطالعه تغییر اقلیم در استان سیسـتان و بلوچستان به روش من- کندال"، مجموعـه مقـالات

چهارمین کنگره بین المللی جغرافیدانان جهان اسـلام، زاهدان.

- کسمایی، مرتضی. (1368). "اقلیم و معمـاری"،نشر خاک، تهران.

- محمودی، ستار، (1379)، "خشکسالی و راههای مقابله با آن"، مقاله اقتصادی، ش45.

- مسعودیان، ابوالفضل، (1383)، " تحلیل ساختار دمای ماهانه ایـران"، مجلـه پژوهشـی اصـفهان، جلـد پانزدهم، شماره 1 و 2، صفحات 25 و 30.

- نوریان، علی محمد، (1376)، " تردیدهای علمی تغییــرات اقلــیم کــره زمــین"، فصــلنامه تحقیقــات جغرافیایی، شماره 45، جلد 15.

 

- Ghil, M. and R. Vautard, (1991), Interdecadal Oscillations and the Warming

Trend in Global Temperature Time Series,Science, 199:1065-1068 .

-Hasselman, k, ( 1997), Climate change: AreWe Seeing Global Warming, Science, 276:914-915 .

- Karl, T. R. et al, (1993), AssymmetricTrends of Daily maximum and minimumtemperature, Bulleten of AmericanMeteorological Society,74:15-20 .

- North, G. R. , and K. Y. Kim, (1995),Detection of Forced Climate Signals, Part Π:Simulation results. Journal of Climate,6:409-417 .

- North, G. R. , K. Y. Kim, S. P. Shen , andJ. W. Hardin, ( 1995), Detection of ForcedClimate Signals, Part I: Filter theory. Journal ofClimate,6:401-408.

 

- Sneyers, R, (1990), On the StatisticalAnalysis of Series of Observations, WMO. No.415 .

- Tanaka Takahiro,YamashitaTakuhiro,Takebayashi Hideki,MoriyamaMasakazu, (2005), urban environmental climatemap for community planning,kobauniversity,koba,gapan

- Turkesh , M. , M. U. Sumer, and S. Demir,( 2002), Re-evaluation of Trends and Changesin Mean, Maximum, and MinimumTemperatures of Turkey for the Period 1929-1999, International Journal of Climatology,22:40-45 .

- Schlesinger, M. E. , and N. Ramankutty,(1994), An oscillation in the global climatesystem of period 65-70 years, Nature, 360: 330-333 .