تغییرپذیری رابطه‌ی توان حمل جریان با دانه‌بندی بار معلق در رود کجور

فصلنامه علمی مهندسی منابع آب

مقاله 4، دوره 5، شماره 14، مهر و آبان 1391، صفحه 41-49   

نویسندگان

سیّدحمیدرضا صادقی^{* 1}؛ محبوبه کیانی‌هرچگانی²

¹استاد گروه مهندسی آبخیز داری دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تربیت مدرس ،مازندران

²دانشجوی دکترا گروه مهندسی آبخیز داری دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تربیت مدرس ،مازندران

تاریخ دریافت: 16 دی 1394،  تاریخ پذیرش: 16 دی 1394 

چکیده

آگاهی از رفتارهای پیچیده و متغیر اندازه‌ی ذرات بار معلق در مدل‌سازی انتقال رسوبات اهمیت زیادی دارد. ازاین رو تحقیق حاضر به بررسی تأثیر بده‌ی جریان بر تغییرات توزیع اندازه‌ی ذرات بار معلق در رود کجور در حوزه‌ی آبخیز جنگلی آموزشی و پژوهشی دانشگاه تربیت مدرّس با مساحت 50000 هکتار از طریق نمونه‌برداری در مقیاس روزانه و رگبار در خروجی انجام پذیرفت. اندازه‌‌گیری سرعت آب به منظور تعیین بده‌ با استفاده از پروانه‌ی آبی و هنگام رگبار به وسیله‌ی جسم شناور صورت گرفت. برداشتن نمونه‌ی آب و رسوب با کاربرد روش تلفیقی عمقی و تعیین اندازه‌ی ذرات بار معلق با کاربرد روش پیپت اصلاح شده و بر اساس قانون استوکس انجام شد. رابطه‌ی بین بده‌ و توزیع اندازه‌ی ذرات بار معلق در دوره‌ی مورد مطالعه با استفاده از وایازی دو متغیره و آماره‌های مختلف بررسی شد. نتایج تحقیق امکان دست‌یابی به بهترین رابطه‌ی بین بده‌ی جریان و لای را در شرایط عادی و بین بده‌ی جریان و ماسه، لای و رس در شرایط رگباری و به‌ترتیب با ضریب همبستگی بیش از 46/0 (01/0=p) و 63/0 (05/0=p) درصد، خطای تخمین کم‌تر از 36/129 و 66/32 درصد؛ خطای تایید کم‌تر از00/46 و 61/49 درصد و ضریب کارایی بیش‌ از 95/0 و 93/0 را تأیید کردند.
 

کلیدواژه‌ها

توزیع اندازه‌ی ذرات بار معلق؛ جریان پایه؛ بده‌ جریان؛ غلظت بار معلق؛ واقعه‌ی رگبار

مراجع

4. Asselman, N. 2000. Fitting andinterpretation of sediment ratingcurves. J. Hydrol. 234: 228–248.

5. Chaudhari, S. K., R. Singh, and D. K.Kundu. 2008. Rapid textural analysisfor saline and alkaline soils withdifferent physical and chemicalproperties. Soil Sci. Soc Am. J. 72:431-441.

6. Edwards, T. K., and Glysson, G. D..1999. Field methods for measurementof fluvial sediment, USGS Open-fileReport Book 3 (Chapter 2):1−97.

7. Gavlok, R., Horneck, D., Miller, R. O.and Kotuby- Amacher, J. 2003. Soil,plant and water reference methods for the Western Region. WREP 125. 2ndEdition WCC-103 Publication(http://cropandsoil.oregonstate.edu/wera103/Methods/WCC-103-Manual-2003-Soil%20Sand- Silt-Clay.PDF).

8. Haritashya, U. K., Kumar, A. andSingh, P. 2010. Particle sizecharacteristics of suspended sedimenttransported in melt water from theGangotri Glacier, central Himalaya —an indicator of subglacial sedimentevacuation. Geomorph. 122: 140–152.

9. Lenzi, M. A., Mao, L., and Comiti, F.2003. Interannual variation ofsuspended sediment load and sedimentyield in an alpine catchment. Hydrol.Sci. J. 48 (6): 899–915.

10. Sadeghi S. H. R., and KianiHarchegani, M., and Younesi, H. A.2012. Suspended sedimentconcentration and particle sizedistribution, and their relationship withheavy metal content. J. Earth. Syst. Sci.121: 63–71.

11. Sadeghi, S. H. R., and Saeidi, P. 2010.Reliability of sediment rating curvesfor a deciduous forest watershed inIran. J. Hydrol. Sci. 55: 821-831.

12. Singh, V. P. 1992. Elementaryhydrology, Eastern Economy Edition.New Delhi, India, 973pp.

13. Thayyen, R. J., Gergan, J. T. andDobhal, D. P. 1999. Particle sizecharacteristics of suspended sedimentsand subglacial hydrology of DokrianiGlacier, Garhwal Himalaya, India.Hydrol. Sci. 44: 47-61.

14. Walling, D. E., and Moorehead, P. W..2004. Sediment dynamics, transportand deposition, and distribution the

particle size characteristics of fluvialsuspended sediment an overview.Hydrobiologia. 176-177:25-149.

15. Walling, D. E., Owens, Ph. N.,Waterfall, B. D., Leeks, J. L. G. andWass, P. D. 2000. The particlesizecharacteristics of fluvial suspendedsediment in the Humber and Tweedcatchments, UK. Sci.Total Environ.251/252: 205-222.

16. Williams, N. D., Walling, D. E., andLeeks, J. L. G. 2007. High temporalresolution in situ measurement of theeffective particle size characteristics offluvial suspended Sediment. J. WaterRes. 41: 1081–1093.

17. Woodward, J. C., Walling, and D. E.2007. Composite suspended sedimentparticles in river systems: theirincidence, dynamics and physicalcharacteristics. Hydrol. Process. 21:3601–3614.

18. Williams, N. D., Walling, D. E. andLeeks, G. J. L. 2008. An analysis of thefactors contributing to the settling

potential of fine fluvial sediment.Hydrolo. Process. 22: 4153–4162.

19. Xu, J. 2000. Grain-size Characteristicsof suspended load sediment of theYellow River, China. Catena. 43: 176–186.

20. Xu, J. 2002. Implication ofrelationships among suspendedsediment size, water discharge andsuspended sediment concentration: theYellow River basin, China. Catena. 49:289– 307.