ارزیابی اثرات سرمایه اجتماعی در توسعه نواحی روستایی با تأکید بر کیفیت زندگی (مطالعه موردی: دهستان مشهد، میقان شهرستان اراک)

فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ای

مقاله 6، دوره 2، شماره 8، بهمن و اسفند 1391، صفحه 67-78   

نویسندگان

حسین فراهانی¹؛ سمیه عبدلی^{* 2}؛ مهدی چراغی³

¹استادیار جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران

²کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران

³دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

تاریخ دریافت: 18 شهریور 1392،  تاریخ پذیرش: 18 شهریور 1392 

چکیده

مفهوم سرمایه اجتماعی، یک مفهوم فرا رشته ای است که طی پانزده سال اخیر مورد توجه بسیاری از شاخه­ های علوم انسانی قرار گرفته است. این مفهوم در تحلیل­ های اجتماعی و اقتصادی پیرامون توسعه جوامع روستایی نیز مطرح، بر منابع موجود در روستا تأکید دارد. این منابع شامل : روابط انسانی، شبکه­ها و نهاد ها در ساختار های اجتماعی است؛ لذا به منظور رسیدن به توسعه روستایی، دسترسی به سرمایه اجتماعی از ضروریات می ­باشد. در تحقیق حاضر سه شاخص مد نظر پانتام (اعتماد، مشارکت و شبکه­ ها) در رابطه با سرمایه اجتماعی در توسعه روستایی مورد بررسی قرار گرفته است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی مبتنی بر پرسشنامه می ­باشد. جامعه آماری تحقیق، تمامی خانوارهای روستاهای دهستان مشهد میقان واقع در شهرستان اراک می ­باشد. داده­ های تحقیق با استفاده از روش نمونه گیری طبقه­ بندی شده از 270 خانوار نمونه در 25 روستای دهستان مشهد میقان بدست آمده است. برای تجزیه و تحلیل داده ­ها از روش ­های آماری ضریب همبستگی، تحلیل مسیر و مدل موریس و کای دو استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می ­دهد که: بین افزایش سرمایه اجتماعی و افزایش کیفیت زندگی در منطقه ­ی مورد مطالعه در سطح 906/0 درصد رابطه­ ی کاملاً معناداری وجود دارد و از میان مؤلفه ­های سرمایه اجتماعی، انسجام اجتماعی با اثرات کلی 455/0 بیشترین تاثیر را بر روی سطح کیفیت زندگی خانوارهای روستایی داشته است.  

کلیدواژه‌ها

سرمایه اجتماعی؛ کیفیت زندگی؛ توسعه روستایی؛ انسجام؛ مشارکت؛ اعتماد اجتماعی؛ میقان