تاثیر کم آبیاری بر گزینش الگوی کشت بهینه‌‌ی فرآورده های کشاورزی در شرایط بحران آب: مورد استان فارس

فصلنامه علمی مهندسی منابع آب

مقاله 6، دوره 4، شماره 10، مهر و آبان 1390، صفحه 63-74   

نویسندگان

فردین بوستانی^{* 1}؛ حمید محمدی²؛ بهروز میر³

¹استادیار گروه مهندسی آب دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت

²استاد گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه زابل

³کارشناس ارشد پژوهشی دانشگاه زابل

تاریخ دریافت: 19 دی 1394،  تاریخ پذیرش: 19 دی 1394 

چکیده

در این مطالعه به بررسی رابطه‌‌ی استفاده از روش کم آبیاری با انتخاب الگوی بهینه‌‌ی فرآورده‌های کشاورزی پرداخته شده است. این روش به‌طور گسترده‌ای، به‌ویژه در نواحی مواجه با کم آبی، مورد استفاده قرار گرفته است. واقع شدن شهرستان فسا در اقلیم صحرایی گرم، رخ‌دادن تنش‌های آبی بیشتر در آن نسبت به سایر مناطق اقلیمی استان فارس، دلیل انتخاب منطقه‌ی مزبور برای مطالعه‌‌ی حاضر بوده است. به‌منظور بیشینه کردن درآمد خالص مزرعه‌‌ی نماینده‌‌ی منطقه‌‌ی مورد مطالعه، از یک الگوی برنامه‌ریزی غیرخطی مشروط بر توابع واکنش عملکرد فرآورده‌ها نسبت به آب در فضای سایر محدودیت‌ها، استفاده گردید. نتایج نشان داد که با اعمال آبیاری کامل به‌جای کم آبیاری در الگوی جاری و کاهش سطح زیرکشت تا سطح استفاده از موجودی آب، امکان افزایش درآمد مزرعه‌‌ی نماینده وجود دارد. علاوه بر آن، بسته به شدت بحران و اندازه‌‌ی کمبود آب، نحوه تصمیم‌گیری برای تعیین راهبرد آبیاری و الگوی کشت در شرایط خشکسالی متفاوت است، به شکلی که اگر کاهش سطح تأمین آب به بیش از نصف موجود برسد، اتخاذ راهبرد کم آبیاری بهترین گزینه برای استفاده‌‌ی بهینه از زمین و کمینه‌‌ی آب موجود خواهد بود. در این خصوص، با پذیرش کاهش عملکرد برای بعضی از فرآورده‌ها و تغییر الگوی کشت آنها منطبق با درآمد نهایی حاصله از هر واحد مصرف آب، می‌توان به کمترین کاهش در بازده‌‌ی برنامه‌ای مزرعه دست یافت
 

کلیدواژه‌ها

کم آبیاری؛ برنامه ریزی غیرخطی؛ الگوی کشت؛ بهینه‌سازی؛ خشکسالی

مراجع

1. Alizadeh, A. and Gh. Kamali, 2007. CropsWater Requirments in Iran. Emam RezaUniversity, Mashhad. (in Persian).

2. Anonymous, 2005. National documents ofFars Province development in 4th 5-years

development plan. Agricultural Planning,Economic and Rural DevelopmentResearch Institute, Tehran. (in Persian)

3. Anonymous, 2008a. Crops Data Bank,Ministry of Jihad-e-Agriculture, Tehran.(in Persian)

4. Anonymous, 2008b. Regional WaterCompany of Fars Province, http://www.frrw.ir. (in Persian)

5. Ansari, H., S.M. Mirlatifi, and A.A. Farshi,

. The Effect of Deficit Irrigation onYield and Water Use Efficiency of EarlyCorn. Soil and Water Science, 20 (2):

338-348. (in Persian)

6. Arabzadeh, B. and A. Tavakoli, 2005.Optimal management of deficit irrigationfor rice in transplanted (TP) farming.

Journal of Agricultural Science andNatural Resources, 12(4): 11-20. (inPersian)

7. Brooke, A., D. Kendrick, and A. Meeraus1988. GAMS: A users's guide. The

Scientific Press, Redwood City,California.

8. Doorenbos, J., and A.H. Kassam. 1979.Yield response to water. FAO Irrig. andDrain Paper No. 33, FAO, Rome, Italy.

9. English, M., and S.N. Raja 1996. Reviewperspective on deficit irrigation.Agricultural Water Management 32: 1-14.

10. Esmaeili, M. and A. Golchin, 2005.Economic analysis of deficit irrigation andits impact on seed yield and oil amount oftwo sunflower variety. AgriculturalScience, 15(1): 121-135. (in Persian)

11. Haiati, D. 1995. Economic-Social andFarming-Producing Factors affecting theTechnical Knowledge, Sustainable

Agricultural Knowledge, Sustainability ofFarming System among Wheat Farmersin Fars Province. M.sc thesis, AgriculturalCollege, Shiraz University. (in Persian)

12. Hazell, P.B.R., and R.D. Norton. 1986.Mathematical programming for economicanalysis in agriculture. McMillan, NewYork.

13. Jalilian, A., A. Shirvanian, A. Nemati, andJ. Basati, 2001. Effects of deficit irrigationon the production and economy of sugarbeet in Kermanshah region. Journal ofSugar Beet, 17(1): 1-14. (in Persian)

14. Sabouhi, M., Gh. Soltani, M. Zibaei, andJ. Torkamani, 2006. Specifying the properdeficit irrigation strategy in the goal ofmaximizing social benefits. AgriculturalEconomic and Development, 56:167-202.(in Persian)

15. Salemi, H. and D. Afiouni, 2005. Theimpact of deficit irrigation on grain yiledand yield components of several new

wheat variety. Journal of AgriculturalScience and Natural Resources, 12(3): 11-. (in Persian)

16. Soltani, G.R., S. Pandey, and W.F.Musgrave. 1992. Problems of transferringcrop-water production function

Knowledge to developing countries.Water Resources Research 32: 95- 101.

17. Tavakoli, A. 2003. The impact of deficitirrigation and nitrogen on yield and yiledcomponents of wheat. Scientific Journalof Agriculture, 26(2): 75-87. (in Persian)

18. Tavakoli, A. 2006. Estimation of wheatproduction function and optimization ofdeficit irrigation and nitrogen. Pajouhesh& Sazandegi 71: 25-33. (in Persian)

19. Zhang, X., and D. Pci 1999. Managementof supplemeatal irrigation of winter wheatfor maximum profit. In: Kirda, C.,Moutonnet, P., Hera, C. and Nielsen, D.R. (Eds.) Crop yield response to deficitirrigation. Kluwer Academic Pub.

Dordrecht, The Netherlands. 57-65.