بررسی تأثیر آبیاری تکمیلی بر عملکرد و اجزای عملکرد گندم دیم منطقه ی ابهر، استان زنجان

فصلنامه علمی مهندسی منابع آب

مقاله 7، دوره 4، شماره 10، مهر و آبان 1390، صفحه 75-84   

نویسندگان

حسین بابازاده^{* 1}؛ فریبا شاهرخی²؛ محمد منشوری¹؛ فریدون داوودی³

¹استادیار گروه مهندسی آب دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

²کارشناسی ارشد گروه مهندسی آب دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

³عضو هئیت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ابهر

تاریخ دریافت: 19 دی 1394،  تاریخ پذیرش: 19 دی 1394 

چکیده

پژوهش حاضر به‌منظور بررسی تأثیر آبیاری تکمیلی در مراحل مختلف پدیده‌شناسی گندم دیم بر زیست توده، عملکرد دانه، وزن هزاردانه و مقدار نیتروژن و پروتئین دانه، در سال زراعی 89-1388 در مزارع شهرستان ابهر در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تیمار و در سه تکرار اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی عبارت از I1 = یک نوبت آبیاری در مرحله خوشه رفتن و مقدار 500 مترمکعب در هکتار، I2= دو نوبت آبیاری در مراحل خوشه رفتن و دانه بستن، جمعاً به مقدار 500 مترمکعب در هکتار، I3 = یک نوبت آبیاری در مرحله‌ی دانه بستن به مقدار 500 مترمکعب در هکتار، I4 = تیمار شاهد(بدون آبیاری) بودند. نتایج حاصل از تحقیق نشان داد که اثر تیمارهای آبیاری تکمیلی درمورد صفات زیست توده، عملکرد دانه، وزن هزاردانه در سطح یک درصد و درمورد درصد نیتروژن و درصد پروتئین دانه در سطح پنج درصد، معنی‌دار بوده است. به طوری که حداکثر مقدار صفات فوق الذکر از تیمار آبیاری تکمیلی در مرحله‌ی خوشه رفتن به ترتیب زیست توده 889/6 و عملکرد دانه 442/2 تن در هکتار، وزن هزاردانه 32/42 گرم، مقدار نیتروژن977/1 و پروتئین 53/11 درصد و حداقل مقادیر صفات فوق الذکر از تیمار شاهد(بدون آبیاری تکمیلی) به‌دست آمد. در گروه‌بندی، همه‌ی این صفات در این تیمار در گروه a قرار گرفت. البته تیمارهای آبیاری تکمیلی دیگر نسبت به تیمار شاهد از وضعیت بسیار خوبی بهره‌مند بودند. با توجه به نتایج به‌دست آمده از بررسی صفات کمی وکیفی، در مرحله‌ی خوشه رفتن که تقریباً مصادف با اوایل تأثیرات منفی تنش خشکی در شرایط کشت‌های دیم می‌باشد، با انجام یک بار آبیاری می‌توان دست کم محصول را به مقدار 30 درصد افزایش داد
 

کلیدواژه‌ها

آبیاری تکمیلی؛ گندم دیم؛ عملکرد؛ وزن هزاردانه و درصد نیتروژن

مراجع

1. Boshehr Jehad-e-Agriculture. 2008, Theresearch report of Boshehr wheatproduction on 2007-2008

2. Jaradat, A.A., 1987. The Jamming SystemJordan, Rainfed, water harvesting andSupplemental irrigation. pp: 398 – 423. In:E.R. Perrier and A.D. fulkini(eds)supplemental Irrigation in near east andnorth Africa (ICARDA).

3. Kalantari, F., A. Haghighi and H.Eskandarian. 1992. Study ofsupplementary irrigation on rainfed wheat.

Research report of soil and water researchdepartment. Center of AgriculturalResearch, East Azarbayjan. Iran. (InPersian)

4. Kocheki, A., 1996. Agronomy in aridregion. Jahad Daneshgahi press. Mashhad,Iran(In Persian)

5. Ministry of Jihad-e-Agriculture. 2010.Agriculture statistic of 2009-2010.Department of Economic and Planning,

Office of Statistic and IT. (In Persian)

6. Oweis, T., and Hachum, A. 2009.Optimizing supplemental irrigation:Tradeoffs between profitability andsustainability. Agric. water Manage.96(3):511-516.

7. Oweis, T., Hachum A., and kine J., 2000.Water Harvesting and SupplementaryIrrigation for Improved Water useEfficiency in Dry Areas. System-wide

8. Initiative on water Management paper 7.Colombo, Srilanka: International waterManagement Institute.

9. Oweis, T., Zhang, and Pala, M., 2000.Water use efficiency of rainfed andirrigated bread wheat in a Mediterraneanenvironment. Agronomy j .92:231-238.

10. Oweis, T. 1997. SupplementalIrrigation: highly Efficient Water-UsePractice. International center forAgricultural Research in the Dry Areas(ICARDA), Aleppo, Syria, 16p.

11. Perrier, E .R. and A.B.salkini.1991, Supplemental irrigation inthe near East and North Africa. KlawerAcad Publ., Netherlands.

12. Solymani, K., 2003. Study of wheatvarieties in comparison experiments onyield in rainfed condition. Research report.Center of Agricultural Research. Zanjan.Iran(In Persian)

13. Tadayon, M., 2008. The Effect ofSupplementary irrigation and waterquantity on yield, yield components and

some physiologic treatments of two rainfedwheat verities. Ph.D. Thesis on Agronomy,Shiraz University. (In Persian).

14. Tavakoli, A.R., 2005. Determiningoptimal single irrigation amount andplanting data of five wheat varieties at

rainfed condition. Final research Report,Dryland Agricultural Research Institute(DARI), Maragheh, Iran.

15. Tavakoli, A., A. Liaghat, A.Alizadeh, Sh. Ashrafi, Z. Avis and M.Parsinejad. 2011, Improve precipitation

productivity of rainfed wheat production inthe propositional improvement in farmersfields in cold region upstream basin

Karkheh, Iranian Journal of Irrigation andDrainage. No. 2, Vol.4. PP: 297-307.