ارزیابی آلودگی نیتراتی خاک بر اثر میزان آب آبیاری و کود نیتروژن

فصلنامه علمی مهندسی منابع آب

مقاله 8، دوره 4، شماره 10، مهر و آبان 1390، صفحه 85-92   

نویسندگان

عبدالمجید لیاقت¹؛ علیرضا فرهمند^{* 2}

¹استاد گروه مهندسی آب دانشگاه تهران

²استادیار آبیاری دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات فارس

تاریخ دریافت: 19 دی 1394،  تاریخ پذیرش: 19 دی 1394 

چکیده

آب و نیتروژن دو عامل مهم محدودکننده‌ی رشد و عملکرد محصولات کشاورزی می‌باشند. گرچه نیتروژن از عناصر غذایی ضروری گیاهان به شمار می‌رود، ولی پیامد استفاده‌‌‌ی بی‌رویه از کودهای دارای ترکیبات نیتروژنی، به‌منظور تولید بیشتر فراورده‌های کشاورزی، در دهه‌های اخیر، باعث آلودگی محیط زیست شده است. این پژوهش به‌منظور بررسی تأثیر تیمارهای آبیاری(40،60،80، 100 و120درصد نیاز آبی) و مقادیر مختلف نیتروژن(60،120 و180کیلوگرم در هکتار) و برهمکنش آنها بر تجمع نیترات در خاک ناحیه‌ی ریشه‌گاه در کشت گوجه‌فرنگی، صورت گرفت. پژوهش در مزرعه‌ی تحقیقاتی گروه آبیاری و آبادانی دانشکده‌ی کشاورزی دانشگاه تهران(منطقه‌ی نیمه خشک واقع در کرج) در یک خاک دارای بافت متوسط رسی و در قالب طرح کرت‌های خردشده با سه تکرار(تیمارهای آبیاری به عنوان کرت‌های اصلی و مقادیر کود نیتروژنه به‌عنوان کرت‌های فرعی) انجام شد. نتایج تجزیه‌ی آماری نشان داد که اندازه‌ی آب آبیاری و مقادیر مختلف نیتروژن و همچنین اثر متقابل آنها بر تجمع نیترات در خاک در سطح یک درصد معنی‌دار بوده است. بیشترین تجمع نیترات در خاک در تیمار 40% نیاز آبی با 180 کیلوگرم نیتروژن در هکتار و کمترین آن در تیمار 120% نیاز آبی(آبیاری کامل) با 60 کیلوگرم در هکتار به‌دست آمد. در شرایط آب و هوایی محل آزمایش و رقم گوجه‌فرنگی مورد بررسی(ارلی اوربانا)، می‌توان کاربرد 100% نیاز آبی با 120کیلوگرم نیتروژن در هکتار را جهت تولید حداکثر عملکرد و بهینه‌ساختن تجمع نیترات در خاک توصیه کرد. دیگر آن‌که در صورت نیاز به اعمال کم آبیاری، بایستی کود نیتروژنه‌ی کمتری را به کار برد
 

کلیدواژه‌ها

آب آبیاری؛ آلودگی خاک؛ نیتروژن؛ گوجه فرنگی؛ نیترات

مراجع

1. Babiker, I.S. 2004. Assessment ofgroundwater contamination by nitrate

leaching from intensive vegetablecultivation using geographical informationsystem. Environ. Int. 29: 1009- 1017.

2- Di H.J., and K.C. Cameron. 2002. Nitrateleaching and pasture production fromdifferent nitrogen sources on a shallow

stony soil under flood-irrigated dairypasture. Aust. J. Soil Res. 40: 317-334.

3- Fewtrell, L. 2010. Drinking-water nitrate,methemoglobinemia, and global burden ofdisease: A discussion. Environ. HealthPerspective 112: 1371-1374.

4- Kladivko, E.J. 2008. Nitrate leaching tosubsurface drains as affected by drain

spacing and changes in crop productiosystem, J. Environ. Qual. 33: 1803- 1813.

5- Knobeloch, L. 2009. Blue babies andnitratecontaminated well water. Environ.Health Perspective 108: 675-678.

6- Kraft, G. J. and W. Stites. 2003. Nitrateimpacts on groundwater from irrigatedvegetablesystems in a humid north-centralUS Sand Plain. Agric. Ecosyst. Environ.100: 63-74.

7- Malak, A.E.R. and E.A. Al-Ashkar. 2007.The effect of different fertilizers on theheavy metals in soil and tomato plant,Aust. J. Basic Appli. Sci. 1: 300-306.

8- Singandhupe, R.B., G.G.S.N. Rao, N.G.Patial, and P.S. Brahmanand. 2003.Fertigation studies and irrigation

scheduling in drip irrigation system intomato crop (Lycopersicon esculentum L.),Europ. J. Agron. 19:327-340.

9- US-EPA. 1996. Drinking water regulationsand health advisories. Washington, D.C.,U.S. Environmental Protection Agency,Office of Water, 822-B-96-002, 11 p.

10- Zegbe- Dominguez, J.A., M.H.Behboudian, A. Lang, and B.E. Clothier.2003. Water relation, growth, and yield of

processing tomatoes under partial rootzone drying. Sci. Hortic. 98: 505-510.

11- Zotarelli, L., J.M. Scholberg, M.D.Dukes, R.M. Carpena, and J. Icerman.

2009. Tomato yield, biomassaccumulation, root distribution andirrigation water use efficiency on a sandy

soil as affected by nitrogen rate andirrigation scheduling. Agric. Water Manag.96: 23– 34