ارزیابی روشهای زمین‌آمار در برآورد بارندگی سالانه‌ی استان فارس

فصلنامه علمی مهندسی منابع آب

مقاله 3، دوره 3، شماره 6، مهر و آبان 1389، صفحه 27-34   

نویسنده

محمد شعبانی^*

استادیار مرتع و آبخیزداری دانشگاه آزاد اسلامی واحد نی ریز

تاریخ دریافت: 20 دی 1394،  تاریخ پذیرش: 20 دی 1394 

چکیده

آگاهی از توزیع زمانی و مکانی بارندگی یکی از مهم‌ترین‌ عوامل در اجرای طرح‌های حفاظت آب و خاک، مهار کردن سیلاب‌ها و مبارزه با خشکسالی است. نقشه‌های پهنه‌بندی باران و آگاهی از میزان تغییرات آن، نقش مهمی را ‌در تهیه طرح‌های حفاظت خاک، جلوگیری از فرسایش و مدیریت اراضی یک منطقه ایفا می‌کنند. هدف از انجام این تحقیق، ارزیابی روش‌های زمین‌ آمار در برآورد بارندگی سالانه در استان فارس و پهنه‌بندی منطقه از نظر اندازه‌ی بارندگی می‌باشد. در این تحقیق، پس از جمع‌آوری آمار بارندگی 92 ایستگاه هواشناسی با طول دوره‌ی آماری 20 ساله و با پراکنش مناسب در سطح استان، میانگین بارندگی سالانه برای کلیه‌ی ایستگاه‌ها محاسبه، سپس به منظور تعمیم داده‌های نقطه‌ای به اطلاعات ناحیه‌ای برای تهیه‌ی نقشه‌ی همباران، از رو‌ش‌های مختلف میان‌یابی شامل کریجینگ معمولی (OK) و کریجینگ ساده (SK) و روش‌های معین مانند عکس فاصله (IDW )، تابع شعاعی (RBF)، تخمینگر موضعی (LPI) و تخمینگر عام (GPI) استفاده گردید. نتایج بر اساس معیارهای R بالاتر و MAE و RMSE پایین‌تر نشان دادند که از بین روش‌های مختلف میانیابی، روش کریجینگ معمولی (OK)، به دلیل بالاتر بودن مقدار R و پایین‌تر بودن مقادیر RMSE و MAE (847/0 = R، 334/65= MAE و 533/101= RMSE )، نسبت به سایر روش‌های میانیابی دیگر برتری داشته، در نتیجه به‌عنوان روش مناسب در تهیه‌ی نقشه هم‌باران سالانه در استان فارس انتخاب ‌گردید. نتایج به دست آمده موید برتری روش‌های زمین‌آماری کریجینگ نسبت به روش‌های معین می‌باشند. علاوه بر این، نتایج نشان داد که 46/45% از کل سطح استان دارای بارندگی 300-200 میلی متر و 09/0% از سطح استان دارای بارندگی 1000-900 میلی متر بوده که به ترتیب بیشترین و کمترین سطح را به خود اختصاص می‌دهند.
 

کلیدواژه‌ها

استان فارس؛ روش‌های زمین‌آمار؛ روش‌های معین؛ نقشه‌ی هم‌باران