پیش بینی سیل حوضه ی آبخیز قره آقاج با کاربرد سامانه ی شبیه سازی آبخیز(WMS)

فصلنامه علمی مهندسی منابع آب

مقاله 3، دوره 3، شماره 5، خرداد و تیر 1389، صفحه 25-43   

نویسندگان

محمد جعفر قسوری جهرمی^{* 1}؛ فردین بوستانی²؛ امین رستمی راوری³

¹دانشجوی سابق کارشناسی ارشد آبیاری و زهکشی دانشگاه ازاد اسلامی واحد مرودشت

²استادیار گروه مهندسی آب دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات فارس

³استادیار گروه مهندسی آب دانشگاه ازاد اسلامی واحد مرودشت

تاریخ دریافت: 20 دی 1394،  تاریخ پذیرش: 20 دی 1394 

چکیده

سیل ویرانگرترین بلایای طبیعی بوده و تلفات جانی و مالی فراوانی را به بار آورده است. WMS از جمله شبیه‌های جدید و جامع می‌باشد که با تلفیق امکانات GIS و شبیه‌های متنوع آب‌شناسی و دانش مایعات توانسته است به‌عنوان ابزاری قدرتمند در زمینه‌ی شبیه‌سازی و مدیریت حوضه‌ی آبخیز مورد استفاده قرار گیرد. در این مطالعه، کاربرد WMS در حوضه‌ی آبخیز قره‌آقاج واقع در نیمه‌ی جنوبی استان فارس مورد بررسی قرار گرفت. محاسبه‌ی ویژگی‌های گیتاشناسی منطقه، تعیین مرز حوضه‌ها و زیرحوضه‌ها و ترسیم آبراهه‌ها و شبکه‌ی رودها با استفاده از نقشه‌های پستی و بلندی با مقیاس 1:25000 و ساختن شبیه‌های ارتفاعی رقومی(DEM) و Topaz تحقق یافت. در پایان با کاربرد HEC-HMS ، مراحل شبیه‌سازی بارش-رواناب در سطح حوضه انجام و واسنجی آبنمای حاصل با استفاده از 5 رگبار مشاهده‌ای به همراه سیل همزمان آنها انجام شد. نتایج نهایی ارزیابی نشان داد که خطاهای برآورد بده‌ی اوج ، حجم رواناب و زمان وقوع بده‌ی اوج در خروجی حوضه واقع در تنگ کازرین نسبت به مقادیر مشاهده شده به ترتیب 11، 19 و 5/12درصد می‌باشند. نتایج تحلیل حساسیت نشان داد که در تخمین بده‌ی اوج و همچنین حجم سیلاب، حساسیت شبیه در برابر تغییرات CN که رابطه‌ی مستقیم با رطوبت اولیه‌ی خاک دارد، نسبت به تغییرات نفوذ اولیه و زمان تأخیر بیشتر است. در تخمین زمان بده‌ی اوج به‌وسیله‌ی شبیه نیز عامل مهم و حساس زمان تأخیر گزارش شد. در بررسی شدت سیل‌خیزی حوضه مشخص گردید که توان تولید رواناب در واحد سطح در زیرحوضه‌ی سیمکان بیشتر از دیگر زیرحوضه هاست.
 

کلیدواژه‌ها

شبیهWMS؛ شبیهHEC-HMS؛ شبیه سازی سیل؛ حوضه ی آبخیز قره آقاج؛ تحلیل حساسیت