پهنه بندی آستانه ی بحران خشکسالی استان فارس با کاربرد شاخص معیار بارش SPI و GIS

فصلنامه علمی مهندسی منابع آب

مقاله 4، دوره 2، شماره 4، آذر و دی 1388، صفحه 33-43   

نویسندگان

رامین شاهیان^{* 1}؛ عبدالکریم جامع²؛ رامین آریانفر³؛ مسعود حقیقت³؛ حیدر دهقان⁴

¹کارشناس ارشد هواشناسی کشاورزی

²کارشناس فیزیک و مدیر کل هواشناسی استان فارس

³کارشناس ارشد هواشناسی

⁴دکترای مهندسی آب و کارشناس هواشناسی

تاریخ دریافت: 20 دی 1394،  تاریخ پذیرش: 20 دی 1394 

چکیده

در این مقاله با کاربرد شاخص SPI، داده های بارش سالانه ی 33 ایستگاه سینوپتیک و باران سنجی سطح استان فارس طی سال های دوره ی آماری 1350 تا 1387 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و نمودار و نقشه های پهنه بندی فراوانی، شدت، دوره ی تداوم و آستانه ی بحران بارندگی بهار، پاییز و زمستان استان فارس تهیه گردیدند. نتایج این بررسی نشان می دهد که از نظر شدت خشکسالی سالانه، بیش ترین فراوانی مربوط به خشکسالی های ملایم بوده و در مرحله ی بعدی خشکسالی های متوسط تا بسیار شدید قرار دارند.از لحاظ دوره ی تداوم، دوره ی تداوم یکساله بیش ترین و دوره ی تداوم 4 و 5 ساله کم ترین فراوانی را در کل ایستگاهها شامل می شوند. آستانه ی بحران خشکسالی زمستان در مناطق پر بارش استان بین 267 تا 478 میلیمتر و در نواحی کم بارش 56 تا 162 میلیمتر می باشد. روی هم رفته، مناطق جنوبی و شرقی و بخش هایی از مناطق مرکزی و غربی بیش تر از دیگر نقاط استان شاهد خشکسالی بوده اند.افزون بر آن، شهرهای پر بارش استان مانند کازرون، نورآباد و سپیدان کم ترین ترسالی شدید و بسیار شدید و بیش ترین خشکسالی حاد را شاهد بوده اند.به طور کلی، بر اساس شاخص SPI دوازده ماهه، چندین دوره ی خشکسالی طی سال های زراعی مشخص گردیده اند؛ به گونه ای که فاصله های بین دوره های خشکسالی 2،4، 5 ،6 و 11 ساله مشاهده شده اند.
 

کلیدواژه‌ها

شاخص SPI؛ پهنه بندی؛ مدیریت بحران خشکسالی؛ آستانه ی بحران خشکسالی

عنوان مقاله [English]

Assessment of the Drought Crisis Threshold of in the Fars provice of Using the Standard Precipitation Index and the Geographic Information System

نویسندگان [English]

R SH¹؛ A.K J²؛ R A³؛ M H³؛ H D⁴

چکیده [English]

Precipitation data were collected from 33 synoptic and rain gauge station of the Fars province for the 1971-2008 period. The standard Precipitation index (SPI) was used to identify the short (1, 3, 6 mounths) and long (12, 24, 48 mounths) time drought periods. The geographic information system (GIS) was used in delineating the drought crisis threshold (DCT) for different regions of the province. It was observed that moderate intensity droughts rank most in the province ranging 17 – 46% Droughts lasting one year was the most prolific, and those lasting 4- 5 years had the least abundance. The DCT for the winter precipitation ranged 267-478 mm for the higher rainfall regions, and 56-162 mm for the lower rainfall regions. Generally, the southern, easthern, and part of the wester and central regions of the province experience more droughty periods than the rest of the province