ارزیابی آب های زیرزمینی دشت بهار همدان از نظر خورندگی و رسوب گذاری

فصلنامه علمی مهندسی منابع آب

مقاله 6، دوره 2، شماره 4، آذر و دی 1388، صفحه 57-68   

نویسندگان

وحید یزدانی¹؛ حسین بانژاد²؛ محسن میرزایی³

¹دانشجوی دکترای مهندسی آب

²استادیار گروه مهندسی آب

³دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی آب

تاریخ دریافت: 20 دی 1394،  تاریخ پذیرش: 20 دی 1394 

چکیده

یکی از هدف های آبشناسی تامین آب با ویژگی ها و معیارهای کیفی مناسب برای بخش های شرب، کشاورزی و صنعت است. در این راستا، خورندگی و رسوب گذاری آب یکی از مشکلات کیفی آن می باشد که بر شبکه ی توزیع تاثیری بسزا دارد. بر این مبنا، برای ارزیابی خورندگی و رسوب گذاری منابع آب زیرزمینی دشت بهار از سه شاخص رایزنر، لانژیلر و پوکوریوس استفاده شد. با توجه به بررسی انجام شده در سطح آب های زیرزمینی دشت بهار، تمایل به رسوب گذاری و خورندگی در آن با غالبیت رسوب گذاری وجود دارد. در ارزیابی رسوب گذاری نمونه ها مشخص گردید که این مشکل در قنات ها کم تر از سایر منابع است؛ این کاهش به دلیل حذف بخشی از مسیر جریان با نقب زدن به عنوان کوره ی قنات است. بر اساس شاخص رایزنر، در 7/95 درصد از نمونه های آب چاه تمایل به رسوب گذاری مشاهده گردید در حالی که بر اساس شاخص پوکوریوس، در 2/53 درصد از نمونه ها مقدار نمایه ی پوکوریوس کم تر از 6 بوده که در این حالت نمونه ی آب دارای توان رسوب گذاری می باشد. بررسی نوع و رخساره ی آب ها نشان می دهد که که 70 درصد از نمونه ها دارای نوع بی کربنات کلسیم، 14 درصد دارای بی کربنات سدیک، 4 درصد سولفات کلسیک، 5 درصد بی کربنات منیزیک، 4 درصد سولفات سدیک و 3 درصد کلراید کلسیک است. نتایج نشان دادند که شاخص لانژیلر کارایی لازم را جهت بررسی رسوب گذاری و خورندگی نمونه ی آب ندارد. در مجموع، منابع آب زیرزمینی دشت بهار در محدوده ی کم تا متوسط رسوب گذاری و خورندگی قرار دارند، لیکن رسوب گذاری در سامانه ی آبرسانی نسبت به خورندگی محسوس تر است که سبب کاهش سطح مقطع جریان شده و افت های مسیر را در پی دارد
 

کلیدواژه‌ها

خورندگی؛ رسوب‌گذاری؛ شاخص رایزنر؛ شاخص لانژیلر؛ شاخص پوکوریوس؛ دشت بهار

عنوان مقاله [English]

Corrosion and Scaling Assessment of Groundwater in the Resources Bahar Plains, Hamedan

نویسندگان [English]

V Y¹؛ H B²؛ M M³

چکیده [English]

The main objective of hydrological studies is to provide water of good quality with strict specifications for drinking, agriculture and industry.Corrosion and scaling are some of the problems affecting the distribution systems. To assess the scaling and corrosion potential of the Bahar Plains groundwater, the Langlier, Raisener and Puchorius criteria were employed of the two deleterious properties of groundwater in the Plain, scaling occupies the first ranking. While scaling takes the second ranking. As for the scaling, qanatwater is of better quality than wellwater; a reason maybe the shortening of the galleries through shortcut tunneling. It was observed that 95.7% of wellwater have the scaling potential according to the Raisner criterium; however, this decreases to 53.2% if the puchorius index of 6 is taken as the upper limit of scaling. Employing the Piper curve as the standard, the following conclusions are reached: 70% of the sample contain calcium bicarbonate, 14% contain sedic bicarbonates 4% contain calcium sulfate, 5% contain magnesium bicarbonate, 4% contain sedic sulfate, and 3% contain calcite chlorite. These results also indicated that the langlier criterium is not suitable for assessing the scaling and corrosion potential of the groundwater. In conduction, Bahar Plain groundwater has a low to medium potential of scaling and potential; however, its scaling potential is higher than that of the corrosion potential. This decreases the cross sectional area in the water distribution system resulting in the head loss