طراحی ابعاد دهانه‌ی خروجی راه ماهی بر اساس عدم قطعیت آبشناسی و هیدرولیکی

فصلنامه علمی مهندسی منابع آب

مقاله 2، دوره 8، شماره 26، آذر و دی 1394، صفحه 15-22   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

مهدی نژادنادری^{* 1}؛ محمد جواد فدایی²؛ رضا منتظمی وظیفه دوست¹

¹دانشگاه آزاد اسلامی واحد تنکابن، گروه مهندسی عمران، تنکابن، ایران

²دانشیار گروه مهندسی عمران سازه دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران

تاریخ دریافت: 10 اسفند 1394،  تاریخ پذیرش: 10 اسفند 1394 

چکیده

سدها و بندهای انحرافی موانعی برای جلوگیری از مهاجرت ماهیها در طول رودخانه به حساب می‌آیند. به منظور رفع این مشکل در طراحی سد، یک سازه­ی هیدرولیکی تحت عنوان راه ماهی در کنار سد تعبیه می‌شود؛ بنابراین، مساله­ی زیست محیطی طرح احداث بندهای انحرافی با احداث راه ماهی انعطاف پذیر حل می‌گردد. منظور از سازه­ی راه‌ماهی انعطاف‌پذیر، راه ماهی با خروجی قابل تنظیم با نوسان سطح آب می‌باشد. خروجی راه ماهی عبارت است از یک سرریز با جریان آزاد که در کناره­ی نهر و عمود بر آن تعبیه شده و اجازه می‌دهد تا در موقعی که ارتفاع آب بالاتر از تاج سرریز است، مقداری از آب از روی آن خارج شود. بر اثر نوسان سطح آب رودخانه، بده­ی عبوری از سازه­ی راه ماهی نیز تغییر یافته، و در نتیجه، عملکرد سازه­ی راه ماهی دچار ضعف می گردد. در این مقاله به تحلیل عدم قطعیت نیمرخ سطح آب و ارتفاع تاج سرریز در دهانه­ی خروجی سازه­ی راه ماهی با استفاده از تحلیل خطرکردن باکاربرد MFOSM (mean first order second moment) پرداخته ‌شده، سپس طراحی ابعاد بهینه­ی دهانه­ی خروجی سازه­ی راه ماهی بر اساس آن تحقق می­یابد

کلیدواژه‌ها

خطرکردن؛ قابلیت اعتماد؛ راه ماهی انعطاف پذیر؛ عدم قطعیت آبشناسی؛ عدم قطعیت هیدرولیکی

عنوان مقاله [English]

Design of Hydraulic Outlets Fish ladder Based on Hydrological and Hydraulic Uncertainties

نویسندگان [English]

m. Nezhad Naderi¹؛ M. J. Fadaee²؛ R. Montazami Vazifehdoust¹

چکیده [English]

Diversion dams prevent fish migration along rivers. Fish ladder is an appurtenance of a dam, which facilitates fish migration. Therefore, the environmental problem as result of the construction of dams is controlled by adding a flexible fish ladder, which contains an adjustable outlet for the fluctuating water levels. A fish ladder outlet is an overflow type outlet with free flow in the side channel, which is embedded perpendicular to the fish ladder. Wide fluctuations in the river flow affect the performance of the fish passage and can cause the fish ladder not to function as it was expected. The mean first order second moment (MFOSM) method was used to analyze the uncertainty of the water level profile and the crest elevation of the fish passage outlet. The optimal design of that structure was the result of applying this method.    

کلیدواژه‌ها [English]

Risk, Reliability, flexible fish ladder, hydrological uncertainty, hydraulic uncertainty

مراجع

1. حسینی، م. و ج.، ابریشمی. 1383. "هیدرولیک نهرهای باز،"انتشارات دانشگاه امام رضا(ع)، مشهد.
2. دفتر مطالعات آب و محیط زیست شریف (EWRC).1380، طرح هیدرودینامیک رودخانه سیستان،" گزارش فنی.
3. کایت، ج. دبلیو. 1369 ”تحلیل فراوانی وقایع و خطرکردن در هیدرولوژی“. ترجمه: دکتر ابوالقاسم بزرگ نیا، دکتر امین علیزاده، دکتر محمود نقیب زاده، مهندس حمید خیابانی، انتشارات آستان قدس رضوی.
   1. Denil, G. 1909. Les eachelles a poisons et leur application aux barrages de Meuse et d' Ourthe, Annales des Travaux Publics de Belgique.
   2. McLeod, A. M., and P. Nemenyi, 1939–1940. An investigation Fishways, Univ of Iowa, Stud. Eng. Bull. No. 24. 63 p.
   3. Zeimer, G. L. 1962. Steeppass fishway development. Alaska Dept. Fish and Game Inf. Leafl. No. 12.  27 pp.
   4. Industry and investment. Primary industries fishing and aquaculture. Available from:http:// www.dip.nsw.gov.au/fisheries/habit/rehabilitating/fishways.htm.
   5. Tung, Y.K., and L.W. Mays.1980. “Risk analysis for hydraulic design.” J Hydraul Eng., ASCE, 106: 893-913.
   6. Hydrologic Engineering Center (HEC), 1986 “Accuracy of computed water surface profiles”. Research Document 26. U.S. Army Corps of Engineers, Davis. CA.
   7. Oegema, B.W., and E.A. McBean. 1987. Uncertainties in flood plain mapping. Application of frequency and risk in water resources, V.P. Singh. (ed). D. Reidel Publishing Co., Dordrecht, The Netherlands. p 293-303.
   8. Mays, L.W. 1999. Hydraulic design handbook. McGraw-Hill, 1999.
   9. Kapopodis, C., and N. Rajaratnam, 1983. Hydraulics of Denil fishway. J. Hydraul Eng. ASCE,113:670-674
   10. Katopodis, C. 1981. Consideration in the design of fishways for freshwater species. Proc., 5^th Can. Hydrotech. Conf., Can Soc Civil Eng. P. 857- 887.