بررسی و پایش خشکسالی شهرستان نهاوند با استفاده از شاخصهای خشکسالی

فصلنامه علمی مهندسی منابع آب

مقاله 4، دوره 8، شماره 26، آذر و دی 1394، صفحه 35-50   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

اباذر سلگی^{* 1}؛ فریدون رادمنش²؛ بهداد فلامرزی³

¹دانشجوی دکتری منابع آب، دانشکده علوم آب، دانشگاه شهید چمران اهواز

²دانشیار گروه هیدرولوژی و منابع آب، دانشکده علوم آب، دانشگاه شهید چمران اهواز

³دانشجوی کارشناسی ارشد منابع آب، دانشکده علوم آب، دانشگاه شهید چمران اهواز

تاریخ دریافت: 10 اسفند 1394،  تاریخ پذیرش: 10 اسفند 1394 

چکیده

خشکسالی یکی از بزرگترین بلاهای طبیعی محسوب می­شود که تأثیر آن بر جوامع بشری بیشتر از دیگر چنین آسیب­هاستسیبهاسآس. در این تحقیق، به منظور بررسی خشکسالی در شهرستان نهاوند واقع در استان همدان، از داده­های بارندگی ماهانه و سالانه­ی ایستگاههای وراینه و وسج طی یک دوره­ی آماری مشترک 41ساله (1388- 1348) استفاده گردید. وضعیت خشکسالی بر اساس داده­های مذکور با استفاده از شاخصهای ­ناهنجاری ­بارندگی(RAI)، معیار بارش ­سالانه (SLAP)، درصد بهنجار (PNI)، دهک(DI)، بارش معیار (SPI)، Z  چینی(CZI)، Z  چینی اصلاح شده (MCZI)، نمره­ی Z (ZSI)، مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان دادند که بیشترین وقوع خشکسالی بسیار شدید بر اساس شاخصهای PNI، SPI ،CZI ، DI و  ZSI در هر دو ایستگاه وسج و وراینه در سال آبی 1378-1377 مشاهده شد. بر پایه­ی شاخص MCZI، یک مورد خشکسالی بسیار شدید در هر دو ایستگاه وسج و وراینه در سال آبی 1350-1349رخ داده است. بر اساس شاخص SLAP، پنج مورد خشکسالی بسیار شدید در ایستگاه وراینه، و هفت مورد خشکسالی بسیار شدید در ایستگاه وسج دیده شد. بر پایه­ی شاخص RAI پنج مورد خشکسالی ­بسیار شدید در ایستگاه­ وراینه، و چهار مورد خشکسالی بسیار شدید در ایستگاه وسج، مشاهده شده اند. همچنین، بر اساس شاخصهای پرشمار، فراگیرترین سالهای خشکسالی در شهرستان نهاوند، مربوط به سال آبی 1378-1377بوده است.

کلیدواژه‌ها

پایش خشکسالی؛ شاخصهای خشکسالی؛ شاخصهای SLAP و RAI؛ شهرستان نهاوند

عنوان مقاله [English]

Drought Assessment and Monitoring of Nahavand City based on Drought Indices

نویسندگان [English]

A. solgi¹؛ F. Radmanesh²؛ B. Falamarzi³

چکیده [English]

Drought is one of the major natural disasters which affect human society more than all other calamities. In order to monitor the drought conditions in Nahavand City, the province of Hamedan, the monthly and annual rainfall data of the Varayeneh and Vasaj Stations were collected for 41 years (1969-2009). The drought condition were analyzed using Rainfall Anomaly Index (RAI), Standard Index of Annual Precipitation (SLAP), Percentage of Normal Index (PNI), Deciles Index (DI), Standardized Precipitation Index (SPI), Chinese Z Index (CZI), Modified CZI (MCZI) and Z Score Index (ZSI). The results indicate that the most severe drought recorded at both the Varayeneh and Vasaj stations based on the PNI, SPI, CZI, DI and ZSI indices in the water year of 1998-1999. According to the MCZI index, a severe drought, was observed at both the Vasaj and Varayeneh stations in the water year of 1970-1971. Based on SLAP index, five severe drought cases were observed at the Varayeneh station, and seven severe drought cases were observed at the Vasaj station. Based on the RAI index, five severe droughts were observed at the Varayeneh station and seven severe droughts were observed at the Vasaj station. Moreover, based on the majority of these indices, the most severe drought of this 40-year period in Nahavand City occurred in the water year of 1998-1999.

کلیدواژه‌ها [English]

Drought monitoring, drought indices, SLAP and RAI indices, Nahavand City

مراجع

1. انصاری، ح.، ک. داوری، س. ح. ثنائی­نژاد. 1389. پایش خشکسالی با استفاده از شاخص ­بارندگی و تبخیر و تعرق معیار شده (SEPI). توسعه یافته بر اساس منطق فازی. نشریه آب و خاک (علوم­ و­ صنایع­ کشاورزی). (1)23: 52-38.
2. برنا ر، عظیمی ف، سعیدی دهکی ن. 1389. مقایسه شاخصهای SLAP، PN و RAI در بررسی خشکسالیهای استان خوزستان با تأکید بر ایستگاههای آبادان و دزفول. فصلنامه جغرافیای طبیعی. (9)3: 88-77.
3. گل محمدی، م.، ع. مساح بوانی. 1390. بررسی تغییرات شدت و دوره بازگشت خشکسالی حوضه قره سو در دورههای آتی تحت تأثیر تغییراقلیم. نشریه آب و خاک(علوم و صنایع کشاورزی). 25: 326-315.
4. کارآموز. م.، ش. عراقی نژاد. 1389. هیدرولوژی پیشرفته. چاپ دوم. انتشارات دانشگاه ­صنعتی امیرکبیر. تهران.
5. مرید، س.، ش. پایمرد. 1386. مقایسه روشهای آبشناسی و هواشناسی­ جهت ­پایش روزانه خشکسالی (مطالعه موردی: دوره خشکسالی 1378 لغایت 1380 استان تهران). علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی. 11: 325-334.
6. مقدسی، م، س، مرید.، ه، قائمی. ج. محمد ولی سامانی. 1384. پایش روزانه خشکسالی در استان تهران. مجله علوم کشاورزی ایران. (1)36 : 62-51.
7. وفاخواه، م، م. بشری سه­ قلعه. 1391. بررسی احتمال خشکسالی هیدرولوژیک با استفاده از زنجیره مارکوف در حوضه آبخیز کشف رود. نشریه پژوهشهای آبخیزداری (پژوهش و سازندگی). 94: 9-1.
   1. Jayanthi H, GJ. Husak C, Funk, T, Magadzire, A, Chavula, and JP. Verdin 2013. Modeling rain-fed maize vulnerability to droughts using the standardized preci-pitation index from satellite estimated rainfall Southern Malawi casestudy. Int. J Disaster Risk Reduc. 4: 71-78.
   2. Jun, LY. ZX, Dong, LU, Fan, and MA. Jing. 2012. Analysis of drought evolvement charac-teristics based on standardized Preci-pitation index in the Huaihe River Basin. Procedia Eng. 28: 434 – 437.
   3. Mao, K.B, Y, Ma, L, Xia, HJ, Tang, and LJ. Han, 2012. The Monitoring analysis for the drought in China by Using an improved MPI method. J Int Agric. 11: 1048-1058.
   4. Morid, S. V, Smakhtin. K. Bagherzadeh.   2007. Drought forecastting using artificial neural networks and time series of drought indices, Inte. J Climat. 27: 2103–2111.
   5. Shahabfar, A, A, Ghulam. and J. Eitzinger, 2012. Drought monitoring in Iran using the perpendicular drought indices. Int J Appl. Earth Obser and Geoinform. 18: 119-127.
   6. Tao, J. Z, Zhongfa, C. Shui. 2011. Drought monitoring and analysing on typical karst ecological fragile area based on GIS. Procedia Environ. Sci. 10(C): 2091-2096.
   7. Bordi, I, and A. Sutera. 2004. Drought variability and its climatic implications. Global and Planetary Change. 40 :115-127.
   8. Mackee, T.B, N.J, Doesken, and j. Kleist, 1993. The Relationship of drought frequency and duration to time scales. 8th Conf. Appl Climat. Am. Meteor.  Soci. 179-184.