تحلیلی بر مدیریت تقاضای سفر در راستای حمل و نقل پایدار شهری (موردپژوهی: کلانشهر تهران)

فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ای

مقاله 10، دوره 6، شماره 21، فروردین و اردیبهشت 1395، صفحه 103-116   

نویسندگان

صابر محمدپور^{* 1}؛ مظفر صرافی²؛ جمیله توکلی نیا³

¹استادیار گروه شهرسازی، دانشگاه گیلان، رشت ایران

²دانشیار گروه برنامه ریزی منطقه ای، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

³استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

تاریخ دریافت: 30 اردیبهشت 1395،  تاریخ پذیرش: 30 اردیبهشت 1395 

چکیده

امروزه مدیریت تقاضای سفر به عنوان یکی از راهکارهای نیل به حمل و نقل پایدار شهری مطرح می‌باشد. فراگیر شدن این موضوع در کلانشهرهای مختلف جهان و اهتمام پژوهشگران با رویکردهای گوناگون به این مسأله، منجر به پیدایش راهکارها و مدل‌های مختلفی در راستای تکامل مدیریت تقاضای سفر شده‌ است. در این بین مدیریت شهری کلانشهر تهران نیز اخیراً در کنار عرضه زیرساخت‌های حمل و نقلی، به راهکارهای مدیریت تقاضای سفر توجه می‌کند. هدف پژوهش حاضر  ﺑﺎﺯﻧﮕﺮﻱ و ارائه مدل محاسباتی برای ﻋﻮﺍﺭﺽ ﺩﺭﻳﺎﻓﺘﻲ ﺍﺯ استفاده‌کنندگان ﺧﻮﺩﺭﻭﻫﺎﻱ شخصی در کلانشهر تهران به عنوان یکی از راهکارهای مدیریت تقاضای سفر می‌باشد. پرسش اصلی در پژوهش این است که آیا ﺍﺧﺬ ﻋﻮﺍﺭﺽ ﻣﺘﻐﻴﺮ ﻭ ﺗﺼﺎﻋﺪﻱ ﺍﺯ ﺧﻮﺩﺭﻭﻫﺎﻱ ﺷﺨﺼﻲ ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ متغیرهای بکار رفته در مدل پیشنهادی، می‌تواند با ﺗﺄﺛﻴﺮﮔﺬﺍﺭی و کاهش ﺩﺭ ﻣﺼﺮﻑ ﺳﻮﺧﺖ، به محدود کردن استفاده از خودروی شخصی و استفاده بیشتر از حمل‌و‌نقل عمومی کمک کند؟ روش تحقیق با توجه به موضوع و اهداف پژوهش، توصیفی‌– تحلیلی است. این پژوهش در سه مرحله مطالعات اسنادی، اطلاعات میدانی و تجزیه و تحلیل اطلاعات به دو روش کتابخانه‌ای و میدانی انجام شده است. در بخش تحلیل، ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻴﺰﺍﻥ ﻋﻮﺍﺭﺽ ﺩﺭﻳﺎﻓﺘﻲ، ﺳﻪ ﻣﺘﻐﻴﺮ ‌"نوع خودرو (k)" ،‌"عمر خودرو (A)" ‌و ‌"میزان مسافت پیموده شده (L)"‌ بر اساس ﻣﺎﻟﻴﺎﺕ ﭘﺎﻳﻪ ([1]T_B) ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﺳﺎﻻﻧﻪ، ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که با اعمال سه متغیر مذکور برای دریافت عوارض با استفاده از ﺗﺎبع ﻧﺮﺥ ﻋﻮﺍﺭﺽ ﻧﻬﺎﻳﻲ^[2] ﺧﻮﺩﺭﻭ: ‌T_F=‌f(k,‌A,‌L)، ﻛﺎﻫﺶ ﺍﺳـﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﻭﺳـﺎﻳﻞ ﻧﻘﻠﻴـﻪ ﺷﺨـﺼﻲ ﻭ ﺍﻓـﺰﺍﻳﺶ ﻣﻄﻠﻮﺑﻴﺖ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺣﻤﻞ ﻭ ﻧﻘﻞ ﻋﻤﻮمی ﺑﻪ عنوان گزینه جایگزین تحقق خواهد. در انتها نیز با استفاده از تکنیک ‌S.W.O.T به ارزیابی نقاط قوت، ضعف، فرصت‌ها و تهدیدهای عملیاتی نمودن راهکارهای مدل پیشنهادی در کلانشهر تهران پرداخته شده است.



[1] . Base Tax                                                                                                                                                                                          


[2] . Final Tax

کلیدواژه‌ها

مدیریت سفر؛ مدل پیشنهادی برای دریافت عوارض؛ حمل و نقل پایدار شهری؛ کلانشهر تهران

عنوان مقاله [English]

Study and Propose a Model for Travel Demand Management in Order to Achieve Urban Sustainable Transport (Case study: Tehran)

نویسندگان [English]

saber mohammadpour¹؛ mozafar saraffi²؛ jamileh tavakolinia³

چکیده [English]

Nowadays, travel demand management is considered as one of the strategies to achieve sustainable urban transport. Comprehensiveness of this issue in different metropolises in the world and trying of researchers with different approaches to this issue, led to development of different strategies and models for the evolution of this approach. In this regard, the aim of this study is to review and provide a computational model for received tolls from individual vehicles users in Tehran metropolis, which is one of the travel demand management solutions. The main question in this study is whether the receiving of tolls and progressive tolls from private cars based on the variables in this study that cause to reduction of fuel consumption, can help to limit the use of individual vehicles and increase use of public transport? This descriptive-analytical study is done in the three stages: documental studies, field data and data analysis in two ways of field and library resources. Statistical population of this study is Tehran metropolis. In the analysis, to determine tolls, three variables were considered including "Vehicle Kind (k)", "Age of the Vehicle (A)" and "the Long mileage (L)" based on the tax base (T_B²) on annual basis. Findings and results showed that these three variables for receive the tolls by applying the final car tolls, T_F=‌f (k, ‌A, ‌L), lead to reduce use of private vehicles and increase the desirability use of public transport as an alternative option.  Finally, with using the S.W.O.T technique, evaluate to strengths, weaknesses, opportunities and threats for perform of the strategies in proposed model in the Tehran metropolis.

کلیدواژه‌ها [English]

Travel demand management, Proposed model for tolls pay, Sustainable urban transport, Tehran metropolis

مراجع

1. حبیبیان، میقات و محمد کرمانشاه (1390): «چندسیاستی رویکردی نوین در مدیریت تقاضای حمل و نقل شهری»، مجله مهندسی عمران شریف، ویژه حمل و نقل شهری، دوره 2-27، شماره 3، تهران صص 23-25.
2. سالنامه آماری شرکت مطالعات جامع حمل و نقل و ترافیک تهران (1390): معاونت حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران، تهران.
3. شاهی، جلیل (1385): مهندسی ترافیک، انتشارات جهاد دانشگاهی، چاپ هشتم، تهران.
4. Eva, Kassens. (2009): Sustainable Transportation (an International Perspective), Projections Volume 9 Mit Journal of Planning, New York
5. De Palma, A. & Lindsey, R. (2001): Transportation: Supply and Congestion", International Encyclopedia of the Social and  Behavioral Sciences, Elsevier, 1st ed., pp. 152- 158
6. Cao, X. & Mokhtarian, P.L. (2005): How Do Individuals Adapt Their Personal Travel? A Conceptual Exploration of the Consideration of Travel-Related Strategies", Transport Policy, 12(3), pp. 199-206.
7. Litman, T. (2003):The online TDM Encyclopedia: Mobility Management Information Gateway", Transport Policy, 10, pp. 245-249
8. Marshall, S.; Banister, D. &McLellan, A. (1997): A Strategic Assessment of Travel Trends and Travel Reduction Strategies", Innovation: The European Journal of the Social Sciences, 10, pp. 289-304
9. Litman, T. (2010): Online TDM Encyclopedia, [Cited 2010 August 21], Available From: Http://Www.Vtpi.Org.
10. SuryaRaj Acharya, S. M. (2007): Motorization and role of Mass Rapid Transportation In East Asian Megacities. IATSS RESEARCH.
11. CST, (. f. (2005): Defining Sustainable Transportation. Retrieved 2010, from www.centerforsustainabletransportation.org.
12. ECMT. (2004): Assessment and Decision Making for Sustainable Transport. Europian Conference of Transportation and The OECD.
13. Hazel, G. a. (2007): Megacities challenges. Munich: Siemens AG.
14. Humphrey, A. (2004): The origins of the SWOT analysis model . Retrieved November 17, 2010, from www.businessballs.com.
15. ITDP. (2010): our cities ourselves, 10 principles for transport in urban life. ITDP.
16. K.Hardy, D. (2011): Sustainability 101: A primer for ITE members. ITE Journal , 28-34.
17. Kim, G., & Rim, J. (2000): Seoul's Urban Transportation Policy and Rail Transit Plan, Present and Future. Japan Railway & Transportation Review , 25-31.
18. Litman, T. (2010): Developing Indicators for Sustainable and Livable Transport Planning . Victoria Transport Policy Institute.
19. OECD. (1998): Environmentally Sustainable Transport. Retrieved 2010, from www.oecd.org.