بررسی توزیع فضایی ـ مکانی پارکینگ‌های عمومی و مکان‌یابی بهینه آن (مطالعه موردی: منطقه 2 و 8 شهرداری شیراز)

فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری

مقاله 12، دوره 7، شماره 24، خرداد و تیر 1395، صفحه 173-190   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

حسین یغفوری^* ؛ صمد فتوحی؛ نجمه مسجدی

دانشگاه سیستان و بلوچستان

تاریخ دریافت: 22 مهر 1393،  تاریخ بازنگری: 27 خرداد 1395،  تاریخ پذیرش: 05 بهمن 1394 

چکیده

یکی از مهم‌ترین زیرساخت­های سیستم حمل و نقل، پارکینگ­های عمومی هستند که نقش مناسبی در کاهش ترافیک دارند. پارکینگ می­تواند بر کارایی ترافیک و کیفیت زندگی شهری تأثیر بگذارد. بعد از گذشت چندین دهه و افزایش اتومبیل، نبود فضای کافی برای پارک و در نهایت هزینه زیاد ساخت پارکینگ، ارزیابی دقیق برای مدیریت و مکان­یابی پارکینگ ضروری گشته است. این پژوهش امکان سنجی مکان مناسب پارکینگ در مناطق 2 و 8 شهرداری شیراز، و مکان­یابی آن­ را بررسی می­کند. تحقیق حاضر از نوع کاربردی و روش انجام آن به صورت توصیفی – تحلیلی می‌باشد. ابتدا جهت تدوین مبانی نظری از روش کتابخانه­ای استفاده شده است. سپس از روش توصیفی برای شناخت محدوده مورد مطالعه و جهت بررسی وضع موجود پارکینگ‌های موجود از روش میدانی و نقشه‌های طرح تفصیلی و جامع استفاده گردیده. جهت بررسی پارکینگ عمومی، ابتدا وضع موجود را بررسی، سپس با توجه به وضعیت موجود، میزان کمبودها و نحوه توزیع فضایی پارکینگ­ها مشخص شده است. تعیین سرانه پارکینگ عمومی با توجه به استاندارد وزارت راه و شهرسازی انجام شده است. به طور کلی در این بخش از پژوهش با توجه به نوع کاربری مورد مطالعه، از تحلیل‌های موجود در سیستم اطلاعات جغرافیایی از جمله شاخص همپوشانی (Overlay) استفاده شده است. برای تعیین محدوده­های مناسب جهت احداث پارکینگ، ابتدا معیارهای تأثیرگذار در مکان­یابی را شناسایی، سپس با استفاده از نرم افزار Arc Gis معیارها را تبدیل به لایه­های اطلاعاتی که برای نرم­افزار قابل خواندن باشد تبدیل کرده و برای هر یک از معیارها (لایه­ها) فاصله­های مورد نیاز (حریم­ها) ایجاد شده است. سپس با توجه به میزان تأثیر هر یک از لایه­ها و مقایسه زوجی آنها توسط نرم­افزار SuperDecisions وزن هریک از لایه­ها را محاسبه کرده، سپس با روی هم­گذاری لایه‌های اطلاعاتی، محدوده­های مناسب مشخص، و در 5 دسته از خیلی ضعیف تا بسیار خوب تقسیم بندی شده است.

کلیدواژه‌ها

مکان‌یابی؛ پارکینگ‌های عمومی؛ سیستم اطلاعات جغرافیایی؛ توزیع فضایی؛ شیراز

عنوان مقاله [English]

The Investigation Spatial _ Locational of Public Parking and its Suitable Location on Areas 2 and 8 SHIRAZ

نویسندگان [English]

H. Yaghfoori؛ S. Fotoohi؛ N. masjedi

چکیده [English]

 One of the important sub structure of transportation system are public parking that they have appropriate role in city traffic decreaseParking can influence on traffic application and life quality of city. After several decades, increase cars, lack of sufficient place for park and finally, a lot of expenses for parking building, make it necessary to evaluate precisely for management and parking location. This research evaluate appropriate location seeking of parking in district 2 and 8 of Shiraz municipality and location seeking. To study and evaluate public parking, first evaluate current condition, then due to current condition determine deficiencies and place distribution of parking. determine budget for public parking due to standard of city and roads ministry. In this investigation due to study function of current analysis used GIS such as overlay index. To determine appropriate position to build parking, initially identify effective criteria in location. Then,  using ArcGis software become information layer that is readable. For every criteria (layer) provide required space. Then, due to effects of layer and pair comparison measured by superDecisions weight of every layers. The layers of the assembly information specified limits for public parking. And in the fifth set of the division is good to very poor.
 

کلیدواژه‌ها [English]

location seeking, public parking, geographical information system, place distribution, Shiraz

اصل مقاله

بررسی توزیع فضایی ـ مکانی پارکینگ‌های عمومی و مکان‌یابی بهینه آن (مطالعه موردی: منطقه 2 و 8 شهرداری شیراز)

 

حسینیغفوری، عضو هیات علمی دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران*

صمدفتوحی، عضو هیات علمی دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران

نجمهمسجدی، کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران

 

چکیده

یکی از مهم‌ترین زیرساخت­های سیستم حمل و نقل، پارکینگ­های عمومی هستند که نقش مناسبی در کاهش ترافیک دارند. پارکینگ می­تواند بر کارایی ترافیک و کیفیت زندگی شهری تأثیر بگذارد. بعد از گذشت چندین دهه و افزایش اتومبیل، نبود فضای کافی برای پارک و در نهایت هزینه زیاد ساخت پارکینگ، ارزیابی دقیق برای مدیریت و مکان­یابی پارکینگ ضروری گشته است. این پژوهش امکان سنجی مکان مناسب پارکینگ در مناطق 2 و 8 شهرداری شیراز، و مکان­یابی آن­ را بررسی می­کند. تحقیق حاضر از نوع کاربردی و روش انجام آن به صورت توصیفی – تحلیلی می‌باشد. ابتدا جهت تدوین مبانی نظری از روش کتابخانه­ای استفاده شده است. سپس از روش توصیفی برای شناخت محدوده مورد مطالعه و جهت بررسی وضع موجود پارکینگ‌های موجود از روش میدانی و نقشه‌های طرح تفصیلی و جامع استفاده گردیده. جهت بررسی پارکینگ عمومی، ابتدا وضع موجود را بررسی، سپس با توجه به وضعیت موجود، میزان کمبودها و نحوه توزیع فضایی پارکینگ­ها مشخص شده است. تعیین سرانه پارکینگ عمومی با توجه به استاندارد وزارت راه و شهرسازی انجام شده است. به طور کلی در این بخش از پژوهش با توجه به نوع کاربری مورد مطالعه، از تحلیل‌های موجود در سیستم اطلاعات جغرافیایی از جمله شاخص همپوشانی (Overlay) استفاده شده است. برای تعیین محدوده­های مناسب جهت احداث پارکینگ، ابتدا معیارهای تأثیرگذار در مکان­یابی را شناسایی، سپس با استفاده از نرم افزار Arc Gis معیارها را تبدیل به لایه­های اطلاعاتی که برای نرم­افزار قابل خواندن باشد تبدیل کرده و برای هر یک از معیارها (لایه­ها) فاصله­های مورد نیاز (حریم­ها) ایجاد شده است. سپس با توجه به میزان تأثیر هر یک از لایه­ها و مقایسه زوجی آنها توسط نرم­افزار SuperDecisions وزن هریک از لایه­ها را محاسبه کرده، سپس با روی هم­گذاری لایه‌های اطلاعاتی، محدوده­های مناسب مشخص، و در 5 دسته از خیلی ضعیف تا بسیار خوب تقسیم بندی شده است.

واژه‌های کلیدی: مکان­یابی، پارکینگ­های عمومی، سیستم اطلاعات جغرافیایی، توزیع فضایی، شیراز

 

 

 

 

 

 

1- مقدمه

1-1- طرح مسأله

افزایش جمعیت و رشد شتابان شهرنشینی در دهه­های گذشته آثار سوئی را به دنبال داشته است که از آن جمله می­توان به توسعه کالبدی ناموزون شهر، ‌ایجاد محلات حاشیه­ای، فقر و افت استانداردهای زندگی، کمبود مراکز خدماتی و نهایتاً نابرابری در برخورداری از امکانات اشاره نمود (حسامیان و دیگران، 1383: 128). یکی از ویژگی‌های نظام شهری در ایران تراکم زیاد جمعیت شهرنشین در تعدادی از شهرهای بزرگ است. رشد سریع جمعیت و افزایش تملک وسایل نقلیه شخصی،‌گستردگی جغرافیایی شهرها را به دنبال دارد،‌ در چنین شهرهایی سیستم حمل و نقل درون‌شهری اهمیت ویژه یافته و به نحوی طراحی می‌گردد که تا حداکثر کارایی را در سرویس دهی به شهروندان داشته باشد. بدین منظور، مدیریت و سرویس‌دهی ترافیک جاری کمتر مورد توجه قرار گرفته است. دلیل اینکه چرا به این مشکل در طول زمان توجه نشده است این است که مهندسین ترافیک تنها به مدیریت ترافیک جاری شهری توجه داشته‌اند و از مدیریت پارکینگ غافل شدند. یکی از مهم­ترین خدمات شهری پارکینگ­ها هستند. اگر فضای پارکینگ کافی در شهر در نظر گرفته نشود، خودروها برای توقف از سطح شبکه معابر استفاده می­نمایند و در نتیجه از سطح مفید شبکه کاسته خواهد شد و باعث کندی حرکت، ایجاد راه بندانها، افزایش تصادف، آلودگی محیط زیست، اتلاف وقت، تجاوز به حقوق مردم و. . . خواهد گردید (محمدی، 1391: 214).

از این رو یکی از مشکلات عمده در مدیریت ترافیک،‌ مدیریت ترافیک ساکن است که یکی از مشکلات عمده در حمل و نقل بوده که امروزه به عنوان یکی از معضلات اصلی برخی شهرهای بزرگ محسوب می‌گردد (hensher, 2001: 177-196). جهت روان شدن حرکت وسایل نقلیه و حل معضل ترافیک، اقدامات زیادی از جمله احداث زیرساخت‌های حمل و نقل شهری مانند راه‌های ارتباطی، زیرگذرها و روگذرها و گسترش حمل و نقل عمومی از قبیل مترو و اتوبوس‌های شهری، توسط مدیران شهری صورت گرفته است (شهابی و همکاران، 112:1390).در این راستا احداث پارکینگ‌های عمومی متعدد در مجاورت معابر شهری به منظور جلوگیری از پارک‌های طولانی و بی مورد در کنار خیابان‌ها، یکی از اقدامات مؤثر درکاهش ترافیک است (کریمی و همکاران،2:1386). پارکینگ‌ها از جمله زیرساخت‌های شهری بوده که توجه چندانی به آن نشده است. کمبود پارکینگ‌ها در شهرها باعث توقف خودروها در کنار خیابان‌ها (پارک‌های حاشیه‌ای) گردیده، بدین ترتیب عملاً سطوحی که باید در اختیار ترافیک سواره قرار بگیرد به محل توقف تبدیل گردیده که عملاً باعث افزایش ترافیک معابر می‌شود (متکان و همکاران،14:1384) بدین ترتیب ترافیک میلیاردها ریال به کشور خسارت مادی و معنوی می‌زند که حل معضل ترافیک شاید بتواند راه حلی برای مشکل شهرهای بزرگ از جمله شیراز که با داشتن جمعیت 1460665 نفر در سال 1390 و با مساحت 17889 هکتار و به سبب داشتن جاذبه‌های تاریخی، فرهنگی،‌ مذهبی و طبیعی فراوان و همچنین مناطق مورد بررسی در این پژوهش که مناطق 2و8 شهرداری شیراز می­باشد که منطقه 2 شهرداری به دلیل قرارگیری بیشترین مراکز تجاری، فرهنگی، تاریخی، اداری و آموزشی در آن و همجوار بودن با منطقه 8 که منطقه تاریخی و فرهنگی شیراز می­باشد و وجود اماکن مذهبی زیاد از جمله وجود حرم احمد ابن موسی (ع) و حرم سید علا الدین حسین باعث جذب گردشگر در این مناطق می­شود. در راستای این هدف هرگونه اقدامی که سبب کاهش ترافیک و از بین بردن عوامل سبب ساز می‌شود،‌ ضروری می‌باشد که مکان‌یابی پارکینگ‌ها جهت سازماندهی ترافیک شهری،‌ تسریع و سهولت حمل و نقل درون‌شهری است،‌ که توجه به آن ضروری به نظر می‌رسد.

2-1- اهمیت و ضرورت

مدت زمانی که یک اتومبیل در شبانه­روز به طور متوسط در حرکت است برابر با 4 ساعت می­شود. بنابراین هر اتومبیل به طور متوسط 20 ساعت در شبانه­روز در حال توقف است و احتیاج به محلی برای پارک دارد. این محاسبه ساده نشان می­دهد که مدت زمان نیاز هر اتومبیل به پارکینگ به مراتب بیشتر از مدت زمان حرکت آن است (سیدموسوی: 1386: 4). پیش بینی و تدارک فضای سالم و کافی برای وسایل نقلیه در مواقعی که از آنها استفاده نمی­شود، از معظلات پیچیده شهرهای بزرگ است. دشواری مسئله بیشتر بخاطر آن است که این فضا را غالباً باید در محدودترین و گران­ترین نقاط شهر مدنظر گرفت. بررسی وضعیت پارکینگ­های عمومی منطقه 2 و 8 شهرداری شیراز و مکان­یابی نقاط مناسب برای ایجاد پارکینگ و ارائه­ی راهکارهای لازم در جهت حل معظلات پارکینگ باعث کاهش پارک غیرمجاز و حاشیه­ای، افزایش ظرفیت راه­های شهری، افزایش دسترسی به مراکز شهری، کاهش مسائل زیست محیطی، کمک به زیبایی شهر و حفظ فضاهای تاریخی، و استفاده صحیح و مناسب از پارکینگ­های عمومی و ... می­گردد. همچنین با برآورد فضای کافی جهت مکان­یابی نقاط مناسب برای ایجاد پارکینگ­های عمومی می­توان در وقت و انرژی صرفه­جویی کرد و هزینه­های شهری را کاهش داد. با توجه به مطالب فوق اهمیت مطالعات پارکینگ مشخص می­گردد.

3-1- اهداف پژوهش

بررسی نحوه توزیع فضایی- مکانی پارکینگ‌های عمومی و تشخیص نواحی محروم از پارکینگ در مناطق مذکور (مناطق 2 و 8 شهرداری شیراز)؛‌

تعیین عوامل مؤثر در مکان­یابی پارکینگ و ترکیب آنها در محیط GIS به منظور ایجاد الگوی مناسب برای مکان‌یابی پارکینگ‌های عمومی؛

ارائه راهکارها و پیشنهادات در راستای حل مشکل پارکینگ؛‌

ارائه‌ی الگوی بهینه مکان‌یابی پارکینگ.

4-1- پیشینه پژوهش

مطالعه پیرامون مکان‌یابی بهینه برای پارکینگ از دیدگاه برنامه‌ریزان شهری و مهندسان ترافیک و علوم مربوطه دارای اهمیت و اولویت فراوانی بوده است. در سالهای اخیر با توجه به محدودیت زمین بخصوص در شهرهای بزرگ و به ویژه در مرکز شهر برای استفاده بهینه زمین و ارزش افزوده آن ساخت و توسعه پارکینگ توجه خاصی به خود گرفته است.

در ارتباط با موضوع مورد تحقیق در مکان‌یابی پارکینگ‌های عمومی در سطوح آموزشی دکتری و کارشناسی ارشد پایان­نامه‌ها ومقاله‌هایی تهیه و تدوین گشته که مهم‌ترین آنها عبارتند از: چینگ تیکسن(Cheng tiexin, 2012)، در این مقاله به بررسی تقاضای پارکینگ‌های عمومی بر اساس نرخ پارکینگ، گردش مالی، سطح خدمات و هزینه پارکینگ همراه با رشد سریع شهرستان پرداخته شده است و در نهایت از مدل CCD در جاده‌های تیانجین چین استفاده شده است.

روی وانگ (Rui, wang, 2013)، در پژوهشی که در یکی از شهرهای چین انجام شده به دلیل موتوریزه شدن سریع، دسترسی به پارکینگ برای کاربران جاده‌ای دشوار شده است که از مدیریت پارکینگ شهری و سیاست برنامه­ریزی پارکینگ در خیابان استفاده شده است.

دادی بالدور اوتاسون (Dadi balaur ottosson, 2013)، دراین پژوهش که در سیاتل انجام گرفته است به تعیین میزان بهینه پارکینگ برای رسیدن به سطح مورد نظر و اشغال پارکینگ در هر بلوک ساختمانی در هر منطقه به مطالعه پرداخته است.

ذکرالجیدر (1380)، در پایان نامه خود به مطالعه پارکینگ‌های حاشیه‌ای و مکان‌یابی توقف‌گاه‌های جمعی شهر اصفهان با روش تعداد سفرهای انجام گرفته، پرداخته است.

قاضی عسکرنایینی (1383)، در این پایان‌نامه پس از بررسی معیارهای مؤثر در مکان‌یابی پارکینگ با استفاده از روش‌های مختلف تعیین وزن معیارها در منطقه 3 ترافیکی شهر اصفهان انجام شده است و در نهایت 4 ناحیه برای احداث پارکینگ براساس پیوستگی نواحی، مناسب شناخته شده است.

کاویانی(1389)، در این مقاله پارامترهای مؤثر در مکان‌یابی پارکینگ‌های عمومی در کلان شهر تهران از سه دیدگاه، نزدیکی پارکینگ به مراکز جاذب سفر، عوامل ترافیکی و مشکل آزادسازی زمین بخصوص در کلان‌شهرها بررسی شده است و با توجه به این سه دیدگاه مدل مفهومی مکان‌یابی پارکینگ تهیه شده است.

روستایی (1390)، در پژوهشی پس از بررسی پارامترهای مختلف از قبیل جمعیت، تراکم ساختمانی، تقاضای پارکینگ در منطقه 3 و 4 شهرداری تبریز همزمان با بکارگیری روش وزن‌دهی به ارائه‌ی الگویی مناسب جهت مکان‌یابی بهینه‌ی پارکینگ‌های محله‌ای پرداخته، و پارکینگ‌های مناسب برای احداث پیشنهاد داده شده است.

سرائی (1390)، این مقاله ارزیابی و مکان‌یابی پارکینگ‌های عمومی در بافت مرکزی شهر یزد می‌باشد که با استفاده از تحلیل سلسله مراتبی و بهره‌گیری از روش همپوشانی مکان‌های پیشنهادی مناسب جهت احداث پارکینگ در مجاورت خیابان‌های اصلی و تعدادی هم در مرز محدوده انتخاب شده است.

میرزایی ترک (1391)، این مقاله که منطقه 6 شهرداری تهران را مورد بررسی قرار داده است از مدل خوشه­بندی خاکستری در مکان‌یابی پارکینگ عمومی استفاده شده است که نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که مدل خوشه­بندی خاکستری با کمک گرفتن از توابع آنالیز جی آی اس دارای دقت و سرعت قابل قبولی در زمینه‌ی پهنه‌بندی و تصمیم‌گیری‌های گوناگون مکانی می‌باشد. حسینی لقب(1391) در پژوهشی پس از بررسی مساحت و تعداد فضای مورد نیاز پارکینگ با استفاده از روش تولید پارکینگ در شهر گناوه، ابتدا معیارهای مؤثر در مکان­یابی پارکینگ­های عمومی با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی و سپس مکان­های مناسب برای احداث پارکینگ را مشخص کرده و به این نتیجه رسیده است که بین تقاضا و عرضه پارکینگ در شهر گناوه تناسبی وجود ندارد، اما از نظر سازگاری با معیارهای جغرافیایی مناسب هستند.

5-1- سوال­ها و فرضیه­ها

1-        آیا پارکینگ­های عمومی با سرانه جمعیت مناطق 2 و 8 شهرداری شیراز هماهنگی دارد؟

2-        آیا مکان‌یابی مراکز پارکینگ مناطق 2و 8 شهرداری شیراز بهینه صورت گرفته است؟

به نظر می‌رسد پارکینگ­های عمومی با سرانه جمعیت مناطق 2 و 8 شهرداری شیراز هماهنگی ندارد.

به نظر می‌رسد مکان‌یابی مراکز پارکینگ مناطق 2و 8 شهرداری شیراز بهینه صورت نگرفته است.

 6-1- روش پژوهش و مراحل آن

تحقیق حاضر از نوع کاربردی و روش انجام آن به صورت توصیفی – تحلیلی می‌باشد. ابتدا جهت تدوین مبانی نظری از روش کتابخانه­ای استفاده شده است. سپس برای شناخت محدوده مورد مطالعه از روش توصیفی و جهت بررسی وضع موجود پارکینگ‌های موجود از روش میدانی و نقشه‌های طرح تفصیلی و جامع استفاده گردیده. داده­های توصیفی از جمله وسعت، جمعیت، سرانه­ها، استانداردها، معیارها و مشخصات پارکینگ­های عمومی را شامل می­شود، که در مرحله بعد لازم است که هر یک از معیارها به لایه اطلاعاتی در GIS تبدیل شود، سپس لایه­هایی که از داده­ها تهیه شده است، طبقه­بندی، ویرایش و ذخیره می­گردد. سپس بانک اطلاعاتی در محیط GIS تشکیل گردید. جهت تجزیه و تحلیل داده­ها با استفاده از روشهای موجود در سیستم اطلاعات جغرافیایی همچون: Overlay(همپوشانی)،‌ Spatial Analysis(تحلیل­های مکانی)، Buffering (حریم­ها)، و . . .، به تجزیه و تحلیل مراکز پارکینگ­های عمومی در محدوده مورد مطالعه، پرداخته شده است. ابتدا جهت دستیابی به اهمیت نسبی عوامل با استفاده از نظر کارشناسان، ماتریس زوجی مربوطه تهیه گردید سپس با استفاده از مدل تحلیل شبکه­ای (ANP) و به کمک نرم افزار SuperDecisions، وزن مناسبی به لایه­ها، طبق نظر کارشناسان اختصاص داده شده است. در مرحله بعد با استفاده از نرم افزار ARC GIS، محدوده­های مناسب جهت انتخاب محل احداث پارکینگ عمومی شناسایی شده است.

7-1- معرفی محدوده مورد پژوهش

شهر شیراز به عنوان مرکز استان فارس و کلانشهر منطقه جنوب در طول جغرافیایی 52 درجه و 26 دقیقه­ تا 52 درجه و 36 دقیقه طول شرقی و 29 درجه و 36 دقیقه­ تا 29 درجه و 34 دقیقه­ی عرض شمالی و در ارتفاع 1486 متری از سطح دریا و در فاصله 919 کیلومتری پایتخت قرار دارد. شهر شیراز به طول 40 کیلومتر و عرض حدود 30 کیلومتر با مساحت 1268 کیلومتر مربع سومین شهر ایران از نظر وسعت پس از تهران و مشهد می­باشد (زمانی، 78: 1387). طبق سرشماری سال 1390، جمعیت شیراز 1460665نفر وتعدادخانوار 416141، با نرخ رشد45/1 بوده است. از نظر دین و زبان، 99٪ جمعیت شیراز را مسلمانان تشکیل می­دهند (نگهداری، 55: 1381) اما دین­های دیگری همچون مسیحی با اقلیتی حدود 6000هزارتن در این شهر زندگی می­کنند.. زبان بیشتر مردم فارس، فارسی است و به گویشهای مختلف محلی صحبت می‌کنند. پاره ای از قومیت‌های ساکن در فارس نیز به زبانهای غیر فارسی صحبت می‌کنند. زبان ایل قشقایی، ایل بهار لو، ایل اینالو و طایفه‌هایی مانند خلج، قرایی، شاهسون و افشار و. . . ترکی است و ایل عرب فارس به عربی صحبت می‌کند. در شمال شهرستان شیراز، شهرستان­های مرودشت و سپیدان واقع­اند و در جنوب آن شهرستان­های فیروزآباد و جهرم قرار گرفته­اند. شهرستان­های نیریز، استهبان و فسا و در شرق شهرستان شیراز و شهرستان کازرون در غرب آن شهرستان قرار دارند (ساجدی­فرد، 1387: 8).

 

 

 

شکل 1: نقشه موقعیت شهر شیراز در شهرستان، استان، کشور

2-مبانی نظری پژوهش

2-1- مفاهیم عناصر مرتبط با کاربری پارکینگ‌های عمومی

2-1-1- پارکینگ وانواع آن

پارکینگ عبارتست از محل­هایی که وظیفه جمع­آوری ترافیک ساکن را از خیابان­ها بر عهده دارد. در گذشته به علت کم بودن تعداد اتومبیل­ها و نیز تعداد سفرهای شهری، تنها محل پارک خودروها کنار خیابان­ها وکوچه­ها بودند. اما امروزه با افزایش چشمگیر تعداد خودروها و نیز نیاز مبرم به محل پارک خودروها، ایجاد محل­هایی برای جمع­آوری ترافیک ساکن به یک نیاز اساسی در شهرها تبدیل شده است. به این ترتیب ایجاد پارکینگ­های عمومی به عنوان یکی از برنامه­های اصلی در کنترل و مدیریت ترافیک، مطرح شد (قریب،21:1382). امروزه به طور کلی منابع تأمین کننده پارکینگ را می­توان به پنج دسته تقسم کرد:

• پارکینگ­های حاشیه خیابان­های اصلی؛
• پارکینگ­های خیابان­های فرعی و کوچه­ها؛
• پارکینگ­های همگانی بیرون خیابان؛
• پارکینگ­های اختصاصی بیرون خیابان؛
• پارکینگ­های محل­های مسکونی.

2-1-2-پارکینگ­های عمومی

به محل نگهداری وسایل نقلیه پارکینگ می­گویند و پارکینگ عمومی پارکینگی است که استفاده از آن به بنای معینی اختصاص ندارد و برای عموم آزاد است ( وزارت مسکن و شهرسازی، 1375: 2).

2-1-3- سرانه پارکینگ

استاندارد سرانه پارکینگ در ایران طبق معیارهای وزارت راه و شهرسازی 3/1 متر مربع است(رشیدی­فرد،12:1387).

2-1-4- مدل تحلیل شبکه (ANP)^[1]

شبکه مجموعه­ای از عوارض خطی مرتبط است که از طریق آن و در امتداد آن، انتقال اطلاعات صورت گیرد، مدل­های شبکه­ای در (GIS) به مثابه نماد سازی­های انتزاعی از مؤلفه­ها و ویژگی­های همتاهایشان در جهان واقعی هستند (یان و دیگران، 1381: 64). از آنجایی که عوارض موجود در شبکه دارای شکل و هندسه هستند، چنین شبکه­ای به نام شبکه هندسی نامیده می­شود. برای هر شبکه هندسی یک شبکه منطقی مربوطه وجود دارد که یک ساختار داده­ای پشت صحنه است و عناصر لبه و تقاطع را ذخیره کرده و ارتباط بین آنها را که در نتیجه عملیات توپولوژی ایجاد شده است را حفظ می­نماید (پرهیزگار، 1376: 164).

3- یافته­های پژوهش

1-3- وضعیت کلی پارکینگ­های عمومی در سطح منطقه مورد مطالعه

امروزه سیستم حمل و نقل شهری دارای اجزاء مختلفی از جمله خیابان­ها، پیاده­روها،چراغ­های راهنمایی، پایانه­های اتوبوس شهری، مترو و پارکینگ­ها و ... هستند. هر کدام از این اجزاء دارای کارکرد خاصی است و نبود یکی از آنها کل سیستم حمل و نقل شهری را مختل می­سازد. در این خصوص پارکینگ­ها در روانی ترافیک وسایل نقلیه و در افزایش کارکرد سایر اجزای سیستم حمل و نقل شهری نقش مهمی را بر عهده دارند. مکان و محل قرارگیری پارکینگ­ها جزء خصوصیات مهم یک پارکینگ محسوب می­شود. قرارگیری آنها در یک محل مناسب در افزایش بازدهی آنها نقش مؤثری ایفا می­نماید. در سطح منطقه مورد مطالعه (2و8) 23 پارکینگ عمومی وجود دارد که مساحتی حدود 1/49178 متر مربع را در بر می­گیرد که این مساحت 2/0 درصد از کل کاربری­های منطقه را شامل می­شود. جدول شماره (1) مشخصات پارکینگ­های عمومی منطقه را نشان می­دهد. از بین 23 پارکینگ موجود در منطقه فقط دو پارکینگ انقلاب و پرواز در منطقه 2 و بقیه در منطقه 8 قرار دارند.

جدول 1- مشخصات پارکینگ­های عمومی منطقه 2 و 8 شهرداری شیراز

تعداد	اسامی	مساحت	ظرفیت	نوع فعالیت
1	هجرت	9/994	50	شبانه روزی
2	والفجر	1/528	50	شبانه روزی
3	وکیل	1/7614	185	روزانه
4	فرهنگ	1/657	40	شبانه روزی
5	بیت المقدس	3/2309	47	شبانه روزی
6	رمضان	3/1752	200	شبانه روزی
7	فتح المبین	1/672	45	روزانه
8	انقلاب	8/10816	150	روزانه
9	حضرتی	7/615	200	شبانه روزی
10	احمدی	3/6071	200	شبانه روزی
11	غدیر	8/2540	110	شبانه روزی
12	وحدت	1/84	20	روزانه
13	هلال	5/1287	80	روزانه
14	سیبویه	7/3433	200	روزانه
15	پیروزی	9/322	118	شبانه روزی
16	غیاثی	5/431	100	شبانه روزی
17	حضرت مهدی	7/2025	100	شبانه روزی
18	بین الحرمین	6/2643	250	شبانه روزی
19	نصر	7/1072	50	روزانه
20	مهدیه 1	3/923	490	روزانه
21	پرواز	9/1057	40	روزانه
22	مهدیه 2	27	50	روزانه
23	توحید	7/1295	40	روزانه
جمع	-	49178.1	2815	-

مأخذ: بازدید میدانی نگارنده و گزارش سازمان حمل و نقل و ترافیک شهرداری شیراز(1393)

 

 

2-3- تحلیل کمی و کیفی پارکینگ­های موجود منطقه

1-2-3- بررسی سرانه کاربری پارکینگ­های عمومی منطقه با جمعیت و سرانه استاندارد

 استاندارد سرانه پارکینگ در ایران طبق معیارهای وزارت راه و شهرسازی 3/1 متر مربع است(رشیدی‌فرد،12:1387). با توجه به مساحت کل پارکینگ­های عمومی (1/49178)، جمعیت محدوده­ی مورد مطالعه بر اساس آمار مرکز آمار ایران (225328نفر) و سرانه پارکینگ­های عمومی در محدوده­ی مورد مطالعه در شرایط کنونی برابربا2/0 متر مربع است که با توجه به سرانه استاندارد پارکینگ­های عمومی می­توان چنین نتیجه­گیری کرد که سرانه پارکینگ­های عمومی در این بخش از شهر با استاندارد­های تعریف شده از سوی وزارت راه و شهرسازی مطابقت ندارد. جهت فهم مقدار رشد فضای اختصاص یافته برای پارکینگ عمومی با توجه به افزایش جمعیت و گسترش شهر، مقدار سطح و سرانه پارکینگ­های عمومی در دو دوره از رشد شهر در سالهای 1385 و 1390 مقایسه شده است.

 

جدول 2- مقایسه سطح و سرانه­ی پارکینگ­های عمومی در سال‌های 90-1385 با توجه به جمعیت منطقه مورد مطالعه

اطلاعات	سال	تعداد پارکینگ­های موجود	مساحت کل کاربری­های محدوده(متر)	مساحت پارکینگ‌های عمومی (متر)	جمعیت محدوده	درصد پارکینگ در کل منطقه	سرانه
محدوده	1390	23	15878444.8	1/49178	225328	2/0	2/0
محدوده	1385	19	15878444.8	2/20530	200480	1/0	1/0
کل شهر	1390	-	103092707.6	6/139918	1460665	02/0	09/0

مآخذ: مرکز آمار ایران، گزارش­های طرح تفصیلی شیراز، محاسبات نگارنده

 

از مقایسه­ی دو دوره­­ای سطح و سرانه­ی پارکینگ­های عمومی، اینگونه نتیجه­گیری می­شود که افزایش جمعیت در محدوده­ی مورد مطالعه، در سال 90 نسبت به سال 85 بالاتر از افزایش سرانه پارکینگ­های عمومی بوده است؛ یعنی، برنامه­ریزی و سرمایه­گذاری جهت احداث پارکینگ­های عمومی متعاقب با رشد شهر و افزایش جمعیت نبوده است.

2-2-3- تجزیه و تحلیل با استفاده از شاخص همپوشانی (Overlay)جهت مکان­یابی پارکینگ­های عمومی منطقه مورد مطالعه

با توجه به مطالب ذکر شده بر اساس هدف پایان­نامه که بررسی توزیع فضایی- مکانی پارکینگ­های عمومی و مکان­یابی بهینه آن در منطقه 2و8 شهرداری شیراز است، لازم گردید که این فضاها با توجه به یکسری معیارها و شاخص­های کاربری اراضی مورد بررسی قرار گیرند. برای چنین ارزیابی، اطلاعات توصیفی نظیر تعداد جمعیت، تعداد خانوار، و اطلاعات مکانی شامل موقعیت پارکینگ­های عمومی در منطقه مورد مطالعه و تمام معیارهای تأثیر گذار در مکان­یابی این مراکز تهیه گردیده و با استفاده از توانمندی­های سیستم اطلاعات جغرافیایی، به لایه‌های اطلاعاتی مورد نیاز تحلیل، تبدیل شده و تأثیرات متقابل هر کدام از پارامترها در مکان­یابی پارکینگ با توجه به مطالعات قبلی در زمینه مکان­یابی خدمات شهری و با توجه به شرایط محیطی منطقه مورد مطالعه بکار گرفته شده است. پارامترهایی که جهت مکان­یابی مراکز پارکینگ­های عمومی با توجه به منطقه مورد مطالعه در این تحلیل در نظر گرفته شده است، عبارتند از:

 

     شکل2:ارزشگذاری برحسب فاصله ازهتل­هاومهمانسراها                شکل3: ارزشگذاری بر حسب فاصله از مراکز درمانی

 

شکل4: ارزشگذاری بر حسب فاصله از مراکز آموزشی           شکل5: ارزشگذاری بر حسب فاصله از راه­های ارتباطی

 

 

شکل 6: ارزشگذاری بر حسب فاصله از خیابان­های پرترافیک        شکل 7: ارزشگذاری برحسب فاصله از مراکز تجاری

 

 

شکل8:‌ ارزشگذاری بر حسب فاصله از پارکینگ­های عمومی موجود   شکل9: ارزشگذاری بر حسب فاصله از مراکز درمانی

 

شکل10: ارزشگذاری بر حسب فاصله از اماکن متبرکه                 شکل11:‌ارزشگذاری بر حسب فاصله از مراکز جهانگردی

 

1-2-2-3- ارزش گذاری و وزن دهی لایه­های اطلاعاتی با استفاده از مدل تحلیل شبکه­ای ^[2]

در این مرحله، وزن­دهی به معیارها از طریق مدل تحلیل شبکه­ای جهت منظور کردن اهمیت متفاوت لایه­های اطلاعاتی مورد استفاده قرار می­گیرد، در این روش برای هر کدام از لایه­ها بر حسب اهمیت آنها در مکان­یابی پارکینگ­های عمومی وزن مناسبی اختصاص داده می­شود. روش­های وزن­دهی مختلفی جهت ارزیابی اهمیت معیارها برای تصمیم­گیران وجود دارد. این روش­ها شامل روش رتبه­ای، روش نسبتی، روش مقایسه دوتایی و روش تحلیل توازن می­باشد. تفاوت این روش­ها در اصل تئوری، دقت، سهولت کاربرد و قابل فهم بودن آن برای تصمیم گیران است ( عبادی، 32:‌1385). تلفیق لایه­های اطلاعاتی بدون در نظر گرفتن اهمیت هر لایه در مکانیابی نمی­تواند ارزش واقعی لایه­های اطلاعاتی را در تلفیق نهایی دخالت دهد. زیرا واحدهای با ارزش متفاوت در یک ارزش قرار می­گیرند، در حالی که هر کدام از این لایه­ها از درجه اهمیت خاصی در مکان­یابی برخوردار هستند. به همین منظور روش وزن­دهی، برای هر کدام از لایه­ها بر حسب اهمیت آن­ها در مکان­یابی پارکینگ­های عمومی، وزن مناسبی اختصاص داده شده است. در این پایان­نامه جهت وزن­دهی به معیارها از روش مقایسه زوجی استفاده شده است. جهت مشخص کردن درجه اهمیت هر کدام از لایه­های اطلاعاتی با توجه به تعریف اهداف مورد نظر، از اسناد و کتب موجود در این زمینه و نظرات کارشناسان شهرداری و سازمان ترافیک و همچنین نظرات اساتید محترم راهنما و مشاور، با استفاده از پرسشنامه جمع­آوری شده است. در نهایت، با استفاده از تکنیک ANP به کمک نرم افزار SuperDecisions، معیارها، وزن­دهی و در تهیه نقشه نهایی اعمال شده­اند. برای دستیابی به اهمیت نسبی عوامل از نظر کارشناسان، و منابع موجود در این زمینه استفاده شده است.

 

شکل 12: اولویت بندی شاخص­های مؤثر در مکان­یابی پارکینگ­های عمومی با استفاده از نرم افزار SuperDecision

 

 

نرخ ناسازگاری مقایسات زوجی 06/0 به دست آمده است که چون کمتر از 10/0 است، سازگاری این مقایسات قابل قبول می­باشد. در جدول شماره(3) تمامی معیارها و میزان وزن آن­ها با توجه به میزان تأثیرگذاری در انتخاب مکان پارکینگ عمومی با کارکرد شهری آمده است.

جدول3: اولویت بندی و وزن­های اختصاص داده شده به لایه­های مختلف اطلاعاتی

ردیف	معیارهای اصلی	وزن	اولویت
1	نزدیکی به مراکز تجاری	187/0	1
2	نزدیکی به شبکه ارتباطی اصلی	173/0	2
3	نزدیکی به مراکز پر ترافیک	158/0	3
4	نزدیکی به مراکز اداری	106/0	4
5	فاصله از پارکینگ­های موجود	089/0	5
6	نزدیکی به مراکز جهانگردی	077/0	6
7	مراکز متراکم جمعیتی	049/0	7
8	زمین­های با ارزش پایین	047/0	8
9	نزدیکی به هتل­ها و مهمانسراها	040/0	9
10	نزدیکی به حرم	033/0	10
11	نزدیکی به مراکز درمانی	021/0	11
12	نزدیکی به مراکز آموزشی	020/0	12
نرخ ناسازگاری در مقایسات زوجی: 06/0

 

2-2-2-3- همپوشانی (Overlay) کردن لایه­های اطلاعاتی با استفاده از نرم افزار Arc GIS

پس از تهیه لایه­های اطلاعاتی با cell size یکسان و وزن­دهی به آنها طبق جدول(3)، بایستی با استفاده از یک روش مناسب لایه­های وزن­دار با هم ترکیب شوند تا نقشه نهایی محدوده­های مناسب برای ایجاد پارکینگ­های عمومی بدست آید. در این مرحله لایه­ها براساس میزان تأثیرگذاری به محیط نرم افزار فراخوانده و با اعمال محاسبات جبری لایه­های مختلف اطلاعاتی روی یکدیگر قرار گرفته است. پس از این مرحله نقشه زمین­های بهینه احداث مراکز پارکینگ­های عمومی بدست می­آید. در این نقشه محدوده­های مناسب برای ایجاد پارکینگ­های عمومی در 5 دسته از خیلی ضعیف تا بسیار خوب تقسیم بندی شده است. بنابراین در نقشه ارزشگذاری نهایی، احداث پارکینگ­های عمومی در این مکان­ها به برنامه­ریزان پیشنهاد می­شود (شکل شماره 13). بهترین مکان­ها که محدوده­های بسیار خوب جهت احداث پارکینگ در منطقه 2 و 8 شهرداری شیراز هستند، در خیابان­های پرترافیک و در نزدیکی مراکز تجاری و مکان­های گردشگری و تاریخی قرار گرفته­اند و مکان­های خوب در نزدیکی اماکن متبرکه واقع شده­اند.

 

شکل13: نقشه ارزشگذاری نهایی زمین­های شهری برای ایجاد پارکینگ­های عمومی در منطقه 2و 8 شهرداری شیراز

 

شکل14: نقشه پارکینگ­های عمومی موجود و مکان­های پیشنهادی

 

4- نتیجه گیری

این پژوهش با بهره­گیری و برخورداری از ویژگی­های جامع نظری- تحلیلی و دیدی جغرافیایی با الهام از دستاوردهای نوین مدیریتی و راهکارهای مفید و سودمند، سعی در ارائه الگویی راهبردی، مطلوب و بهینه برای تقویت و هدایت همه جانبه خدمات رسانی بهتر در شهر شیراز جهت پیشبرد اهداف توسعه پایدار در این شهر را دارد. در نتیجه ارتقای سطح خدمات رسانی به مردم در زمینه خدمات شهری مستلزم اتخاذ راهکارهای مناسب جهت بهره­گیری نیروی انسانی شاغل در سطح مختلف برنامه­ریزی، مدیریتی و اجرایی خدمات شهری خواهد بود. از آنجایی که یکی از معیارهای توسعه پایدار شهری توجه به توزیع متوازن امکانات و خدمات شهری است، لذا توزیع خدمات شهری باید به گونه­ای باشد که عدالت فضایی برقرار شود. اینک به بررسی نتایج مطالعاتی مکان­یابی پارکینگ­های عمومی در این پژوهش می‌­پردازیم. در سطح منطقه مورد مطالعه (2و8) 23 پارکینگ عمومی وجود دارد که مساحتی حدود 1/49178 متر مربع را در بر می­گیرد که این مساحت 2/0 درصد از کل کاربری­های منطقه را شامل می­شود. استاندارد سرانه پارکینگ در ایران طبق معیارهای وزارت راه و شهرسازی 3/1 متر مربع است(رشیدی­فر،12:1387). با توجه به مساحت کل پارکینگ­های عمومی (1/49178)، جمعیت محدوده­ی مورد مطالعه بر اساس آمار مرکز آمار ایران (225328نفر) و سرانه پارکینگ­های عمومی در محدوده­ی مورد مطالعه در شرایط کنونی برابربا2/0 متر مربع است که با توجه به سرانه استاندارد پارکینگ­های عمومی می­توان چنین نتیجه­گیری کرد که سرانه پارکینگ­های عمومی در این بخش از شهر با استاندارد­های تعریف شده از سوی وزارت راه و شهرسازی مطابقت ندارد. توزیع فضایی پارکینگ­های عمومی منطقه مورد مطالعه به درستی صورت نگرفته است و اغلب آنها در فاصله نزدیک به هم قرار دارند و عمدتاً در کنار خیابان­هایی قرار گرفته­اند که از مراکز جاذب سفر فاصله دارند و نیاز چندانی به پارکینگ ندارند. بنابراین لزوم مکان­یابی پارکینگ­های جدید به خصوص در بخش مرکزی شهر که بازار و اماکن متبرکه و مراکز توریستی در آن قرار دارد احساس می­شود. در نتیجه محدوده­های مناسب برای ایجاد پارکینگ­های عمومی در 5 دسته از خیلی ضعیف تا بسیار خوب تقسیم بندی شده است. بنابراین در نقشه ارزشگذاری نهایی، احداث پارکینگ­های عمومی در این مکان­ها به برنامه­ریزان پیشنهاد می­شود.

5- پیشنهادات

ارائه­ی راهکارهای پیشنهادی در راستای نتایج تحقیق و نتیجه­گیری از آزمون فرضیه­ها در جهت بهبود شرایط موجود می­باشد. با توجه به شرایط انسانی و طبیعی و ساختار کالبدی – فضایی شهر، همچنین وضعیت موجود کاربری پارکینگ، راهکارهای اصولی جهت کاستن از مسایل و مشکلات ترافیکی و همچنین دسترسی آسان افراد به پارکینگ­های عمومی در منطقه مورد مطالعه،‌ به شرح زیر پیشنهاد می­شود:

- می­توان با افزایش تصاعدی هزینه­های پارکینگ­های حاشیه­ای بسته به میزان توقف، افزایش آن در ساعات اوج تقاضای پارک، رانندگان را تشویق به عدم آوردن وسایل نقلیه تا حد ممکن به مناطق مرکزی شهر نمود. روش­های کنترل: ممنوعیت پارک برای تمام یا قسمتی از روز در خیابان­های پر ترافیک منطقه؛ محدود نمودن مدت زمان مجاز پارک؛‌ صدور مجوزهای پارک برای ساکنان محلی؛

- با توجه به تمرکز زیاد کاربری­های جاذب سفر و تعداد کم معابر با ظرفیت بالا در برخی از بخش­های منطقه مورد مطالعه مانند خیابان لطفعلی­خان زند و با توجه به ارزش پایین­تر املاک این منطقه،‌ پیشنهاد می­شود که کاربری­هایی مانند مخروبه­ها و زمین­های بایر به پارکینگ تغییر کاربری دهند؛

- با توجه به نیاز منطقه 2 و 8 شهرداری شیراز به احداث پارکینگ عمومی جدید (با در نظر گرفتن سرانه­های جمعیتی)، مکان­هایی برای احداث این مراکز بعنوان مکان بهینه پیشنهاد گردید. انتظار می­رود با نظارت و هدایت بیشتر نهادهای مدیریت شهری بر ساخت و ساز مراکز خدمات شهری، بتوان به این هدف، در مکان­های مناسب برای احداث پارکینگ عمومی رسید؛

- سرمایه­گذاری برای ایجاد تسهیلات پارکینگ همگام با توسعه­ی راه­ها و فضاهای شهری؛

- هدف نهایی همه برنامه­ها در نهایت آرامش،‌ آسایش و رفاه انسان­هاست؛‌که از دیدگاه علوم مختلف به آن نگریسته می­شود. از دیدگاه علم جغرافیا، ‌برنامه­ریزی فضایی و ایجاد تعادل منطقه – ناحیه­ای، بهره­برداری بهینه از محیط و تلاش برای رسیدن به توسعه پایدار، عواملی هستند که می­توانند ما را به هدف نهایی نزدیک نمایند. با توجه به هدف پژوهش،‌ که ارائه­ی طرحی جامع برای مکان­یابی و ساماندهی مراکز پارکینگ­های عمومی بود، سعی شد تا در این فرآیند ابتدا یک وضعیت مطلوب در ذهن تصور شود و سپس با استفاده از ایده­ها و الگوهای موجود و خلق ایده­ها و الگوهای تازه، پس از جمع آوری اطلاعات و داده­های لازم،‌ با استفاده از روش­ها و برنامه­های کامپیوتری به الگوی جامع در خصوص نحوه قرارگیری و خدمات­رسانی پارکینگ­های عمومی دست پیدا شود. در این فرایند اهداف از اهمیت ویژه­ای برخوردارند که در صورت تحقق، می­توانند در هر شرایطی امکان استفاده به بهترین شکل را فراهم کنند.

 

---

[1]--Network Analysis Model

[2]-ANP

مراجع

منابع

پرهیزکار، اکبر، (1376)، ارائه الگوی مناسب مکان گزینی مراکز خدمات شهری با تحقیق در مدلها و GIS شهری، دانشگاه تربیت مدرس، رساله دوره دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری.

حسامیان، فرخ؛ اعتماد، گیتی؛ حائری، محمدرضا، (1383)، شهرنشینی در ایران، انتشارات آگاه.

حسینی لقب، غلامحسین؛ مختاری ملک­آبادی، رضا؛ گندمکار، امیر، (1391)، تحلیلی جغرافیایی بر وضعیت کاربری پارکینگ در شهر گناوه با استفاده از مدل AHP، مطالعات و پژوهش­های شهری و منطقه­ای، سال چهارم، شماره سیزدهم، صص 114-95

ذکرالجیدر، محمد، (1380)، روش شناسی مکان­یابی و قیمت گذاری توقفگاه­های جمعی شهر اصفهان، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه علم و صنعت. تهران.

رشیدی فرد، سید نعمت الله؛کرامتی اصل، رحمت الله؛ فرخی، احسان، (1387)، مکان­یابی پارکینگ شهر دهدشت با استفاده از GISو مدل تحلیل شبکه (AHP)، یازدهمین کنفرانس بین المللی مهندسی حمل و نقل و ترافیک.

روستایی،شهریور؛ قنبری، حکیمه؛ کاظمی زادع شمس اله؛ نوریان، رحیمه، (1390)، ارایه­ی الگوی بهینه مکان­یابی پارکینگ­های محله­ای با استفاده از روش AHPوGIS مطالعه­ی موردی:‌منطقه 3 و 4 شهرداری تبریز، جغرافیا و توسعه، شماره 23، تابستان 1390.صص 184-163

زمانی،‌حسین، (1387)، بررسی میزان رضایتمندی شهروندان از کیفیت محیط زندگی؛‌مطالعه موردی: مقایسه­ی بافت قدیم و جدید شهر شیراز، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان.

ساجدی فر، آیلار، (1387)، اطلس ژئوتوریسم استان فارس.

 سازمان حمل و نقل و ترافیک شهرداری شیراز، (1393)

سرائی، محمدحسین،قانعی بافقی، روح ا..، (1390)، ارزیابی و مکان یابی پارکینگ‌های عمومی در بافت مرکزی شهر یزد، چشم انداز جغرافیایی (مطالعات انسانی)، سال ششم، شماره 15، تابستان، صص 88-70

سید موسوی، سید جلال، (1386)، تحلیل جغرافیایی مسایل و مشکلات پارکینگ­های عمومی در شهر اصفهان، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه اصفهان.

 شهابی، هیمن؛‌ برزگر، صادق؛ کیهان فرد، سروش؛ کیهان فرد،‌ سعید، (1390)، مقایسه ارزیابی روشهای رتبه‌ای و AHPدر مکان‌یابی پارکینگ‌ها (مطالعه موردی: ناحیه4منطقه 15 تهران)، نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی،‌ جلد18، شماره21،‌ صفحه112،‌ تابستان1390.

عبادی جوکندان، اسماعیل، (1385)، بررسی پراکنش فضای سبز شهری و مکان یابی بهینه آن در منطقه 3 شهر زاهدان، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان.

 قاضی عسکرنایینی،آرمان، (1383)، مکانیابی پارکینگ با استفاده از GIS، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه شهید بهشتی، تهران.

قریب، فریدون، (1382)، شبکه ارتباطی در طراحی شهری، انتشارات دانشگاه تهران.

کاویانی، یونس؛ رحمانی فضلی، عبداارضا، (1389)، مدیریت شهری و چالش مکانیابی پارکینگ­های عمومی، دهمین کنفرانس بین المللی مهندسی حمل و نقل و ترافیک.

کریمی، وحید؛ عبادی، حمید؛ احمدی، سلمان، (1386)، مدلسازی مکان­یابی تاسیسات شهری با استفاده از GIS با تاکید بر مکان­یابی پارکینگ­های طبقاتی، همایش ملی ژئوماتیک.

متکان،‌ علی اکبر؛شکیبا، علیرضا؛ پورعلی، سیدحسن؛ عبادی، عیسی،‌ (1388)، تصمیم گیری قطعی و فازی در مکان‌یابی پارکینگ‌های عمومی طبقاتی،‌ فصلنامه علوم محیطی،‌ شماره سوم،‌ صفحه14.

محمدی، جمال؛ پورقیومی، حسین؛ زارع، یاسر، (1391)، مکان­یابی پارکینگ­های عمومی شهر کازرون، فصلنامه علمی پژوهشی انجمن جغرافیایی ایران، دوره جدید، سال دهم، شماره 34.

 میرزایی ترک، سهام؛ عشورنژاد، غیور؛ فرجی سبکبار، حسنعلی، (1391)، به کارگیری آنالیز خوشه­بندی خاکستری در مدلسازی مکان­یابی پارکینگ­های عمومی شهری مطالعه موردی: پهنه بندی منطقه 6 شهر تهران، نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی سال سیزدهم، شماره 29، تابستان 92.

 وزارت مسکن و شهرسازی، (1375)، آیین­نامه طراحی راه­های شهری، تهران.

یان،‌هایوود،؛ کورنلیوس، سارا؛ استیو، کارور، (1381)، مقدمه­ای بر سیستم­های اطلاعات جغرافیایی، ترجمه گیتی تجویدی، انتشارات سازمان نقشه برداری کشور، تهران.

Cheng, tiexin,(2012), The model of parking demand forecast for the uvban ccd enrgy procedia, volume 16 , part b , pages 1393-1400

Dadi, baldur ottosson tingting wang, Cynthia chen, , haiyan (2013),The sensitivity of on – street parking demand in response to price changes: a case study in seatle wa. Transport policy, volume 25, jenary, pages 223 – 232, lin.

Hensher, david. Jenny king(2001) parking demand and responsivenss to supply, pricing and location in the sydney central business district, transportation research 177-196

Rui wang quanyuan , (2013), Parking partices and plicies under rapid motorization: the case of china Transport policy, volume 3, November 2013, pages 109- 116