رابطه بین ابعاد هوش معنوی و سلامت سازمانی با نقش واسطه‌ای رفتار شهروندی سازمانی

فصلنامه علمی روش ها و مدل های روانشناختی

مقاله 3، دوره 7، شماره 23، فروردین و اردیبهشت 1395، صفحه 19-38   

نویسندگان

میترا پاک نیت¹؛ حجت الله جاویدی^{* 2}

¹دانشجوی کارشناسی ارشد روانشناسی، واحد مرودشت، دانشگاه آزاد اسلامی

²استادیار، دانشکده روان‌شناسی،واحد مرودشت، دانشگاه آزاد اسلامی

تاریخ دریافت: 05 مرداد 1395،  تاریخ پذیرش: 05 مرداد 1395 

چکیده

    هدف اصلی این پژوهش بررسی رابطه بین ابعاد هوش معنوی و سلامت سازمانی با نقش واسطه‌ای رفتار شهروندی سازمانی در کارکنان شرکت برق منطقه­ای فارس بوده است. از نظر ماهیت و اهداف، این پژوهش از نوع کاربردی و برای اجرای آن از روش همبستگی استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش تمامی کارکنان شرکت برق منطقه­ای فارس با تعداد 270 نفر بوده است. برای تعیین حجم نمونه با استفاده از جدول مورگان تعداد 159 نفر به عنوان حجم نمونه برآورد شده که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شده­اند. برای گردآوری داده­ها، سه پرسشنامه 1) هوش معنوی کینگ 2)سلامت سازمانی هوی و فیلدمن و 3)پرسشنامه رفتار شهروندی سازمانی صحرانورد بکار رفته است. نتایج پژوهش نشان دادند که بین هوش معنوی با رفتار شهروندی سازمانی، بین رفتار شهروندی سازمانی با سلامت سازمانی و بین هوش معنوی با سلامت سازمانی رابطه مثبت و معنادار وجود دارد. رفتار شهروندی سازمانی در مجموع توانسته است در رابطه­ی بین ابعاد هوش معنوی و سلامت سازمانی نقش واسطه­ای ایفا کند. بر اساس نتایج این پژوهش می­توان نتیجه گرفت که رفتار شهروندی سازمانی در رابطه­ی بین ابعاد هوش معنوی و سلامت سازمانی نقش واسطه­ای ایفا می­کند.

کلیدواژه‌ها

ابعاد هوش معنوی؛ سلامت سازمانی و رفتار شهروندی سازمانی

عنوان مقاله [English]

Mediating Role of Citizenship Behaviors for Spiritual Intelligent and Organizational Mental Health

نویسندگان [English]

M Pakniyat¹؛ H.A Javidi²

چکیده [English]

    The aim of this study was Investigation of the relationship between Spiritual Quotient dimensions and Organizational Health with the mediating role of Organizational Citizenship behavior at Fars regional electric company.  This is an applied research Due to the nature and its objectives, and to implement it, the correlation method is used. The statistical population of this study included all staff of Fars Regional Electric Company who were about 270 people.  From this population 159 staff, considering   Morgan table, were selected as sample by random sampling method.  Data collection was performed by the completion of three questionnaires 1) King Spiritual Intelligence, 2) Hoy and Feldman Organizational Health, and 3) Sahranavard made scale of Organizational Citizenship Behavior. The result revealed that there is a significant positive relationship between Spiritual quotient and Organizational citizenship behavior also between Organizational citizenship behavior and Organizational Health, and between Spiritual quotient and Organizational Health too. So, Organizational citizenship behavior in total, have been able to play the mediating role between Spiritual quotient dimensions and Organizational health. Based on the result of this research can conclude that Organizational citizenship behavior play the mediating role between Spiritual quotient dimensions and Organizational health.

کلیدواژه‌ها [English]

Spiritual quotient dimensions, Organizational health, Organizational citizenship behavior

مراجع

- جاهد ، ح .(1384). سلامت سازمانی، تدبیر، 159، 16-21

- خالصی، ن؛ شمس، ل؛ یگانه، س؛ جعفری پویان، ا؛ نصیری، ط؛ روستایی، ن؛ مرادی، ط. (1391). ارتباط سلامت سازمانی با رفتار شهروندی سازمانی در بیمارستا نهای دانشگاه علوم پزشکی تهران، مجله دانشکده پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران، 6 (6) ، 422-412.

- خالصی، ن؛ قادری،  ا؛ خوشگام، م؛ برهانی­نژاد، و.ر؛  طرسکی، م. (1389). رابطه رفتار شهروندی سازمانی و توانمند سازی کارکنان در مراکز بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران، مدیریت سلامت، سال سیزدهم، 42، 83-75.

- رستگار، ع.(1392). رابطه هوش معنوی و رهبری معنوی با عملکرد مدیران مدارس شهر اهواز و اثر میانجی گری معنویت در محیط کار، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه سمنان.

- زارع احمدآبادی، ح؛ میرجلیلی، م؛  شفیعی رودپشتی، م.(1392). ارتباط بین هوش معنوی و رفتار شهروندی سازمانی، فصلنامه اخلاق در علوم و فنّاوری، سال نهم، 3، 11-1.

- سهرابی ، ف.(1385). درآمدی بر هوش معنوی، فصلنامه معنا، ویژه نامه روانشناسی دین، 2.

- شیخ پور، ا.(1392). رابطه بین هوش معنوی با راهبردهای مدیریت تعارض  در بین مدیران دبیرستان های دولتی دخترانه شهر اهواز، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شیراز، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی.

- صحرانورد، م.(1390). بررسی رابطه بین رفتار شهروندی سازمانی و سلامت سازمان در اداره کل آموزش و پرورش فارس، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شیراز، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی.

- فتاحی، م؛ فرهنگی، ع.­ا؛ واثق، ب .(1385). معنویت در محیط کار و نقش آن در بهبود رفتار شهروندی سازمان، فرهنگ مدیریت، 4(13)، 36-5.

- فرح بخش، م؛ نیک­نیاز، ع.ر؛ تاج­الدینی، ن؛ انتظار، ص و حسن­زاده، ع.(1389). مقایسه استمرار مدیریت کیفیت جامع و اجرای همزمان مدیریت کیفیت جامع و برنامه اثربخشی مدیریت در بهبود مدیریت سازمانهای سلامت، مدیریت سلامت ، 13 (42) ، 44-35.

- کردنائیج، ا؛ خنیفر، ح؛ زراعت­کار، س؛ رفعتی آلاشتی، ک.(1391). هوش معنوی و رابطه آن با رفتار شهروندی سازمانی: سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، پژوهشهای مدیریت منابع انسانی، 2 (2)، 147-127.

- موسوی، س. ح ؛ طالب زاده نوبریان، م و شمس مورکانی، غ.(1390). بررسی رابطه هوش معنوی و رفتار شهروندی سازمانی معلمان دبیرستان­های شهرستان زنجان، فصلنامه روان شناسی تربیتی، 22 (7)، 94-65.

- هومن، ح. ع.(1381). تهیه و استاندارد ساختن مقیاس سنجش رضایت شغلی، تهران : مرکز آموزش مدیریت دولتی.

- Abuelanain, H. (2007). Relationship between Personality and Organizational Citizenship Behavior: Does Personality Influence Employee Citizenship? International Review of Business Research Papers; 3(4): 31-43.

- Chien, M. H. (2003). A study to improve organizational citizenship Behaviorshttp : //www.mssanz.org,au/MODSIM03/volume03/B14103-chien-behaviors.

- Garcia - Zamor, J. (2003). Workplace spirituality and organizational performance, public administration review, 63, 355-363.

- George, M. (2006). How intelligent are you really? From IQ to EQ to SQ, with a little intuition along the way, Train Manag Dev Meth, 20(4): 425-536.

- Hosley  N. S. (2005). Collective efficacy, organizational health and student performance : implications for school reform , initiatives.(Dissertation Abstract Ed. D.) .United states: Pennsylvania State University

- Korkmaz, M. (2007). The effect of leadership stele on organizational Health, Educational Research Quarterly, 3, 22-54.

- Noble, K.D. (2001). Riding the wind horse:spiritual intelligence and the growth of the self , Cresskill, NJ: Hampton Press

- Organ, D.W. (1988). Organizational Citizenship Behavior: The Good Soldier Syndrome, Books: Lexington, MA,.

- Organ,D.W. & Konovsky, M. (1989). Cognitive Versus Affective Determinants of Organizational Citizenship Behavior, Journal of Applied Psychology, 74, 157 -164

- Soner Polat. (2009). Organizational Citizenship Behavior (OCB). Display Levels of the Teachers at Secondary School Quarterly, Journal of Educational psychology Islamic Azad University Tonekabon Branch, 1(4), 245-262.

- Vaughan, F. (2002). what is spiritual intelligence? Journal of humanistic psychology, 42, 16-33.

- Waltz, S. M. & Niehoff, B.P. (1996). Organizational Citizenship Behaviors and their Effect Organizational  Effectiveness in Limited Menu Restauranta, Best Paper Prceedings, Academy of Management Conference.

- Zellars, K. L; Tepper, b. J & Duffy, M. K. (2002). abusive supervision and subordinates organizational citizenship behavior, Journal of Applied Psychology, 87, 6, 1068-1076.