تاثیر درمان کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی برکیفیت زندگی وتاب آوری همسران جانبازان قطع عضو

فصلنامه علمی روش ها و مدل های روانشناختی

مقاله 6، دوره 7، شماره 23، فروردین و اردیبهشت 1395، صفحه 83-99   

نویسندگان

مریم زرنقاش^{* 1}؛ مهناز مهرابی زاده هنرمند²؛ کیومرث بشلیده³؛ ایران داوودی⁴؛ سید علی مرعشی⁴

¹دانشجوی دکترا روان‌شناسی، دانشگاه شهید چمران

²استاد گروه روانشناسی، دانشگاه شهید چمران، اهواز

³دانشیار گروه روانشناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

⁴استادیار گروه روانشناسی دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شهید چمران اهواز

تاریخ دریافت: 05 مرداد 1395،  تاریخ پذیرش: 05 مرداد 1395 

چکیده

: هدف از این پژوهش، تاثیر درمان کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی بر کیفیت زندگی و تاب آوری همسران جانبازان قطع عضو شهر اهواز بود.مواد و روش پژوهش: اینپژوهش از نوع مطالعات نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون- پس آزمون و با گروه کنترل بود. بدین منظور، از افرادی که به مرکز مشاوره ایثارگران شهر اهواز مراجعه کرده‌اند، بمنظور شرکت در پژوهش دعوت شد. سپس از بین داوطلبان 28 نفر به صورت تصادفی انتخاب شدند و به گونه تصادفی به دو گروه (آزمایش و کنترل) گمارده شدند. سپس گروه آزمایش مورد مداخله "گروه درمانی کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی" قرار گرفت و پس از 8 جلسه گروه درمانی، پس آزمون بر روی گروه کنترل و آزمایش اجراشد. ابزار این پژوهش پرسشنامه کیفیت زندگی و تاب آوری بود که به وسیله شرکت کنندگان در مراحل پیش آزمون و پس آزمون تکمیل گردید. یافته ها: نتایج بدست آمده از تحلیل کوواریانس چند متغیری نشان دادند که مداخله درمانی کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی به گونه معنادار منجر به افزایش کیفیت زندگی و تاب آوری گروه آزمایش در مقایسه با گروه کنترل شد. نتیجه گیری: درمان کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی می تواند به عنوان یک برنامه درمانی کارآمد منجر به افزایش کیفیت زندگی و تاب آوری همسران جانبازان قطع عضو شود.

کلیدواژه‌ها

کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی؛ کیفیت زندگی؛ تاب آوری

عنوان مقاله [English]

The Effectiveness of Mindfulness-Based Stress Reduction on Quality of Life and Resiliency of Veterans Spouses in Ahvaz.

نویسندگان [English]

M Zarnaghash¹؛ mahnaz mehrabi²؛ kumars bashlideh³؛ iran davoodi⁴؛ seyed ali marashi⁴

چکیده [English]

: The aim of the present research was investigate  the effectiveness of mindfulness  based stress reduction (MBSR) on quality of life and resiliency of Veterans Spouses in Ahvaz city. Methods: Among  female referred to the psychological services  of veterans  in Ahvaz city, 28 people were chosen by using the randomly sampling method to take part in the study. The study is experimental field study , with pre-test, post-test and a control group. The subjects  were randomly distributed  in to two groups experimental and control . The experimental group was received 8 sessions of mindfulness based stress reduction. All subjects were requested to fill in the Quality of life and resiliency scale. Result: results for multivariate  analysis of covariance (MANCOVA) showed that MBSR treatment had significant outcome on quality of life and resiliency on the experimental group. Conclusion: Mindfulness based stress reduction  can significantly enhance the quality of life and resiliency of Veterans Spouses.

کلیدواژه‌ها [English]

Mindfulness Based Stress Reduction Therapy, Quality of life, resiliency

مراجع

- امیری، م. بردبار، س. و کاتب، ز. (1384). مقایسه وضعیت روانی همسران شاغل جانبازان قطع نخاع با همسران شاغل افراد عادی. مجله روانشناسی،  سال 9، شماره 1، صص22-33.

- بحرینیان، ع.ا.م. و برهانی، ح. (1382). بررسی بهداشت روان در یک جمعیت جانبازان اعصاب و روان و همسران آنها در استان قم. مجله پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، سال27، شماره 4، صص 305-312.

- جعفری، ف. معین، ل. سروش، م.ر. و موسوی، ب. (1390). کیفیت زندگی همسران جانبازان شیمیایی شدید چشمی. نشریه علمی – پژوهشی طب جانباز، دوره 3، شماره3، صص8-12.

- سامانی، س.، جوکار،  ب. و صحراگرد، ن. (1386). تاب آوری، سلامت روانی و رضایتمندی از زندگی. مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران، پاییز86، شماره50.

- کاویانی، ح. جواهری، ف. و بحیرایی، ه. (1384). اثربخشی شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی در کاهش افکار خودآیندمنفی، نگرش ناکارآمد، افسردگی و اضطراب پیگیری 60 روزه. مجله تازه های علوم شناختی، 1(7)، 49-59.

- محمد خانی، پ. و خانی پور، ح. (1391). درمان های مبتنی بر حضور ذهن. تهران: انتشارات دانشگاه علوم بهزیستی.

- محمدی، م. (1384 ) عوامل مؤثر بر تاب آوری در افراد در معرض خطر سوء مصرف مواد. پایان نامه دکتری تخصصی روانشناسی بالینی، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی.

- منتظری، ع. گشتاسبی، آ. و وحدانی نیا، م.س. (1384). تعیین پایایی و روایی گونه فارسی پرسشنامه SF-36.  فصلنامه پایش، سال پنجم، شماره اول، صص 49-56.

- موسوی، ب. سروش، م.ر.، معصومی، م. گنج پرور، ز. و منتظری، ع. (1388). کیفیت زندگی همسران جانبازان با قطع عضو هر دو اندام تحتانی.  دوماهنامه علمی-پژوهشی دانشگاه شاهد،  سال شانزدهم، شماره 84، صص 11-18 .

- وفایی، ط. و خسروی، ص.ا. (1388). مقایسه وضعیت سلامت روانی همسران جانبازان و همسران افراد عادی. مجله علمی پژوهشی طب جانباز، سال اول، شماره چهارم، صص 10-13.

- یمینی نیا، ن. (1380). بررسی صفات شخصیتی همسران جانباز قطع نخاع و اعصاب و روان و همسران افراد بدون آسیب. پایان نامه کارشناسی ارشد مشاوره دانشگاه تربیت معلم.

- یونسی، س.ج. و رحیمیان بوگر، ا. (1387). جان تیزدیل دریچه ای به فراشناخت. تهران: ناشر دانژه.

- Carlson, L. E., Speca M., Patel, K. D.,& Goodey, E. (2003). Mindfullness -based stress reduction in relation to quality of life, mood, symptoms of stress, and immune parameters in breast and prostate cancer outpatients. Jornal of Biobehavioral Medicine, 65(4), 571-81.

- Conner,  K.  M., & Davidson, J. R. T. (2003). Development of a New Resilience Scale: the conner- Davidson  Resilience Scale(CD-RISK). Depression & Anxiety, 18, 76-82..

- Devereux, P. G., Bullock, C. C., Bargmann-Losche, J., & Kyriakou, M. (2005) Maintaining support in people with paralysis: What works? Qualitative Health Research, 15(10), 1360-76.

- Eaton, K. M., Hoge, C. W., Messer, S. C., Whitt, A. A., Cabrera, O.A., McGurk, D., et al. (2008), Prevalence of mental health problems, treatment need, and barriers to care among primary care-seeking spouses of military service members involved in Iraq and Afghanistan deployments. Military Medicine, 173(11), 1051-1056.

- Flugel Colle, K. F., Cha, S., S. Loehrer, L., & Bauer, B.A. (2010) Wahner-Roedler, D L. Measurement of quality of life and participant experience with the mindfulnessbased stress reduction program.Complementary Therapies in Clinical Practice 36–40.

- Garland, E., Gaylord, S., & Park, J. (2009). The role of mindfulness in positive reappraisal. Explore (NY),5, 37-44.

- Hayes, S. C., Strosahl, K., & Wilson, K. G. (2003). Acceptance and Commitment Therapy. (2 ed)New York: Guilford Press.

- Kabat-Zinn, J.(1990). Full catastrophe living: Using the wisdom of your body and mind to face stress, pain and illness. New York: Bantam Doubleday Dell.

- Kelley, M. L., & Jouriles, E. N. (2011). An introduction to the special section on U.S. military operations: Effects on military members' partners and children. Journal of Family Psychology, 25(4), 45.

- Moore, A., & Malinowski, P. (2009). Meditation, mindfulness and cognitive flexibility. Consciousness and Cognition 18 (1), 176-186

- Nyklíček, I., Karlijn, F., & Kuijpers, M. A. (2008). Effects of Mindfulness-Based Stress Reduction Interventionon Psychological Well-being and Quality of Life:Is Increased Mindfulness Indeed the Mechanism?.Ann. Behav, 35, 331 – 340.

- Ponder, W. (2009). Marital satisfaction: Veteran From Operation Iraqi Freedom (OIF) and operation enduring freedom (OEF).TheUniversity Of Texassat Arlington. August

- Renshaw, K. D., Rodrigues, C.S., & Jones, D. H. (2008). Psychological symptoms and marital satisfaction in spouses of operation Iraqi freedom veterans: Relationships with spouses’perceptions of veterans’ experiences and symptoms. Journal of Family Psychology, 22(3) , 586-594.

- Thao, N. Le. (2014). Mindfulness-Based Adventure Camp for Military Youth. Journal of Extens , 52,2.

- Teasdale, J. D., Moore, R. G., Hayhurst, H., Pope, M., Williams, S., & Segal, Z. V.(2002).  Metacognitive awareness and prevention of relapse in depression: Empirical evidence. J Consult Clin Psychol, 70, 275–287.

- Witek-janusek, L., Albuquerque, K., Chroniak, K. R., Chroniak, C., Durazo-Arvizu. R., & Mathews, H. L, (2008). Effect of mindfulness based stress reduction on immune function, quality of life and coping in women newly diagnosed whit early stage breastcancer .Brain   Behavimmum, 22(6), 969-81