ارزیابی کیفیت آبهای زیرزمینی با استفاده از شبیه AqQA و تعیین مناسبترین روش پهنه بندی (مطالعه ی موردی: شهرستان قروه، استان کردستان)

فصلنامه علمی مهندسی منابع آب

مقاله 3، دوره 9، شماره 29، خرداد و تیر 1395، صفحه 30-49   

نویسندگان

حسین صالحی^{* 1}؛ لیلا سلیمانی²؛ شیرکو ابراهیمی محمدی³

¹دانشجوی دکتری علوم و مهندسی آبخیزداری، دانشگاه لرستان

²دانش‌آموخته کارشناسی ارشد آبخیزداری، دانشگاه لرستان

³استادیار گروه مهندسی مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه کردستان

تاریخ دریافت: 03 آبان 1395،  تاریخ پذیرش: 03 آبان 1395 

چکیده

کمیت و کیفیت آب جزء اصول توسعه ی پایدار و مدیریت جامع حوضه­ها به شمار می­رود، بخصوص آبهای زیرزمینی، که از دیرباز به­علت کیفیت مناسب نسبت به آبهای سطحی مورد توجه و بهره‏برداری بیشتر ب وسیله ی بشر قرار گرفته اند. در این مطالعه، به منظور بررسی کیفیت آب دشت قروه، 1816داده ی کیفیت آب، که توسط شرکت آب منطقه­ای استان کردستان از 45 چاه منطقه بین سالهای 1363 تا 1391جمع­آوری شده بودند، توسط نرم افزار AqQA مورد تجزیه و تحلیل، و به کمک نمودارهای پاپیر، شولر، ویلکوکس، گیس، دررو و استیف مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفتند، سپس به وسیله ی سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS)، مناسبترین روش درون­یابی جهت پهنه­­بندی کیفیت آب از میان روشهای وزن­دهی عکس فاصله (IDW) با توانهای 1، 2 و 3، تابع شعاعی (RBF)، تخمین­گر عام (GPI)، تخمین­گر موضعی (LPI) و روش کریجینگ انتخاب گردیدند. نتایج تجزیه و تحلیل کیفی آب بر اساس نمودار پایپر نشان دادند که منطقه ی مورد مطالعه دارای رخساره ی Ca-HCO₃ بوده و در گروه آبهای شیرین قرار می گیرد، تفسیر نمودار دروو نیز نشان داد که میزان املاح محلول در آب منطقه کمتر از 550 میلی­گرم در لیتر بود، که نشان از کم بودن املاح دارد. همچنین، نتایج نشان دادند که میزان شوری در منطقه ی مورد مطالعه در حد مناسب بوده و میزان خطر منیزیم نیز کم است. بر اساس نتایج حاصله از مقایسه ی روشهای مختلف درون­یابی، فراسنجهای کیفیت آب، روش وزن­دهی عکس فاصله (IDW) با توان یک برای متغیر TH و روش تخمین­گر موضعی (LPI) برای سایر پارامترهای مورد پژوهش به­عنوان بهترین روش درون­یابی انتخاب شدند.

کلیدواژه‌ها

کیفیت آبهای زیرزمینی؛ سامانه ی اطلاعات جغرافیایی؛ AqQA؛ شهرستان قروه

عنوان مقاله [English]

An Assessment of the Groundwater Quality Using the AqQA Model and Determination of the Most Suitable Method for Their Zoning (Case Study: Qoryeh City, The Province of Kurdistan)

نویسندگان [English]

Hosein Salehi¹؛ Leila Soleymani²؛ Shirko Ebrahimi Mohammadi³

چکیده [English]

An adequate quantity and an acceptable quality are cornerstones of achieving sustainable development for a human settlement. These are double important in regard to groundwater, which has been utilized through the ages due to its accessibility and acceptable quality relative to the surface waters. To assess the Qorveh plain’s groundwater quality, 1816 water quality data obtained from 45 production wells during the 1984 to 2012 period by the province of kurdistan Regional Water Company were analyzed using the AqQA software and evaluated by the Piper, Schuler, Wilcox, Gibbs stiff and Durou diagrams.

کلیدواژه‌ها [English]

Groundwater quality, GIS, AqQA, Qorveh City

مراجع

1. خدایی ک، شهسواری ع، اعتباری ب، 1385.  ارزیابی آسیب‌پذیری آبخوان دشت جوین به روش DRASTIC و  GODS،  فصلنامه زمین‌شناسی ایران، 2(4):73-78.
2. خمر، ز، محمودی قرایی، م. ح.، عمرانی، س. و سیاره، ع. 1390. ارزیابی کیفیت منابع آب در محدوده معدنی کوه زر، غرب تربت‌حیدریه، چهارمین همایش انجمن زمین‌شناسی اقتصادی ایران.
3. شرکت آب منطقه­ای کردستان، www.kdrw.ir.
4. فریادی، س. شاهدی، ک.، و نباتپور. م. 1391. مطالعه پارامترهای کیفیت آب رودخانه تجن با استفاده از تکنیک‌های آماری چند متغیره، پژوهشنامه مدیریت حوزه آبخیز، سال سوم، شماره 6، پاییز و زمستان 1391.
5. فرید گیگلو، ب.، نجفی نژاد، ع.، مغانی بیله سوار، و غیاثی، ا. 1392. بررسی تغییرات کیفیت آب رودخانه زرین گل استان گلستان، مجله پژوهش‌های حفاظت آب و خاک، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، جلد بیستم، شماره اول.
6. ناصری، ن.، محمدزاده، ح.، ابراهیم پور، ص. 1389. بررسی هیدروژئوشیمیایی و بیلان حوضه آبریز دامنه سهند، نخستین کنفرانس ملی پژوهش‌های کاربردی منابع آب ایران، شرکت آب منطقه‌ای کرمانشاه، 23-21 اردیبهشت 1389.
7. نخعی م، مقدمه‌ای بر آب‌های زیرزمینی، تهران، آراد کتاب، 1391.
8. Arvidson ,J. D. 2006. Relationship of forest thinning and selected water quality parameters in the Santa Fe Municipal Watershed, New Mexico. Hydro-science Concentration Water Resources Program, University of New Mexico.
9. Askari Marnani,S., Chitsazan, M., and Mirzayi, Y.2001. Investigation of Water Quality  in  Firoozabad  Sub-Chachment  in  View  of  Domestic  and  Agricultural  Usage using GIS.  P  1-8,  the  8 th International Congress on River Engineering ,Shahid Chamran University, Iran.
10. Bu, H., X. Tan, S. Li and Q. Zhang. 2010. Temporal and spatial variations of water quality  in  the  Jinshui  River  of  the  South  Qinling Mts., China.  Ecotoxicology  and Environmental Safety 73: 907-913.
11. Durov, S. A. 1959. Geometriceskij metod v gidrochimii. Rostovskoje kniznoje izdatelstvo, Rostov.USSR. (Geometrical methods in hydrochemistry).
12. Fan, j., and Gibels, I. 1996. Local Polynomial Modelling and Its Applications, Chapman&Hall.Londan.
13. Hounslow A. 1995. Waterquality data: analysis and interpretation, CRC-Press, 397p, 86.
14. Gibbs, R.J. 1970. Mechanisms controlling world water chemistry. Science 170: 1090-1088.
15. Isaaks,  E.H.,  and  Srivastava, R.M.  1989.  An  Introduction  to Applied  Geostatistics.  New  York: Oxford Univ. Press,561p.
16. Masamba,  W.R.L., and  Mazvimavi, D.  2008.  Impact  on  water  quality  of landuses  along  Thamalakane-Boteti  River:  An  outlet  of  the   Okavango  Delta Physics and Chemistry of the  Earth 33: 687-694.
17. Mossadegh,  A.  2003.  Global  destruction  of  invironment  and  future  of  the  world Agricultural Sciences Publishing. 198 p.
18. Priya KL.2013. A Fuzzy Logic Approach for Irrigation Water Quality Assessment: A Case Study of Karunya Watershed, India. J. Hydrogeol. Hydrol. Eng. 2:1.
19. Piper, A.M. 1944. Agraphic procedure in the geochemical interpretation of water analysis, Trans. Am. Geophys. Union. 25: 914-923.
20. Salehi, H., and Haghizade, A.,and Soleimani, L.2014. Evaluation of water quality variation of  Kashkan-Poldokhtar River,Lorestan Province. The 4^th International Conference on Enviromental Callenges & Dendrochronolgoy, Sari University.p:496.
21. Sappa, G., Ergul, S., Ferranti, F. 2014. Water quality assessment of carbonate aquifers in southern Latium region, Central Italy: a case study for irrigation and drinking purposes. Appl. Water Sci. 4:115–128.
22. Schoeller, H. 1964. La classification geochimique des eaux. LASH Publication no. 64, Gen. Assembly of Berkeley 1963.4:16-24.
23. Singhal,B.B.S., and R.P.Gupta. 1999, Applied Hydrogeology of Fractured Rocks, Kluwer Academic Publ., the Netherland.
24. Soltani, J., Khodabakhshi, F., and Dadashi, M. 2014. Classification of water quality of Gharasoo River for different uses in the wet and dry years. Journal of River Engineering. Volume 2.
25. Stiff, H. A.,Jr. 1951. The interpretation of chemical water analaysis by means of patterns. J. Petr. Technology 10: 15-17.
26. Wilcox L.V., 1955. Classification and use of irrigation waters. USDA Circ. 969, Washington, DC.
27. Yan, Xin. 2009. Linear regression analysis: theory and computing. Published by world Scientific Publishing Co. Pte. Ltd.5Toh Tuck Link, Singapore59224.
28.  Yetik, M.K., Yüceer, M., Berber, R., and Karadurmus, E. 2009. River water quality model verification through a GIS based software. p1-6, ADCHEM 2009 IFAC Symposium on Advanced Control of Chemical Processes, July 12-15, Istanbul-Turkey.