تحلیل الگوی فضایی شاخص های تحصیلات (آموزش) در شهرستان های ایران با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیای GIS

فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ای

مقاله 3، دوره 6، شماره 23، آذر و دی 1395، صفحه 1-14   

نویسندگان

علیرضا استعلاجی¹؛ ابراهیم فتحی نیا^{* 2}

¹استاد گروه جغرافیا، واحد یادگار امام (ره)، دانشگاه آزاد اسلامی، شهر ری، تهران، ایران

²دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

تاریخ دریافت: 23 آذر 1395،  تاریخ پذیرش: 23 آذر 1395 

چکیده

       مطالعات فضایی به عنوان اصلی­ترین ابزاری که منطقه بر پایه آن از جنبه­های مختلف به شکل بسیار محسوس و ملموس مورد مطالعه دقیق قرار می­گیرد و جایگاه ویژه­ای را در میان انواع برنامه­ریزی ها دارد، در میان اهمیت آموزش و تحصیل همه افراد جامعه (زن و مرد) در همه سطوح تحصیلاتی یکی از اهداف اساسی سازمان­های بین­المللی قرار دارد. و مورد تأکید در اهداف هزاره MDG، (2000-2015) و اهداف توسعه پایدار SDG،  (2015-2030)، می­باشد. روش تحقیق در پژوهش حاضر از نوع توصیفی- تحلیلی است و جامعه آماری تمامی افرادی است که در سطح شهرستان­ها در زمینه شاخص های مرتبط با تحصیلات قرار داشته­اند، بوده­اند. در نهایت شاخص­های آموزش (تحصیلات) شناسایی شده و با استفاده از نرم­افزار ARC GIS، و EXCEL، این شاخص­ها در پنج گروه (1- دسترسی به اینترنت، 2- سوادآموزی بزرگسالان، 3- آموزش عالی، 4- باسوادی و 5- بی سوادی جمعیت). طبقه­بندی شده­اند. برای بررسی و سنجش شاخص­های شناسایی شده؛ ابتدا دادهای خام 1390 از مرکز آمار ایران دریافت شد و سپس تمامی 41 شاخص در نظر گرفته شده برای هر یک از 394 شهرستان کشور محاسبه گردید. نتایج نشان می­دهد که در همه 5 مؤلفه اصلی، مناطق جنوب شرقی، مناطق مرزی و بیشتر مناطق شرق و غرب کشور در سطح پایین و متوسط و در برخی بسیار نامناسب می­باشد. اما مناطق مرکزی و مناطق جمعیتی کشور و همچنین مناطق شمالی و تولیدی و صنعتی کشور در سطح خوب و متوسط از نظر 5 مؤلفه اصلی قرار دارند، که این سطح بالا یا پایین بودن می­تواند دلایل سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و غیره را به دنبال داشته باشد.

کلیدواژه‌ها

تحصیلات؛ آموزش؛ سواد؛ تحلیل فضایی؛ شهرستان های ایران

عنوان مقاله [English]

Analysis of the Spatial Pattern of Education by Using GIS Geographical Data System (Case Study: Iran’s Cities)

نویسندگان [English]

alireza Estelaji¹؛ Ebrahim Fathiniya²

چکیده [English]

Spatial studies, as the main tool for studying the region is a tangible and concrete way from different perspectives, has a special position among the different plans. Education of people (man & woman) in all levels is placed at the basic goals of international organizations. It is emphasized in MDG’s Goals of century (2000-2015) and sustainable development of SDG (2015-2030). The current research method is descriptive – analytic. The statistical society is people in all cities who are exposed to the related indices to education. Finally, the educational indices were recognized by using the ARC GIS and EXCEL and classified to five indices: 1) Internet access, 2) Adult literacy, 3) higher education, 4) literate, and 5) illiterate. For reviewing and assessing the recognized indices, at first the raw data received from Iran’s statistical center and then all 41 calculated indices considered for all 394 cities of Iran. The results show that in the South-East, all border areas and most of East and West regions are at average or low level and in some cases not appropriate in the all 5 main factors. But, the central, north and industrial areas of Iran are at the average or good conditions which the high or low levels resulted from political, economic, and cultural reasons.

کلیدواژه‌ها [English]

education, literacy, Spatial analysis, Iran’s cities

مراجع

1. Azkia, M., 2008, Introduction to Sociology, rural development, information dissemination, Fifth Edition. Tehran.
2. Encyclopaedia Urban and Rural Management, 2008, publication of the country's municipalities and Dehyary (Interior Ministry), Tehran.
3. rafiey, Kambiz, Lotfi, Haidar, 2010, citizenship education and its role in realizing and achieving sustainable development, Case Study: District 5 city Tehran, Journal of Human Geography - Issue quarter. Year 2, number 4.
4. Rezvani, Ali Asghar, 1995, the mutual relationship between urban and rural areas with an emphasis on Iran, Publications Payame Noor, Second Edition, Tehran.
5. 5.Shaverdi, T., 1993, the role of education in development, Journal of Teacher, Year 12, number 2. No. 95.
6. Shakouei, Hossein, 1996, New ideas in the philosophy of geography, sociology Gita Publications, Tehran.
7. Zia.Tavana, Mohammad Hassan and F. Barimani, 2003, Enjoying the international discourse on sustainable development of the border areas, Case Study: large Sistan area, Journal of Earth Sciences, University shaheed Beheshti, number  11, Tehran.
8. Eyvazi, Mohammad Rahim, 2006, human development, Fars News Agency, (http://www.FARSNEWS.com/).
9. Emad zadeh, d. 1995, discussions of the Economics of Education, Esfahan: University Jihad, Isfahan University.
10. Masoumi Eshkavari, H., 2006, Principles of regional planning, Publications Payame, Tehran.
11. Moosaie, Meysam, Ahmad Zadeh, M., 2009, developmental education and sustainable development, Yas strategy Quarterly, number 18.
12. https://www.amar.org.ir/, 2011, 2013, 2014.
13. Jafari , Jafar. (2000, 2004), Encyclopedia of tourism , Rotledge.
14. Lehman, David,(ed) ,(1979)Deveploment theory four critical studes, london.
15. Jafari , Jafar. 2000, 2004, Encyclopedia of tourism , Rotledge.
16. Lehman, David,(ed) , 1979, Deveploment theory four critical studes, london.
17. http://mehrshad65.blogfa.com/post/1: 2016.
18. Zia tavana and Barimani, 2003: 87.
19. http://mehrshad65.blogfa.com/post/1/2016.