اثر صادرات زعفران بر رشد بخش کشاورزی (مطالعه موردی: ایران و اسپانیا)

فصلنامه علمی -پژوهشی تحقیقات اقتصاد کشاورزی

مقاله 2، دوره 8، شماره 31، مهر و آبان 1395، صفحه 17-36   

نویسندگان

شهریار نصابیان¹؛ سمیرا جعفری^{* 2}

¹دانشیار گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز، تهران، ایران.

²کارشناس ارشد توسعه اقتصادی و برنامه ریزی، دانشکده اقتصاد و حسابداری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز، تهران، ایران.

تاریخ دریافت: 30 خرداد 1395،  تاریخ بازنگری: 05 دی 1395،  تاریخ پذیرش: 12 شهریور 1395 

چکیده

در سه دهه اخیر صادرات مهم‌ترین موتور رشد اقتصادی بوده که از راه افزایش بهره‌وری عوامل تولید موجب افزایش رشد اقتصادی می‌شود. با توجه به وابستگی بالای تولید فرآورده‌های این بخش به منابع داخلی و ارزبری کم‌تر آن­ها نسبت به تولیدات سایر بخش­های اقتصادی و به دلیل سهم شایان توجهی که از ارزش افزوده کل اقتصاد به خود اختصاص داده، از جایگاهی ویژه و کلیدی در جریان رشد و توسعه اقتصادی برخوردار است. هدف از این پژوهش بررسی تأثیر صادرات زعفران بر رشد بخش کشاورزی در کشورهای ایران و اسپانیا در دوره زمانی 2011-1996 است. با توجه به نتایج بدست آمده، بین صادرات زعفران و صادرات فرآورده‎های بخش کشاورزی (به استثنای صادرات زعفران) با رشد بخش کشاورزی در کشورهای مورد مطالعه رابطه‌ای مستقیم و معنی دار وجود دارد. به دلیل تاثیر شایان توجهی که صادرات فرآورده‌های کشاورزی بر ارزش افزوده این بخش دارد، پیشنهاد می‌شود اتخاذ سیاست­های تشویقی و رفع موانع صادراتی، برنامه‌های بازاریابی هدفمند، گسترش تجارت جهانی و همکاری‌های منطقه‌ای می‌تواند رشد صادرات و به دنبال آن رشد اقتصادی بخش کشاورزی را در پی داشته باشد.

کلیدواژه‌ها

ارزش افزوده بخش کشاورزی؛ صادرات زعفران؛ نیروی کار؛ سرمایه ثابت ناخالص بخش کشاورزی؛ روش داده‌های ترکیبی

عنوان مقاله [English]

Effect of Saffron Export on Agricultural Growth: Case Study of Iran and Spain

نویسندگان [English]

Sh Nasabian¹؛ S Jafari²

چکیده [English]

    This paper examines the effect of saffron export on agricultural growth of Iran and Spain which are the major exporters of this product. The period of the study is 1996 to 2011. In addition, the effect of other variables such as labor force, gross fixed assets and export of other agriculture products on agricultural growth is examined with emphasis on Iran. The results of the study showed that saffron export had positive effect on growth of agriculture in both countries.

کلیدواژه‌ها [English]

Saffron export, Agriculture sector growth, panel data

مراجع

احمد پور، ا، رسائیان، م. (1388)، بررسی رابطه اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام با نوسان های بازده سهام و ارزش بازار شرکت در بورس، فصلنامه پژوهش ها و سیاست های اقتصادی،(7) 5،92-75

- اردستانی، ح.، (1380)، بررسی رابطه صادرات کالاهای کشاورزی و رشد بخش کشاورزی در ایران (57-75)، اقتصاد کشاورزی و توسعه، سال هشتم، شماره 32، ص 93-102.

- آقایی م.، رضا قلی زاده م.، آقایی مجید، رضا قلی زاده مهدیه،(1390)، بررسی مزیت نسبی ایران در تولید زعفران، فصلنامه اقتصاد و توسعه کشاورزی، جلد 25، ش 1، ص 122-132.

- بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، گزارش های اقتصادی و ترازنامه بانک مرکزی، سال­های منتخب.

- پورمقیم، ص.( 1380)، تجارت بین الملل: نظریه و سیاست های بازرگانی، تهران: نشرنی.

- تازکی، ر.، خوشه صنعتی صادراتی زعفران استان‌های خراسان رضوی و جنوبی، شرکت شهرک های صنعتی خراسان رضوی، ص 20-27.

- توکلی، ا.،( 1375)، تاثیر رشد کالاهای صادراتی بر رشد فرآورده های کشاورزی کشور، مجموعه مقالات اولین کنفرانس اقتصاد کشاورزی ایران، جلد اول، دانشگاه سیستان و بلوچستان.

- حاجی رحیمی، م.، ترکمانی، ج.،( 1382)، بررسی نقش رشد بخش کشاورزی در رشد اقتصادی ایران کاربرد الگوی تحلیل مسیر، اقتصاد کشاورزی و توسعه، سال یازدهم، ش 41.

- خلیلیان، ص. و فرهادی، ع.، (1381)، بررسی عوامل موثر بر صادرات بخش کشاورزی ایران، فصلنامه اقتصاد کشاورزی و توسعه، شماره 39، ص 71-84.

- دانشور و همکاران،(1383)، جهانی شدن و اثرات آن برصادرات زعفران، مجموعه مقالات سومین همایش ملی زعفران، ایران، مشهد.

- راسخ جهرمی و عابدی، ف.،( 1390)، بررسی رابطه صادرات بخش کشاورزی و رشد و توسعه اقتصادی سال­های(55-88)، فصلنامه علمی-پژوهشی پژوهش­های رشد و توسعه اقتصادی، سال اول، شماره دوم، ص 95-113.

- زورار، پ.، حسینی، م.، نبی­زاده ا.، محبی، ح.،( 1388)، ظرفیت های صادراتی و بازارهای هدف زعفران ایران، فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی، ش 51، ص 95-59

- شجاعی، ب، دیگران، (1392)، بررسی راهکارهای موثر بر توسعه صادرات زعفران و نقش آن  در توسعه اقتصادی کشور، اولین همایش ملی گیاهان دارویی و کشاورزی پایدار، مجموعه مقالات.

- صفری، س.، (1375)، بررسی اثر صادرات بر رشد بخشهای اقتصادی ایران(83-72)، پژوهشنامه بازرگانی، ص 4-19.

- صیاد منصور و دیگران، (1392)، بررسی وضعیت تولید و صادرات زعفران در ایران و مقایسه آن با عمده کشورهای صادرکننده، دومین همایش ملی آخرین دستاوردهای علمی و پژوهشی زعفران، مجموعه مقالات.

- فرهادی و مقدسی،(1381)، رونق صادرات و رشد بخش کشاورزی، اقتصاد کشاورزی و توسعه، سال هشتم، شماره 32.

- مالمیر، م.، (1389)، تاثیر رشد اقتصادی شرکای تجاری بر رشد اقتصادی ایران، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک.

- موسوی س.، یزدانی س.،( 1388)، آثار جهانی شدن بر صادرات فرآورده های کشاورزی: مطالعه موردی زعفران، مجله پژوهشات اقتصاد کشاورزی، شماره اول.

- هاتف، ح، سروری، ع، (1389)، عرضه و تقاضای صادرات زعفران و پیش بینی تغییرات رفاه، مجله پژوهش های ترویج آموزش کشاورزی، سال سوم، شماره 1، 83-98.

- Ahmad, J. & Somchai, S.,(1995), “Unit Root and Co-integration Causality between Export and Economic Growth: Empirical Evidence from the Asian Countries”, Economic Letters, 49, pp. 329-334.

- Awokuse, T.O., (2008), Trade Openness and Economic Growth: is Growth Export-led or Import-led?, Applied Economics, 40, pp. 161–173.

- Bahmani-Oskoee, M., Mohtadi, H., Shabsigh, G., (1991), exports growth and causality in LDCs, ARE-Examination, journal of development economics, p. 36.

- Bahmani-Oskooee, M. and Oyolola, M., (2007), Exports Growth and Output Growth: an Application of Bounds Testing Approach”, Journal of Economics and Finance, 31(1), pp. 1-11.

- FAOSTAT, food and agriculture organization of the United Nations, 2012, <http://faostat.fao.org/site/368/default.aspx>.

- Feder, G., 1982, on exports and economic growth, journal of development economics, vol. 12, 59-73.

- Love, J. and Chandra, R., (2005), testing export-led growth in Bangladesh in a multivariate VAR framework, journals of Asian economics, 15, 1155-1168.

- Omisakin, O.A. (2009), Export-led growth hypothesis: further econometric evidence from Nigeria, Pakistan journal of social sciences, 6(4), 219-223.

- Safdari, M., Motiee, R., (2012). Saffron Export and agricultural Value added in Iran. European Journal of Experimental Biology, NO.1, 24-31.

- Saraf, S.A., (2006). Economics analysis of production and marketing of Saffron in J and K.ph.D.Thesis Department of Agricultural Economics and Rural Sociology, Allahabad Agricultural Institute – Deemed University, India.

- The World Bank, (2012), World development indicators CD-Rom, <http://data.worldbank.org/frontpage>.

Tylor, William, 1981, “Growth and Export Expansion in Developing Countries: some empirical evidence”, Journal of Development Economics, no.9, 130-121.

- Ullah, S., Zaman, B., Farooq, M., and Javid, A., (2009), Co-integration and causality between exports and economic growth in Pakistan, European journal of social sciences, 10(2), 25-36.

- UNdata, a world of information, 2012, <http://data.un.org/Explorer. aspx>&<http://data.un.org/Data.aspx?q=saffron>.

- Xiao, Q., and Reed, M., (2007), Export and production growth: evidence from three major wheat exporters of Australia, Canada and United States, Applied economics, 39, 309-319.

- Zang W. & Bainbridge, M. (2011), exports, imports and economic growth in South Korea and Japan: a tale of two economics, applied economics, 39, 1-12.