تحلیلی بر قابلیت‌ها و محدودیت‌های توسعه فیزیکی شهر نورآباد ممسنی؛ با تأکید بر شاخص‌های شهر سالم در مدل SWOT

فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری

مقاله 7، دوره 7، شماره 26، مهر و آبان 1395، صفحه 113-130   

نویسندگان

علی شمس‌الدینی^{* 1}؛ پریا کیانی²؛ محمدرضا امیری فهلیانی³

¹اشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، واحد مرودشت، دانشگاه آزاد اسلامی، مرودشت، ایران

²کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، مدرس دانشگاه پیام نور، نورآباد، ایران

³دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

تاریخ دریافت: 19 اردیبهشت 1395،  تاریخ بازنگری: 12 دی 1395،  تاریخ پذیرش: 10 آبان 1395 

چکیده

افزایش روزافزون جمعیت شهرنشین و در پی آن رشد شهرها در کشور، توجه به چگونگی کنترل گسترش شهرها و گام برداری در راستای توسعه پایدار به منظور ایجاد شهر سالم را ضروری ساخته است. شهر نورآباد ممسنی در سال‌های اخیر با افزایش سریع جمعیت مواجه بوده که این امر سبب گسترش و دست­اندازی شهر به محیط­های پیرامونی شده است. بدین منظور ضرورت توجه به رشد آتی آن، تدوین برنامه­ای مناسب به منظور توسعه مناسب این شهر را دوچندان می­نماید. در این پژوهش سعی شده است با شناسایی عوامل تأثیرگذار و ارزیابی آن، جهات بهینه توسعه فیزیکی شهر نورآباد ممسنی با استفاده از مدل SWOT مشخص شود. در این مرحله توسعه شهر را با توجه به شاخص­های طبیعی توسعه فیزیکی و شاخص­های مصنوعی مورد ارزیابی قرار گرفته است. روش تحقیق از نوع توصیفی ـ تحلیلی و جمع آوری داده‌ها مبتنی بر مطالعات کتابخانه‌ای و بازدید میدانی است. استنتایج حاصل از این تحقیق حاکی از آن است که اراضی واقع در مشرق و جنوب شرقی، زمین­های بایر درون بافت شهر و همچنین برخوردار بودن از مراکز دانشگاهی، بهترین نقاط قوت توسعه فیزیکی شهر محسوب می­شود. کمبود شدید کاربری فضای سبز در شهر، مناسب نبودن سیستم شبکه بندی شهر، نبود ساخت و ساز عمودی به نسبت تمرکز بیشتر جمعیت در مرکز شهر و فقدان سیستم فاضلاب شهری در سطح کل شهر از نقاط ضعف به شمار می‌رود

کلیدواژه‌ها

شهر؛ توسعه فیزیکی؛ شهر سالم؛ مدل SWOT؛ نورآباد ممسنی

عنوان مقاله [English]

Spatial analysis of Physical Development of the City Nurabad Mamasani with an Emphasis on Healthy City indicators

نویسندگان [English]

A Shamsodini¹؛ paria kiani²؛ mohammad reza amiri³

چکیده [English]

Progressive enhancement and growth of population urbanized cities in the country, pay attention to how to control the spread of cities and taking steps in the direction of sustainable development in order to create a healthy city is essential. Humidity of the city ecosystem functions in recent years with the rapid increase in the population has faced that this would cause the city to expand and fitted up for peripheral environment. Therefore, the purpose of the necessity of paying attention to its future growth as well as the formulation of a suitable program, to develop suitable fitted the city is magnificent. In this study, has been trying to identify it with the influential factors and evaluation of optimum ways of physical development, the city of humidity using SWOT model. At this stage the development of the city, according to the index of the physical development of natural and synthetic evaluated for index. Methods of data collection and analysis of information and preparation of analytical-descriptive map needed more and using a soft-ARC GIS. derived from this research suggests that the lands located on the East and Southeast, the land for the town as well as within the context of the Bayer have academic centers, is considered the best of the physical development of the city's strengths can be fitted. Severe shortage of green space in the city, the user is not an appropriate system of networking for the city, did not focus on vertical construction compared to most of the population in the town centre and the lack of urban sewage system at the level of the entire city of the weaknesses.

کلیدواژه‌ها [English]

physical development, City, city of Salem, SWOT model, humidity

مراجع

احمدی، حسن (1385)، ریشه‌های پیدایش ایده ی شهر سالم، فصلنامه بین المللی فنی مهندسی ساخت شهر، سال سوم، شماره 6-7

ابراهیم زاده، عیسی، تحلیل عوامل موثر بر گسترش گردشگری در ناحیه ساحلی چابهار، 1388، فصلنامه مطالعات و پژوهش‌های شهری و منظقه ای، سال اول، شماره اول.

امیری فهلیانی، محمد رضا، امکان سنجی توسعه گردشگری شهرستان ممسنی با تاکید بر شهر نورآباد،1390، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید چمران اهواز

پوراحمد، احمد و شماعی، علی،(1380)، توسعه فیزیکی شهر یزد و تأثیر آن بر ساختار جمعیت بافت قدیم شهر، نامه علوم اجتماعی، شماره 18

پورجعفر، محمدرضا، منتظرالحجه، مهدی، رنجبر، احسان و کبیری، رضا،(1390)، بررسی روند توسعه فیزیکی شهر جدید سهند و تعیین محدوده‌های آتی آن، فصلنامه مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه ای، سال چهارم، شماره سیزدهم

حبیبی فهلیانی، حسن، ( 1373)، ممسنی در گذرگاه تاریخ، شیراز، انتشارات نوید

جهانفر، دکتر محمد ، ویژگی‌های جمعیت شناسی ایران، تهران، انتشارات دانشگاه پیام نور.1388

رهنمایی، محمد تقی، مجموعه مباحث و روشهای شهرسازی، 1369، انتشارات وزارت مسکن و شهرسازی

زنگنه چکنی، یعقوب، عوامل تأثیرگذار بر توسعه فیزیکی و ساخت اجتماعی، فضایی شهر سبزوار، 1381، رساله دکتری، دانشگاه تربیت مدرس تهران

زیاری، کرامت اله و جانبابانژاد، محمد حسین،(1391)، اصول و معیارهای شهر سالم، فصلنامه سپهر، سال بیست و یکم، شماره 82

شکوئی، حسین، دیدگاههای نو در جغرافیای شهری،1386تهران، انتشارات سمت

شیعه، اسماعیل، 1382، لزوم تحول مدیریت شهری در ایران، فصلنامه جغرافیا و توسعه، شماره بهار و تابستان

ضرابی، اصغر، غلامی بیمرغ، یونس و موسوی، علی، 1388، بررسی کاربری اراضی شهرنورآباد ممسنی با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی، فصلنامه پژوهش‌های شهری و منطقه ای، سال اول، شماره اول

کرم، عبدالامیر، تحلیل تناسب زمین برای توسعه کالبدی در محور شمالغرب شیراز،1384، فصلنامه پژوهش‌های جغرافیایی، شماره 54

گلکار، کورش (1384)، مناسب سازی تکنیک تحلیلی سوات(SWOT) برای کاربری در طراحی شهری، مجله صفه، شماره 41، سال پانزدهم، پائیز و زمستان

طرح جامع، ( 1374)، شهر نورآباد ممسنی

مجیدی کرایی، نورمحمد ( 1371)، تاریخ و جغرافیای ممسنی، تهران، انتشارات علمی فرهنگی

مرادی مسیحی، واراز (1381)، برنامه ریزی استراتژیک در کلان شهرها، انتشارات پردازش و برنامه ریزی شهری، تهران، چاپ اول

واحدیان بیکی، لیلا، پوراحمد، احمد و سیف الدینی، فرانک (1390)، اثر توسعه فیزیکی شهر تهران بر تغییر کاربری اراضی منطقه5، فصلنامه نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی، سال چهارم، شماره اول

Castells, manuel(1975), the question urban paris, Black well

Health; 15(1-2): 207-14. Health Care Services Agency

WHO. (2000). “Regional Developing a Healthy Cieties Project”. WHO Regional Office for the western pacific.

Uwe. Deichman, Somik V. Lall, Ajay. Suri, Prgys. R (2008), Improved Urban Management, World Bank Policy Research Working Paper, Washington. DC.