بررسی آثار تغییر قیمت گوشت قرمز بر رفاه تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان ایران

فصلنامه علمی -پژوهشی تحقیقات اقتصاد کشاورزی

مقاله 3، دوره 8، شماره 32، بهمن و اسفند 1395، صفحه 39-60   

نویسندگان

علیرضا کرباسی^{* 1}؛ بهاره زندی دره غریبی²

¹دانشیار گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد، استاد مدعو دانشگاه تربت حیدریه.

²دانشجوی کارشناسی ارشد اقتصاد کشاورزی دانشگاه تربت حیدریه.

تاریخ دریافت: 15 شهریور 1395،  تاریخ بازنگری: 06 بهمن 1395،  تاریخ پذیرش: 01 آذر 1395 

چکیده

    ضروری بودن انواع گوشت در سبد مصرفی و از سوی دیگر، کاهش مخارج (درآمد) واقعی خانوار که به دلیل افزایش شدید شاخص قیمت می‌باشد؛ لزوم توجه خاص به صنعت دامپروری و توسعه آن را مشخص می­کند. بنابراین، لازم است که دولت با شناخت عوامل مؤثر بر توابع اصلی بازار گوشت و اتخاذ سیاست­های مناسب تنظیم بازار از تولیدکنندگان و مصرف کنندگان حمایت کند. در این مطالعه توابع عرضه و تقاضا گوشت قرمز برای دوره زمانی1390- 1360 با استفاده از الگوی خود توزیعی با وقفه­های گسترده برآورد شد و مقدار تغییرات رفاه تولیدکنندگان و مصرف‎کنندگان در اثر افزایش قیمت 5% ، 10% و 20% برای دوره زمانی 1390- 1380 مورد ارزیابی قرار گرفت.  نتایج نشان دادند که بر اثر افزایش 5% قیمت، رفاه مصرف کننده  و تولید کننده در سال 1380 به ترتیب 444247 و 503305 میلیون ریال کاهش یافته که این مقدار در سال 1390 به 2826653 و 3056330 میلیون ریال رسیده است. بنابراین، پیشنهاد می­شود با تخصیص یارانه نهاده­های تولیدی بویژه یارانه خوراک دام برای دامداران از افزایش بیش از اندازه قیمت گوشت قرمز جلوگیری کرد.

کلیدواژه‌ها

گوشت قرمز؛ عرضه؛ تقاضا؛ تغییرات رفاه

عنوان مقاله [English]

Effects of Red Meat Price Change on Welfare of Producers and Consumers in Iran

نویسندگان [English]

A.R Karbasi¹؛ B Zandi Darehgharibi²

چکیده [English]

    Red meat is a major item in Iranian food basket and its price change is expected to have substantial effect on consumers^, income. Therefore, it is necessary to identify factors affecting meat market. In the present study, supply and demand functions of meat for period 1982-2012 with ARDL model were estimated. Then, the impacts of 5%, 10% and 20% price increases on welfare of producers and consumers for  period of 2002- 2012 were evaluated. The results showed that the effect of increase in red meat prices in three scenarios had negative impact on welfare of producers and consumers. Therefore, it is recommended to subsidize production inputs, especially feed to avoid excessive increase in prices.

کلیدواژه‌ها [English]

Meat, Supply, Demand, Welfare Changes

مراجع

- آماده، ح. (1386) تحلیل تغییرات قیمتی گوشت مرغ با کاربرد الگوی ARDL: مطالعه موردی استان تهران. پژوهشنامه اقتصادی. سال 10. شماره 2. 295-325.

- بریم نژاد، و. و شوشتریان، آ. (1387) بررسی عرضه و تقاضای گوشت قرمز در ایران : نگرش سیستمی. اقتصاد کشاورزی. جلد2. شماره1. 89-97.

- بخشوده، م. (1375) بررسی تقاضای انواع گوشت در ایران. اولین کنفرانس اقتصاد کشاورزی ایران.  جلد دوم. صفحه 565 -588.

- بستاکی، م. (1385) بررسی آثار سیاست­های حمایتی در بخش کشاورزی (مطالعه­ی موردی – زیربخش دام و طیور). پژوهش و سازندگی در امور دام و آبزیان، شماره 73. 11 – 20.

- چراغی، د. و قلی­پور، س. (1389) مروری بر عمده­ترین چالش­های گوشت قرمز در ایران، بررسی­های بازرگانی. شماره 41. 89 – 110.

- دهقان دهنوی، م.ع. کهزادی، ن وخلیلیان، صادق (1384) بررسی تغییر ساختاری تقاضای گوشت از طریق آزمون ناپارامتری ترجیحات آشکارشده. پنجمین کنفرانس اقتصاد کشاورزی. دانشگاه سیستان و بلوچستان.

- دانشور کاخکی، م. سروری، ع.ا. صدراشرافی، س.م. و هاتف، ح. (1386) تعیین اثرات تغییر قیمت شیر بر رفاه تولیدکنندگان و مصرف کنندگان و پیش بینی آن. اقتصاد کشاورزی. دوره 1. شماره 2.

- رحمانی، ر. و سلطانی، غ. (1375) اثرات آزادسازی بازرگانی محصولات کشاورزی بر رفاه اقتصادی در ایران. مطالعه موردی: خرما و برنج. پایان نامه کارشناسی ارشد شیراز.

- زراء نژاد، م. و سعادت­مهر، م. (1386) برآورد تابع تقاضا برای گوشت قرمز در ایران. پژوهشنامه  علوم انسانی و اجتماعی. سال 7. شماره 26. 63-82.

- شوشتریان، ا. و بخشوده، م. (1386) بررسی اثر آزادسازی بازار گندم بر روی رفاه اجتماعی. مجله علمی کشاورزی. 30:1. 1-13.

- عزیزی، ج. و ترکمانی، ج. (1380) برآورد توابع تقاضای انواع گوشت در ایران. فصلنامه اقتصاد کشاورزی و توسعه. شماره 34. 17 – 35 .

- عزیزی، ج. (1380) برآورد توابع تقاضای انواع گوشت در ایران. فصلنامۀ اقتصادکشاورزی و توسعه. 34: 217- 237 .

- غلامی، م. و کوپاهی، م. (1368) تابع عرضه گوشت قرمز در ایران، گزارش اقتصادکشاورزی. سازمان تحقیقات کشاورزی و روستایی. وزارت کشاورزی، تهران.

- فاطمی، م. و یزدانی، س. (1381) اثرات آزادسازی تجارت محصولات دامی بر رفاه اقتصادی در ایران: مطالعه موردی مرغ و تخم مرغ. پایان نامه کارشناسی ارشد زابل.

- قریشی ابهری، ج. (1371) توابع تابع تقاضا و پیش بینی نیاز آتی گوشت. پایان نامۀ کارشناسی ارشد. دانشگاه شیراز.

- قنبری، ع. (1372) مدل عرضه و تقاضای گوشت در ایران. پایان نامۀ دکتری. دانشگاه تربیت مدرس. دانشکدة علوم انسانی. تهران.

- کرباسی، ع. و کاتب، م. (1389) بررسی آثار رفاهی حذف یارانه ی کود شیمیایی بر محصولات گندم و جو. اقتصاد کشاورزی. جلد5.شماره 2. 58-72.

- گیلان­پور، ا. کهنسال، م.ح. و پرمه، ز. و اسماعیلی­پور، ا. (1389). فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی، شماره 63 . 137-168.

- نورالله زاده، ا. (1378) سیستم معادلات تقاضای تقریباً ایده آل(AIDS). سه مرحله ای برای بخش خوراک و گوشت در مناطق شهری ایران. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی. واحد علوم و تحقیقات. تهران.

- وزارت جهاد کشاورزی. معاونت امور دام اداره کل طیور. گزارش های داخلی سال­های مختلف.

- Alston, J. M., Smith, V. H., Acquaye, A. and Hosseini, S. (1999) Least-Cost Cheap Food Policies: Some Implications of International Food Aid. Agricultural Economics, 20: 191-201.

- Antonova, M. and Zeller, M. (2007). A Time – Series Analysis of the Beff Supply Response in Russia: Implications for Agricultural Sector Development Policies. Paper prepared for presentation at the joint IAAE- 104th EAAE Seminar Agricultural Economics and Transition. Corvinus University of Budapest (CUB). September 6-8, 2007.

- Fidan, H. and Klasra, A.M. (2005) Seasonality in Household Demand for Meat and Fish: Evidence from an Urban Area, Turk J. Vet Anim. Sci., 29: 1217-24.

- Miran, B. and Akgungor, S. (2005) The Effect of Mad Cow (BSE) Scare on Beef Demand and Sales Loss: The Case of Izmir, Turk J.

- Pesaran, M. H., Shin Y. and Smith R. I. (2001) Bounds Testing Approaches to the Analysis of Level Relationships, Journal of Applied Econometrics, 16: 289-326.

- Pesaran, M. and Shin, Y. (1998). An autoregressive distributed lag modeling approach to cointegration analysis. In: Strom S, editor, Econometrics and economic theory in the 20th century: The Ragnar Frisch centennial symposium. Cambridge: Cambridge University Press.

- Pesaran, H.M. and Pesaran, B. (1997) Microfit 4.0. Oxford University Press. England.

- Rezitis, A. and Stardpoulos, K. (2009) Greek Meat Supply Response and Price Volatility in a Rational Expectations Framework: Amultivariate GARCH Approach, Paper Prepared for Presentation at the 113 EAAE seminar.

- Skaggs, R.K. and Falk, C.L. (1998) Market and Welfare Effects of Livestock Feed Subsidies in Southeastern New Mexico, Journal ofAgricultural and Resource Economics. 23(2):545-557.