تبیین گستره فقر شهری و شناسایی سکونتگاه‌های غیر رسمی از منظر عدالت فضایی مطالعه موردی: نسیم شهر تهران

فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ای

مقاله 21، دوره 6، شماره 24، بهمن و اسفند 1395، صفحه 245-265   

نویسندگان

محمد قاسمی سیانی¹؛ مهدی حقی^{* 2}

¹عضو هیات علمی گروه مدیریت و برنامه‌ریزی شهری، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی، جهاد دانشگاهی، تهران، ایران

²پژوهشگر گروه مدیریت و برنامه‌ریزی شهری، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی، جهاد دانشگاهی، تهران، ایران

تاریخ دریافت: 29 بهمن 1395،  تاریخ پذیرش: 29 بهمن 1395 

چکیده

      طی دهه‌های اخیر مبحث عدالت فضایی، از منظر تبیین فقر شهری و گستره سکونتگاه‌های غیر رسمی در میان جغرافیدانان و برنامه‌ریزان شهری اهمیت ویژه‌ای یافته است. بی عدالتی در نحوه‌ی توزیع اعتبارات و تسهیلات تأثیر جبران ناپذیری بر ساختار و ماهیت شهرها می‌گذارد. این امر بر نابرابری و عدم تعادل فضایی شهرها و گستره فقر شهری و شکل‌گیری سکونتگاه‌های غیر رسمی دامن می‌زند. یکی از دلایل بروز مسائل ناشی از شهرنشینی و شهرگرایی کم توجهی یا بی‌توجهی به آثار عدالت فضایی در کشورها است. مناطق فقیر شهری در ابعاد اجتماعی – اقتصادی و کالبدی دارای شاخص‌هایی هستند که این مناطق را نسبت با سایر مناطق شهری دچار رکود و انزوا می‌سازد و به نوعی به شکل سکونتگاه‌های غیر رسمی نمود عینی می‌یابد.  این مقاله به تبیین فقر شهری و سکونتگاه‌های غیر رسمی نسیم شهر از دیدگاه عدالت فضایی پرداخته است. روش پژوهش، توصیفی-تحلیلی، و از نوع تحقیق بنیادی - کاربردی است. برای تبیین فقر شهری از روش AHP و تحلیل اطلاعات جغرافیایی به صورت نرم­افزاری بهره‌گیری شده، که با استفاده از نرم افزار GIS توزیع و پراکندگی فقر از منظر عدالت فضایی در نسیم شهر تحلیل گردید. اطلاعات از طریق مطالعات کتابخانه‌ای و میدانی و با ابزار پرسشنامه و مصاحبه به دست آمده است. نتایج نشان می‌دهد محدوده‌های حصارک پایین، وجه آباد، محدوده جنوبی احمد آباد و کلمه به لحاظ شاخص‌های مختلف اجتماعی، اقتصادی و کالبدی از جمله محدوده‌های آسیب پذیر نسیم شهر هستند. این محله‌ها دارای بیشتر سکونتگاه غیررسمی و بالاترین میزان فقر شهری است. و محله اسماعیل­آباد و هسته مرکزی شهر از نظر شاخص‌های مورد بررسی در وضعیت مناسب‌تری قرار دارند.

کلیدواژه‌ها

عدالت فضایی؛ ‌ سازمان فضایی؛ فقر شهری؛ سکونتگاه ‌غیر رسمی؛ نسیم شهر

عنوان مقاله [English]

Expansion of urban poverty and informal settlements identification in terms of spatial justice (Case Study: Nasim shahr city)

نویسندگان [English]

Mohammad Ghasemi seyani¹؛ Mehdi Haghi²

چکیده [English]

Over recent decades, the topic of spatial justice is important n terms of determining the extent of urban poverty and informal settlements among geographers and urban planners. Injustice in the distribution of funds and facilities can have irreversible effects on the structure and nature of cities that leaded to imbalance of urban spatial, growth of urban poverty and informal settlements formation..One of the problems of urbanization and urbanism is ignoring the effects of spatial justice in countries.Poor urban areas have factors in terms of socio - economic and physical features that make these areas inactivite and isolate in compare with other urban areas with their informal settlements. This article discuss urban poverty and informal settlements of Nsim Shahr from the perspective of spatial justice. This descriptive-analytical study was used hierarchical analysis of AHP method and GIS program has been used to analyze the distribution and dispersion of poverty from the perspective of spatial justice.The collected data were obtained via the library and field studies, questionnaires and interviews. The results show that Hesarak paeen, Vajih abad, south of Ahmadabad and Kolmeh in terms of various indicators of social, economic and spatial are vulnerable areas of the Nasim shar because of informal settlements and the high growth rate of urban poverty. Ismael Abad discit and downtown core are placed in a better situation.

کلیدواژه‌ها [English]

Justice spatial, spatial organization, Nasim Shahr, urban poverty, informal settlements

مراجع

1. Arjomandniya, Asghar (2002). The role of the Middle cities in Population settlement system, Journal Political and economic information , N 29 (in Persian)
2. Athari, Kamal (2008). Justice in space. Journal Haft shar. N 9& 10. PP 25-32 (in Persian).
3. Bemaniyan, Mohammad & el (2010). Assessment Economic features for identification the extent of poverty in using techniques Delpi & AHP. Case study: Kashmar. Urban Management. Spring and summer. P 9. Pp153- 166 (in Persian)
4. Dadashpoor, Hashem, Bahram Alizadeh and Faramarz Rostami (2014). Spatial Justice and City, Safire- Andisheh Publishing, Tehran. (in Persian)
5. Dufaux, Frederic. 2008. Birth announcement, justice spatial/spatial justice, www.jssj.org.
6. Farmitan (2015) planning for informal settlements in nasim shahr city ,Tehran (in Persian)
7. Harvey, D. (1997), Social Justice and the City, Farah Hesamyan and Others, Tehran Municipality, Tehran. (in Persian)
8. Harvey, D.)1969(. Explanation in Geography, London: Edward Arnold, pp.3-8.
9. Harvey, David (1973). Social justice and the city. Edward Arnold, London
10. Hatami, mojtaba & mahdi momeni (2008), Aanlysis of social inequality in prosperity of urban services land uses, Journal of Human Geography Research, No 65, and Tehran (in Persian)
11. Hataminajad, H. (2008), Aanlysis of social inequality in prosperity of urban services land uses, Journal of Human Geography Research, No 65, and Tehran. (in Persian)
12. http.www.europa .eu.int /comm. /world enp /policy-en.
13. Khakpoor, Beratali & A. Abdollahi,(2008) "Spatial Justice in urban dual spaces Geopolitical Explanation of Patterns of Disequilibrium in Slum Settlements of Mashhad", Geopolitics, No. 2, (in Persian)
14. Khakpour, B. (2009), Examining and analyzing the inequality in levels of development zones in Mashhad, Knowledge & Development, Vol 16, No 27, (in Persian)
15. Liao, Chin-hsien, chang Hsueh-Sheng, ko-wan Tsou, 2009, Explore the spatial equity of urban public facility allocation based on sustainable development, real corp, (http://www.corp.at).
16. Martinez, J. 2009. Monitors intra-urban inequalities with GIS-based indicators: With a case study in Rosario, Argentina. Utrecht University.
17. Moradnejad, Homayoon & Abolghasem sharifzadeh (2009). Sustainable development and rural tourism. Jahad. N250- 251. P57
18. Pietro, G., Elliott, D., and Gabriell, Y. (2005). A Home in the City, UN Millennum Project, Task Force on Improving the Lives of Slum Dwellers, London.
19. Prang, Julia., 2009, Spatial justice: Anew Frontier in Planing For just, Sustainable Commuities, Tuftsunivrsity
20. Shakoei, H. (2004). New perspectives in urban geography. Tehran: samt. (in Persian)
21. Soja, Edward, 2010, Seeking Spatial jactics. Globalization and community, USA.Unverstity of minnsota press 
22. Soja, Edward., 2006, The City and Spatail Jastice, justice Spatial/spatial justice, www.jssj.org
23. Taghvaei, M; Sarvari, Z. (2003), Effect Of Liberalism On Urban Spaces, Etalaat-e Siasi- Eghtesadi Journal, (163-156 ,) 217-218 . (in Persian)
24. Williams, K., berges. N, 1999, Urban Intensification Policies in England: Problems and Contradiction, Land Use Policy, Vol. 16, No.3, PP. 167-178.
25. Yeftchel G., and Norman P. 2001. Longitudinal environmental justice analysis: Co-evolution of environmental quality and deprivation in England, 1960–2001, Geoforum, 43:44-57.
26. Young, Irish Marion (2001). Justice and the politics of difference, Princeton University Press, Princeton.