تأثیر متغیرهای کلان اقتصادی منتخب و برنامه‌های توسعه‌ای پس از انقلاب بر عرضه صادرات محصولات کشاورزی

فصلنامه علمی -پژوهشی تحقیقات اقتصاد کشاورزی

مقاله 13، دوره 9، شماره 35، آذر و دی 1396، صفحه 249-260   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

فاطمه سهرابی اطهر¹؛ الناز تیزجنگ^{* 2}

¹دانش آموخته دکتری تخصصی اقتصاد کشاورزی دانشگاه تهران و عضو علمی موسسه آموزش عالی مولانا.

²دانشجوی دکتری تخصصی اقتصاد کشاورزی دانشگاه پیام نور.

تاریخ دریافت: 04 مرداد 1394،  تاریخ بازنگری: 19 خرداد 1395،  تاریخ پذیرش: 25 آذر 1396 

چکیده

    صادرات کالاهای کشاورزی می­تواند در فعالیت­های اقتصادی اهمیتی ویژه داشته باشد و اثر آن بر اقتصاد و رشد کشور انکارناپذیر است. با وجود گزارش‌های متعددی که بیانگر تأثیر مثبت استفاده گسترده از کمک­های صادراتی بر رشد صادرات است، اثر برنامه­های توسعه­ای دولت بر صادرات محصولات کشاورزی تا کنون مورد بررسی قرار نگرفته است. در این مقاله با استفاده از روش خودتوضیح با وقفه­های توزیعی ARDL، و استفاده از نرخ ارزهای موثر صادراتی، تأثیر برنامه‌های توسعه­ای پس از انقلاب (سال­های 1369 تا 1391) به عنوان نموداری از سیاست­گذاری حاکم بر بخش­های گوناگون اقتصادی بر عرضه صادرات محصولات کشاورزی بررسی شده است. نتیجه پژوهش نشان می­دهد که تولید ناخالص داخلی کشور، قیمت­های نسبی صادرات، مصرف داخلی و برنامه­های توسعه بر صادرات محصولات کشاورزی تأثیر معنی­دار دارند. اثر نرخ ارز مؤثر صادراتی بر عرضه صادرات محصولات کشاورزی معنی­دار نیست. در طی سال­های برنامه سوم توسعه بیش‌ترین مقدار ارزآوری از صادرات محصولات کشاورزی وجود داشته است. در حالی که این مقدار در برنامه چهارم توسعه کاهش یافته است.

کلیدواژه‌ها

صادرات بخش کشاورزی؛ نرخ ارز مؤثر صادراتی؛ ARDL؛ برنامه چهارم توسعه؛ ایران

عنوان مقاله [English]

The Impact of Macroeconomic Variables and Development Plans on the Supply of Agricultural Exports

نویسندگان [English]

F Sohrabi Athar¹؛ E Tizjang²

¹PhD. of Agricultural Economics, Faculty member of Molana Institute of Higher Education.Iran.

²PhD. Student, Department of Agricultural Economics, Payamenoor University of Tehran.Iran.

چکیده [English]

Export of agricultural products can be given special emphasis in
economic activity and its effect on the country's economic growth is
undeniable. Despite numerous reports that indicate the positive impact of
the widespread use of export aids on export growth, the effect of the
government's development plans on export of agricultural products has
not been studied. In this paper, using ARDL, export and use of effective
exchange rates, the impact of development programs after the Islamic
revolution (years 1990 to 2009) as a graph of the policy governing the
various economic sectors on the supply of agricultural exports have been
investigated and the supply of agricultural exports as a single equation,
independent of the demand for exports of agricultural products
respectively. The results showed that effects of GDP, the relative prices
of exports, domestic consumption and development programs on export
of agricultural products were significant. The effect of exchange rate on
export supply of agricultural products was not significant. During the
Third Plan period, foreion exchange earned from export of agricultural
products was the highest rate while this amount was decreased in the
Fourth Development Plan.

کلیدواژه‌ها [English]

Exports of Agriculturalproducts, Effective Foreign Exchange Rate, ARDL, The Developing Plans, Iran

مراجع

 

- بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران(سالهای مختلف)،گزارش اقتصادی و ترازنامه بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران ، تهران.

- بریم نژاد 1375، تحلیل اقتصادی عوامل موثر بر صادرات فرش ایران، فصلنامه علوم و فنون منابع طبیعی، سال پنجم، شماره اول بهار 89، صفحه 53-39.

- پاکروان محمدرضا ح مهرابی بشرآبادی ا گیلانپور 1389 بررسی عوامل موثر بر عرضه وتقاضای صادرات محصولات کشاورزی ایران. نشریه اقتصاد و توسعه کشاورزی (علوم و صنایع کشاورزی). زمستان 89، دوره 24 ،شماره 4،478-471.

- پاسبان فاطمه 1385. بررسی عوامل موثر بر صادرات زعفران ایران. فصلنامه پژوهشهای اقتصادی سال ششم ، شماره دوم, تابستان 85، 15-1.

- تاجیانی هما، م کوپاهی 1384. تخمین توابع عرضه و تقاضای صادرات زعفران ایران. مجله علوم کشاورزی ایران  جلد ٣٦ ، شماره ٣.

- تشکینی احمد 1384، اقتصاد سنجی کاربردی به کمکMicrofit  ، انتشارات موسسه فرهنگی دیباگران تهران.

- خلیلیان صادق، ع فرهادی 1381. بررسی عوامل موثر بر صادارت بخش کشاورزی ایران. اقتصاد کشاورزی و توسعه. سال دهم. ش 39، پاییز 81، 84-71.

- زیرک مرتضایی محسن 1378. بررسی تأثیر عدم اطمینان حاصل از نوسانات نرخ ارز بر صادرات غیرنفتی، پایان نامه دوره کارشناسی ارشد، دانشگاه علوم اقتصادی و سیاسی، دانشگاه شهید بهشتی.  

- عنایت اله فخرایی و سید امین منصوری 1387 تخمین تابع مصرف بلندمدت به روش هم­جمعی ARDL و محاسبه رابطه مصرف کوتاه مدت در ایران فصلنامه اقتصاد مقداری، دوره 5، شماره 2، 38-23.

- عاقل حسن، س، یوسف­زاده، ه، منصوری. 1387، بررسی عوامل موثر بر ارزش صادرات محصولات کشاورزی با تأکید بر استاندارهای صادرات (پسته، بادام، زعفران، خرما و سیب)،اقتصاد و توسعه کشاورزی (علوم و صنایع کشاورزی)، 1387،دوره 22، شماره یک، 135-125.

- کریمی حسین 1386، جهانی شدن، رقابت­پذیری و توسعه­ی صادرات غیر نفتی:­ بررسی رابطه­ی علت و معلولی در اقتصاد ایران. فصلنامه اقتصاد مقداری، دوره ٤، شماره ١، بهار 86، 134-117.

- کرباسی علیرضا ، ج اکبرزاده، 1387براورد تابع عرضه و تقاضای صادرات زعفران ایران باسیستم معادلات همزمان. اقتصاد کشاورزی و توسعه، سال شانزدهم، شماره 62 ، تابستان 87،52-33.

- کمنتا، ی. ١٣٧٢ ، مبانی اقتصاد سنجی، ترجمه کامبیز هژبر کیانی، مرکز نشر دانشگاهی.

- کمیجانی اکبر، حسین میرجلیلی، ساز و کار سیاست استراتژیک تجاری برای توسعه صادرات صنعتی ایران پژوهشنامه بازرگانی ، پاییز 80، دوره5، شماره 20، 62-31.

- گمرک جمهوری اسلامی ایران، سالنامه بازرگانی خارجی کشور، سالهای مختلف.

- گجراتی، د. ١٣٧٨ ، مبانی اقتصاد سنجی، ترجمه حمید ابریشمی، انتشارات دانشگاه تهران، جلد دوم.

- محمودزاده مجید، زیبایی م 1383بررسی عوامل مؤثر بر صادرات پسته ایران: یک تحلیل همجمعی. اقتصادکشاورزی و توسعه، سال دوازدهم، شماره 46  ،تابستان 83، 158-137.

- نوفرستی محمد، 1378، ریشه واحد و همجمعی در اقتصاد سنجی، موسسه خدمات فرهنگی رسا، چاپ اول ، تهران.

- وظیفه دوست حسین، ن زرین­نگار 1388. بررسی عملکرد سیاست­های دولت برروی صادرات شرکت­ها. فصل نامه بصیرت. سال 16. شماره 44،پاییز و زستان 88، 63-47.

- Aydýn M.F., Ciplak U., & Yucel, E.M. (2004). "Export Supply and Import Demand Models for the Turkish Economy, Researchers, Research Department, The Central Bank of the Republic of Turkey.

- Beko, J. (1999). "Analysis of Import Demand and Export Supply in Slovenia"; Eastern European Economics, Vol. 37(1,Jan-Feb), pp. 39-90.

- Goldstein, M. & Khan, M.S. (1978). The supply and demand for exports: a simultaneous approach, The Review of Economics and Statistics, 60: 275-286.

- Guisan, M.C. & Exposito, P. (2004). Econometric models of demand and supply of agriculture in Spain, France, Japan and USA, 1964-99, http// Agecon. Lib.umn.edu

- Karimi, M.S. (2003). Non oil export supply model in Iran (Carpet, Pistachio). Abstract of Paper Submitted to European Regional Science Association (ERSA), University of Jyvaskyla, Finland, 2003.

- Lawrence, E. & Phil, A. (2005). South Africa’s Export Performance: Determinants of Export supply. Africa Region Working Paper Series No. 95

- Lawrence, E. & Phil, A. (2005). South Africa’s Export Performance: Determinants of Export supply. Africa Region Working Paper Series No. 95

- Pesaran, M.H. & Pesaran, B. (1997). Working with microfit an introduction to econometrics,Oxford University, Oxford Press.