تدوین نمودار سازمانی مناسب برای مدیریت تقاضای آب کشاورزی در ایران

فصلنامه علمی مهندسی منابع آب

مقاله 8، دوره 10، شماره 34، آبان 1396، صفحه 73-82   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

محسن براهیمی¹؛ کاظم شاهوردی^{* 2}؛ ایران غازی³؛ ناصر طالب بیدختی⁴

¹دانشجوی دکتری منابع آب، دانشگاه شاخص پژوه اصفهان، اصفهان، ایران

²باشگاه پژوهشگران جوان دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات تهران، تهران، ایران

³استادیار رشته منابع آب، دانشگاه شاخص پژوه اصفهان، اصفهان، ایران

⁴استاد دانشکده عمران و محیط زیست دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

تاریخ دریافت: 16 فروردین 1395،  تاریخ بازنگری: 01 آبان 1395،  تاریخ پذیرش: 05 اسفند 1396 

چکیده

توجه جدی به مدیریت تقاضای آب کشاورزی بر اثر افزایش میزان تقاضا برای آب، امری اجتناب‌ناپذیر است. مدیریت تقاضای آب شامل فعالیت­هایی می‏باشد که ممکن است باعث کاهش تقاضای آب، افزایش بازده مصرف آب گردیده، و از آلوده شدن یا دسترسی به منابع آب جلوگیری کند. در مطالعات منابع آب، قوانین مختلفی تصویب شده‏اند، ولی برخی از این قوانین هیچ­گاه به مرحله اجرا نرفته اند؛ بنابراین، در تحقیق حاضر ساختار موجود کشور با نظرسنجی از کارشناسان بخش آب بررسی شد. برای این منظور از ابزار پرسشنامه استفاده شد. این پرسشنامه به وسیله‌ِی 38 نفر از کارشناسان و دست‌اندرکاران بخش آب پاسخ داده شد. ضریب آلفای کرونباخ 701/0 به دست آمد، که نشانگر اعتبار قوی پرسشنامه می‏باشد. نتایج ارزیابی نشان دادند که کارشناسان با تغییر ساختار مدیریت منابع آب کشور موافق بوده، و اعتقاد دارند که "عدم هماهنگی بین سازمانهای ذی ربط" و "وجود مشکلات قانونی در اصلاح الگوی مصرف" تاثیر زیادی را در بحران آب دارد. در ادامه، یک ساختار سازمانی با پنج سطح شامل: 1-تعیین چارچوب و سیاست‌های کلان آب با حضور نهاد‏های قانونی؛ 2-تخصیص سیاست‌های حوضه‏های بزرگ؛ 3-تخصیص سیاست‏های حوضه‌های درجه ی دو؛ 4-اجرای سیاست‏های تخصیص؛ 5-اجرای محلی سیاست­ها با توجه به سخت‏افزارها و نرم‏افزارهای موجود و روشهای جدید، پیشنهاد شد. این ساختار می‏تواند در سازمان‏های مختلف کشور مورد استفاده قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

آب؛ اصلاح؛ تقاضا؛ پرسشنامه؛ ساختار

عنوان مقاله [English]

Developing an Appropriate Organizational Structure for Agricultural Water Demand Management in Iran

نویسندگان [English]

Mohsen Barahimi¹؛ Kazem Shahverdi²؛ Iran Ghazi³؛ Naser Taleb Bidokhti⁴

چکیده [English]

Serious attention to agricultural water supply management is inevitable due to an increase
in demand for this most precious resource. Water demand management is a strategy that reduces the demand for, increases its use efficiency of, and prevents the waste of its resources. Various laws, pertaining to the prudent water management, have been passed; however, many of them have never been enforced. Therefore, the existing structure was investigated by polling a group of water- related experts. The questionnaire, which was employed for this research, was answered by38 eminent water experts. The calculated Cronbach's alpha coefficient of the polling was 0.701 that pointed to the strong reliability of the questionnaire. Those water experts were in agreement with reorganization of   the water resources management and maintained that a “lack of coordination among relevant agencies” and the “legal difficulties in reforming the consumption patterns” have greatly affected the emergence of the existing water crisis. Therefore, a countrywide organizational chart, consisting of five levels, was proposed: 1. Providing a framework and adapting a firm policy on logical water management in coordination with the judiciary bodies; 2. Enabling the managers of   large watersheds to adapt their own policies; 3. Enabling the managers of   sub-watersheds to adapt their own policies; 4. Implementing the confirmed policies employing the existing hardware and software and looking for the new methods; 5. Implementing the adapted policies at the local scale. We strongly recommend an assessment of this chart by the concerned water authorities

کلیدواژه‌ها [English]

water demand, questionnaire, Reform, Structur

مراجع

1)                  تجریشی، م.، و ا، ابریشم چی. 1383. مدیریت تقاضای منابع آب کشور. مجموعه مقالات اولین همایش روش­های پیشگیری از اتلاف منابع ملی، تهران، ایران، صفحات 24- 39.

2)                  جعفری، ر. 1387، بررسی قابلیت داده های سنجش از دور برای تخمین تبخیر و تعرق اراضی کشاورزی، سومین کنفرانس مدیریت منابع آب، دانشگاه تبریز.

3)                  گلمحمدی، ح.، و ا. مکلف سربند. 1387. بررسی و مقایسه مقادیر محاسبه نیاز آبی سند ملی آب با سایر مراجع در استان اردبیل.  سومین کنفرانس مدیریت منابع آب ایران، دانشگاه تبریز.

4)                  محمودی ب.، سرلک، و م.  1387. برآورد عوامل مؤثر بر عرضه و تقاضای آب و جایگاه ایران در منطقه از نظر توسعه پایدار. اولین کنفرانس بین المللی بحران آب، تهران.

5)                   Barth, S. 2004. Self-organization: taking a personal approach to KM. In M. Rao (Ed.), Knowledge Management Tools and Techniques: practitioners and experts evaluate KM solutions. Butterworth-Heinemann.

6)                   Cronbach, L. 1951. Coefficient alpha and the internal structure of tests. Psychomerika 16: 297-334.

7)                   Downing, T. E., S. Moss, and C. Pahl-Wostl. 2001. Understanding climate policy using participatory agent-based social simulation. In Multi-agent-based simulation. Springer Berlin Heidelberg.198-213.

8)                   Feng-rui, L. I., U. Qi-jun, L. I.,  and Guang-di, L. I. 2008. Patterns of water resources management: Overviews and prospects. Journal of Desert Research 28: 1174-1179

9)                   Herbertson, P. W., and Tate, E. L.  2001. Tools for water use and demand management in South Africa. Secretariat of the World Meteorological Organization.

10)               International Commission on Irrigation and Drainage (ICID) 2002. Water for food and rural development.www.icid.org

11)               Likert, R. 1932. A technique for the measurement of attitudes. Archives of Psychology 140:1-55.

12)               Lü-xiang, D. E. N. G., and C. H. E. N. Song-ling. 2009. Analysis and strategy for the demand management of water resources. Journal of Water Resources and Water Engineering. 6:1-18

13)               Kindler, H. 2002. Clear and creative thinking. A crisp fifty-minute series book.Thomson.

14)               Krejcie, R. V., and  Morgan, D. W. 1970. Determining sample size for research activities. Educational & Psychological Measurement 30:607-610.