تبیین و تحلیل اجتماع پذیری در پارک های شهری با تاکید بر نقش عوامل زمینه ای و دموگرافیک (نمونه موردی: پارک ساحلی شهر یاسوج)

فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری

مقاله 10، دوره 9، شماره 33، تیر 1397، صفحه 111-124   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

احمد روانبخش¹؛ مصطفی میرآبادی^{* 2}

¹کارشناس ارشد برنامه‌ریزی شهری، واحد یاسوج، دانشگاه آزاد اسلامی، یاسوج، ایران

²استادیار گروه معماری، واحد مهاباد، دانشگاه آزاد اسلامی، مهاباد، ایران

تاریخ دریافت: 25 تیر 1396،  تاریخ بازنگری: 15 فروردین 1397،  تاریخ پذیرش: 19 اردیبهشت 1397 

چکیده

وجود فضاهای عمومیِ دارای خصیصه اجتماع‌پذیری، مکمل مهمی در جهت اجتماعی شدن افراد است. علاوه بر این، اجتماع‌پذیری فضاهای عمومی موجب ارتقاء روحیه‌ی همبستگی، رشد فردی و ایجاد خاطره‌ی جمعی برای همه‌ی شهروندان، بدون در نظر گرفتن جنسیت، نژاد، قومیت، سن و یا سطح اجتماعی و اقتصادی است. این پژوهش در سال 1396 و  با روش توصیفی- تحلیلی، به بررسی میزان اجتماع‌پذیری پارک ساحلی شهر یاسوج و همچنین نقش گروه­های عمده‌ی دموگرافیکی در این زمینه پرداخته است. گردآوری اطلاعات در این پژوهش به روش‌های پیمایشی (توزیع پرسشنامه) و مشاهدات میدانی انجام شده است. مؤلفه­های ارزیابی اجتماع پذیری فضا نیز بر مبنای مطالعات موسسه PPS استخراج شده اند. نتایج آزمون آلفای کرونباخ، پایایی پرسشنامه و نتایج آزمون های KMO و بارتلت کفایت حجم نمونه و همچنین روایی درونی و ساختاری پرسشنامه را تائید کردند. نتایج مشاهدات میدانی و تحلیل­های آماری بر اساس آزمون تک نمونه مستقل T-test، مشخص کرد که به طورکلی، فضای مورد مطالعه از اجتماع‌پذیری خوب وقابل قبولی برخوردار است و توانسته است گروه­ها و اقشار مختلفی را به حضور و فعالیت اجتماعی دعوت نماید. به علاوه، نتایج آزمون های T-test دوگروه مستقل و ANOVA نشان دادند که اگرچه بیشتر کاربران فضا در قالب گروه‌های مختلف سنی، جنسی، تأهلی، درآمدی، تحصیلاتی و شغلی، نقش و سهم قابل توجه و تقریباً یکسانی در اجتماع‌پذیری پارک ساحلی شهر یاسوج دارند اما زنان کمتر از مردان و افراد با سطح تحصیلات بالاتر، کمتر از سایر افراد، در اجتماع پذیری فضا سهم و نقش دارند.در آخر نیز بر اساس نتایج بدست آمده از تحقیق، پیشنهادات مرتبط با ساماندهی فضا به منظور ارتقاء اجتماع پذیری آن ارائه شده است.

کلیدواژه‌ها

فضاهای شهری؛ اجتماع پذیری؛ عوامل دموگرافیک؛ پارک ساحلی؛ شهر یاسوج

عنوان مقاله [English]

An explanation and analysis of the socialization in urban parks with emphasis on the rule of the underlying and demographic factors (Case Study: ‌Yasouj City Beach Park)

نویسندگان [English]

ahmad ravanbakhsh¹؛ mostafa mirabadi²

¹MSc of Urban Planing, Islamic Azad University, Yasouj Branch

²Department of urban Architecture, Islamic Azad University of Mahabad

چکیده [English]

The existence of public spaces with socialization attribute is an important complementary in the socializing of people. In addition to this socialization of public spaces cause a promotion in the spirit of solidarity, individual growth and creation of collective memories for all citizens without considering sex, race, nationality, age or economic and social level. This research is done with the descriptive-analytical methodology to study socialization measurement of the Yasouj City Beach Park and also the rule of demographic groups in 1396. The information gathering methodologies in presented research are surveying (Survey Distribution) and field observation. Also, socialization evaluating factors of space are extracted based on the PPS institute studies. The results from Cronbach’s alpha, the survey reliability and KMO test and Bartlet results showed the efficiency of sample size and also the internal and structural justifiability of the survey. The results of field observations and statistical analysis based on the Independent Single Sample Test t.test has cleared out that the studied space generally contains a good and sufficient amount of socialization and has invited various groups and layers of people to attend the social activity. Consequently, the results obtained from t.test tests, independent twin group and ANOVA showed that although most of the users of the space in terms of the various age, sex, marriage, income, academic and professional have a significant and equal rule on the socialization of the beach park but this also has been cleared that women and less-educated people have a less-important effect on the socialization of the park relative to the men and high educated people, respectively. Ultimately, based on the results obtained from the research, suggestions related to space organizing are presented in order to increase its socialization level.

کلیدواژه‌ها [English]

Urban Spaces, Socialization, Demographic Factors, Beach Park, Yasouj City

مراجع

1. اکبری، محمود (1385): تحلیل فضایی نارسایی‌های توزیع مراکز خدماتی شهر یاسوج، پایان نامه‌ی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری به راهنمایی دکتر حمیدرضا وارثی، دانشگاه اصفهان.
2. امینی، الهام و هلیا پارسا (1393): بررسی مؤلفه­های کالبدی مؤثر بر اجتماع‌پذیری فضای تئاتر شهر تهران، دومین کنگره‌ی بین المللی سازه، معماری و توسعه شهری، 28-26 آذر ماه، تبریز.
3. پاکزاد، جهانشاه (1386): مقالات در باب مفاهیم معماری و طراحی شهری، تهران، نشر شهیدی.
4. چرخچیان، مریم (1390): تحلیل فضاهای شهری، انتشارات دانشگاه پیام نور.
5. خبرگزاری ایرنا (1396): http://www.irna.ir/fa/Photo/3473976 (25/4/1396).
6. خبرگزاری تابناک (1395): http://www.tabnakkohkiluye.ir/fa/news/204518، (12/4/1396).
7. دانشپور، سید عبدالهادی و مریم چرخچیان (1386)، فضاهای عمومی و عوامل مؤثر بر حیات جمعی، فصلنامه باغ نظر، شماره 7، تهران، صص 28-19.
8. رفیعیان، مجتبی و زهرا خدایی (1388): بررسی شاخص‌ها و معیارهای مؤثر بر رضایتمندی شهروندان از فضاهای عمومی شهری، فصلنامه راهبرد، شماره 53، صص 248-227.
9. ستارزاده، داریوش، نقی زاده، محمد و فرح حبیب (1389): فضای شهری، اندیشه‌‌ای اجتماعی، نشریه علوم و تکنولوژی محیط زیست، دوره دوازدهم، شماره چهارم، صص 183-173.
10. شجاعی، دلارام و پروین پرتوی (1394): عوامل مؤثر بر ایجاد و ارتقاء اجتماع پذیری در فضاهای عمومی با مقیاس‌های مختلف شهر تهران (نمونه‌ی موردی: فضاهای عمومی دو محله و یک ناحیه در منطقه 7 تهران)، فصلنامه باغ نظر، سال دوازدهم، شماره 34، صص 108-93.
11. صفایی پور، مسعود، امانپور، سعید و ذوالفقار بسطامی نیا (1390): تحلیل و بررسی نقش مهاجرت  در توسعه کالبدی– فضایی شهر یاسوج (طی سال های 85-1345)، فصلنامه نگرش های نو در جغرافیای انسانی، سال 3، شماره چهارم، صص 158-145.
12. عباس زاده، شهاب و سودا تمری (1391): بررسی و تحلیل مؤلفه­های تأثیرگذار بر بهبود کیفیات فضایی پیاده‌راه‌ها به منظور افزایش سطح تعاملات اجتماعی، مورد: محورهای تربیت و ولیعصر تبریز، فصلنامه مطالعات شهری، شماره 4، صص 10-1.
13. قنبران، عبدالحمید و مرضیه جعفری (1393): بررسی عوامل مؤثر بر ارتقاء تعاملات اجتماعی در میان ساکنان محله مسکونی (نمونه‌ی موردی: محله درکه - تهران)، نشریه انجمن علمی معماری و شهرسازی ایران، شماره 7، صص64-57.
14. کریمی، خدیجه، ریاحی، وحید، عزیز­پور، فرهاد و علی اکبر تقی­لو (1396): تحلیلی بر ناکارآمدی نظام مدیریت بحران در دگرگونی فضایی مناسب نواحی روستایی، مورد مطالعه: شهرستان ارومیه، نشریه تحلیل فضایی مخاطرات محیطی، سال چهارم، شماره 2، صص 106-87.
15. محمدی، محمد و محمد حسین آیت اللهی (1394): عوامل مؤثر در ارتقای اجتماع پذیری بناهای فرهنگی بررسی موردی: فرهنگسرای فرشچیان اصفهان، نشریه نامه معماری و شهرسازی، دوره 8، شماره 15، صص 96-79.
16. مهندسین مشاورین آمود (1386): طرح تفصیلی شهر یاسوج، مسکن و شهرسازی استان کهگیلویه و بویراحمد، یاسوج.
17. نعیمی نظم آباد، زهرا، فرج پور، مریم و محمد رضا امیرشقاقی (1394): میزان‌سنجی سطح تعاملات اجتماعی در بافت‌های قدیمی با همستانهای شهری؛ نمونه موردی: محله درب نو گرگان، فصلنامه مدیریت شهری، شماره 38، صص 150-133
18. 18.  Car, S., Francis, M., Rivlin, L., Stone, A, (1992): Public Space. Massachusetts: Cambridge university press.
19. 19.  Efroymson, D., Thi Kieu Thanh Ha, T., Thu Ha, P, (2009): Public Spaces: How They Humanize Cities. Dhaka: Health Bridge - WBB Trust.
20. 20.  Francis, J., Giles-Corti, B., Jane Wood, L., Knuiman, M, (2012): Creating sense of community: The role of public space. Journal of Environmental Psychology, (32), pp: 401-409.
21. 21.  Garcia-Ramon, M., Ortiz, A., Prats, M, (2004): Urban Planning, gender and the use of public space in a peripherial neighbourhood of Barcelona. Cities, 21 (3), pp: 215-223.
22. 22.  Kurniawati, W, (2012): Public Space for Marginal People. Procedia - Social and Behavioral Sciences: (36), pp: 476 – 484.
23. 23.  Organization of Project for Public Spaces, (2009): http://www.pps.org, (25/4/2017).
24. 24.  Osmand, H, (1957): Function as basis of psychiatric ward design. New York: Holt Rine hart & Winston.