بررسی اثرات کوتاه‏ مدت اجرای طرح هدفمند سازی یارانه ها بر وضعیت کشاورزی روستاییانِ شهرستان نی ‏ریز (مطالعه موردی: دهستان آباده طشک)

فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ای

مقاله 5، دوره 3، شماره10، مرداد و شهریور 1392، صفحه 45-60   

نویسندگان

حمید جلالیان^{* 1}؛ صدیقه هاشمی²؛ جعفر یعقوبی³

¹استادیار جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

²کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران

³استادیار اقتصاد کشاورزی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران

تاریخ دریافت: 18 شهریور 1392،  تاریخ پذیرش: 18 شهریور 1392 

چکیده

اعطای یارانه یکی از سیاست ‌های اقتصادی است که با هدف حمایت از تولیدکنند گان یا مصرف‎ کنندگان به شیوه‎ های متفاوتی در بسیاری از کشورها به اجرا درمی ‎آید. این تحقیق تأثیر اجرای طرح هدفمند سازی یارانه‎ ها بر هزینه و درآمد کشاورزان روستایی در شهرستان نیریز از توابع استان فارس در کوتاه‏ مدت را مورد بررسی قرار داده است. روش تحقیق، توصیفی بوده و اطلاعات لازم با استفاده از پرسشنامه و به روش پیمایشی گرد آوری شده است. بدین منظور، 25 سؤال در طیف لیکرت پنج سطحی در پرسشنامه قرار داده شد. روایی پرسشنامه با استفاده از نظرات متخصصان، و پایایی آن با استفاده از پایلوت تست و محاسبه آلفاء کرونباخ (88/0) تأیید شد. جامعه آماری شامل  1468 خانوار کشاورز بود و 264 نمونه با استفاده از فرمول کوکران تعیین گردید. تجزیه و تحلیل اطلاعات نیز با استفاده از آزمون ‏های t (مستقل و وابسته) و فریدمن برای تشخیص همبستگی میان متغیر های تحقیق صورت گرفته است. نتایج این تحقیق نشان می ‎دهد که: اجرای طرح هدفمند سازی یارانه ‎ها حداقل در کوتاه‏مدت-  بطور معنی ‏داری منجر به افزایش هزینه‎ ها و کاهش درآمد ها شده است. مقایسه هزینه ‎های تولید با استفاده از آزمون t مستقل نشان داد که به جز هزینه تولید گندم، هزینه‎ تولید ذرت و جو بعد از هدفمندی یارانه‎ ها با احتمال 99 درصد بیشتر از قبل بوده است. همچنین، مقایسه درآمد حاصل از چهار محصول در دو دوره نشان داد به جز درآمد حاصل از کشت کلزا، درآمد سایر محصولات به طور معنی ‎داری در بعد از هدفمند سازی نسبت به قبل کاهش یافته است. به دلیل افزایش هزینه­ های سوخت، ماشین‏ آلات و نهاده‏ ها بعد از هدفمند سازی، طبق آزمون فریدمن، شاخص استفاده از نهاده ‏ها و ماشین ‏آلات با میانگین رتبه ‏ای 08/3 از مطلوبیت عددی برخوردار بوده و نشان دهنده‏ ی به کارگیری حساب شده و کارآمد این نهاده‏ ها است

کلیدواژه‌ها

هدفمندی یارانه‎ ها؛ توسعه روستایی؛ سودآوری کشاورزی؛ آباده طشک؛ نیریز

اصل مقاله

Study of Short-Time Effects of the Targeting Subsidies on Rural Farming Statues in Neiriz Township (Case Study: Abadeh Tashk District)

H. Jalalian: Asisstant Prof. of Geography and Rural Planning, University of Kharazmi, Tehran, Iran

S. Hashemi: M.Sc. of Geography and Rural Planning, University of Zanjan, Zanjan, Iran

J. Yaghobi: Asisstant Prof. of Agricultural Economic, University of Zanjan, Zanjan, Iran

Abstract

         Subsidize is one of the economic policies aim to support the producers or consumers, which apply by most countries in various ways. This research has considered the effects of the targeting subsidies program on costs and income of rural farmers in Neiriz town from Fars province in short- time duration. Research method is descriptive and the necessary data were collected by using a questionnaire and survey method. To this end, one questionnaire with 25 questions, based on a five-point Likert scale is developed for data elicitation from participants. The questionnaire validity has been verified by a number of subject specialists and academicians, and its reliability has been measured by using Cronbach's alpha at 0.88. The number of samples were 264 farmer from 1468 land owners in six villages which determined by Cochran table. Data analysis by using T-test and Friedman was done to determine the correlation between independent and dependent variables. The results show that the implementation of the Targeting Subsidies program –at least in short time- causes significantly some increasing in costs and decreasing revenues. The comparison of the production costs with T- test shows the costs of the Corn and Barley has increased other than the Wight after the implementation of Targeting Subsidies with %99 probability. Moreover, comparing the revenue in both periods showed that incomes of four products except canola crop were significantly decreased compared after implementation of Targeting Subsidies. Although costs of fuel machinery and inputs after implementation of Targeting Subsidies are increased but according to the Friedman-test the index of using inputs and mechanization was optimum in numerical with the ranking overage of 3.08 that this situation explains the logical usage of these inputs.

Key words: Targeting subsidies, Rural development, Agricultural profitability,Abadeh Tashk.