بررسی اثر تغییر فناوری در سهم هزینه کود و سموم شیمیایی در راستای حفظ محیط‌زیست (مطالعه موردی: تولید ذرت دانه‌ای)

فصلنامه علمی -پژوهشی تحقیقات اقتصاد کشاورزی

مقاله 11، دوره 10، شماره 40، دی 1397، صفحه 215-226   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

الهه واثقی¹؛ آسیه عزیزی^{* 1}؛ محمدرضا زارع مهرجردی²

¹دانشجوی دکتری اقتصاد کشاورزی دانشگاه شهید باهنر کرمان.

²دانشیار اقتصاد کشاورزی دانشگاه شهید باهنر کرمان.

تاریخ دریافت: 26 خرداد 1396،  تاریخ بازنگری: 11 مهر 1396،  تاریخ پذیرش: 25 مهر 1397 

چکیده

ذرت از غلات مهم در اقتصاد کشاورزی ایران نقش بسزایی دارد؛ از طرفی با توجه به محدودیت منابع موجود در کشور، تکنولوژی نقش مهمی در صرفه‌جویی مصرف نهاده‌های کشاورزی دارد. در این راستا یکی از عوامل افزایش بهره‌وری در تولید ذرت‌دانه‌ای، استفاده صحیح و منطقی از کودها و سموم شیمیایی می‌باشد. لذا در این مطالعه، جهت بررسی سهم این عوامل در تابع هزینه ذرت‌دانه‌ای از روش سیستم معادلات به ظاهر نامرتبط طی دوره‌ی 91-1379 در دوازده استان استفاده شد. براساس نتایج اریب مقیاس، با افزایش مقیاس تولید، سهم هزینه نهاده‌های کود ازت و سم افزایش و سهم هزینه کود پتاس و فسفات کاهش یافته است. نتایج اریب نهاده نشان داد که تغییر تکنولوژی موجب شده مصرف نهاده‌های کود ازت و فسفات در یک واحد تولیدی کاهش و مصرف پتاس افزایش یابد. با در نظر گرفتن بحران آلودگی آب وخاک، نیاز غذایی ذرت-دانه‌ای و خسارات وارده به سلامت موجودات، این تغییرروند، مناسب بوده است؛به عبارتی، تکنولوژی در جهت کاهش عناصر پرخطر تغییر کرده است. لذا پیشنهاد می‌شود دولت برنامه‌هایی جهت دسترسی کشاورزان به تکنولوژی‌های جدید اجراکند.

کلیدواژه‌ها

اریب مقیاس؛ اریب نهاده؛ تابع هزینه ترانسلوگ؛ تکنولوژی

عنوان مقاله [English]

Investigating the Effect of Technological change in the Contribution of the Cost of Fertilizers and Chemical Pesticides in order to Protect the Environment (Case study: Corn production)

نویسندگان [English]

elahe vaseghi¹؛ Asiyeh Azizi¹؛ Mohamadreza Zare Mehrjerdi²

¹دانشجوی دکتری اقتصاد کشاورزی دانشگاه شهید باهنر کرمان.

²دانشیار اقتصاد کشاورزی دانشگاه شهید باهنر کرمان.

چکیده [English]

Corn play an important role in agriculture's economic axis of Iran. The other hand, due to the limited resources of the country, technology has played an important role in saving the consumption of agricultural inputs. In this regard, one of the factors increasing the productivity of corn is correct and rational use of chemical fertilizers and pesticides. Therefore, in this study to investigate the contribution of these factors in the cost function of corn was used from system seemingly unrelated regression in panel data in twelve provinces over period 2000-2012. The results scale bias showed that by increasing the scale of production, the share of cost of nitrogen fertilizer and pesticide inputs increased and the share of potash fertilizer and phosphate inputs decreased. The results of input bias showed that technological change has caused the consumption of nitrogen and phosphate fertilizers in a production unit decreased and consumption of potash fertilizer increased. Considering the crisis in water and soil pollution, food need of corn and damage to health of organism, this changing process is appropriate.

کلیدواژه‌ها [English]

Cross-scale, input bias, scale bias, Translog Cost Function, technology

مراجع

 

- احمدیان، م.، اسلامی، م.، و باغستانی، ع. (1389). ارزیابی آثار رفاهی ناشی از پیشرفت فناوری تولید ذرت در ایران. مجله پژوهش­های ترویج و آموزش کشاورزی، 3(1): 31-44.

- امجدی، ا.، چیذری، ا.، و خلیلیان، ص. (1386). بررسی ساختار فناوری تولید گندم با استفاده از داده­های پانل. ششمین کنفرانس اقتصاد کشاورزی، 307-319.

- آمار نامه‌های وزارت جهاد کشاورزی. (1390). قابل دسترس در:‌ www.maj.ir .

- امیرتیموری، س،. و چیذری، ا. (1387). بررسی خودکفایی پویا در تولید ذرت دانه­ای در ایران: رهیافت محاسبه بهره­وری کل عوامل تولید. پژوهش و سازندگی (زراعت و باغبانی): 79، 169-177.

- داتنوف، ل.، المر، و. اچ.، و هوبر، د. ام. (1392). تغذیه معدنی و بیماری­های گیاهی. مترجم ضیاءالدین بنی هاشمی، چاپ اول، نشر آییژ، تهران.

- حاجی‌رحیمی، م.، و ترکمانی، ج. (1382). مدلسازی تغییرات فناوری در کشاورزی ایران: روش متغیر نهان. چهارمین کنفرانس اقتصاد کشاورزی.

- دشتی، ن.، یاوری، ک.، و صباغ کرمانی، م. (1388). تجزیه رشد بهره‌وری کل عوامل تولید در صنعت ایران با استفاده از رهیافت اقتصادسنجی. فصلنامه اقتصاد مقداری (بررسی‌های اقتصادی سابق)، 6(1): 101-128.

- دین­پناه، غ.، چیذری، م.، و بدرقه، ع. (1388). بررسی عوامل مؤثر بر پذیرش فناوری توسط گندم­کاران شهرستان اصفهان. مجله علمی-پژوهشی علوم کشاوررزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز، 3(9): 103-116.

- رشیدقلم، م.، دشتی، ق.، رسولی، ز.، و امینیان، ف. (1391). بررسی ساختار تولید محصول پسته در شهرستان دامغان. نشریه اقتصاد کشاوزی و توسعه کشاورزی (علوم و صنایع کشاورزی)، 26(3): 197-203.

- شجری، ه.، اصغری، م.، و موسوی، ف. (1391). بررسی تاثیر هدفمندی یارانه­ها بر کیفیت محیط زیست ایران. اولین همایش بین المللی اقتصادسنجی، روش­ها و کاربردها، شهریور 1391.

- شرزه­ای، غ.، و ماجد، و. (1393). نگاهی متفاوت به فعالیت­های بخش کشاورزی: هزینه­های زیست محیطی بخش کشاورزی در ایران. اقتصاد کشاورزی (ویژه نامه): 69-81.

- طباطبائی، س.ج. (1388). اصول تغذیه معدنی گیاهان. نشر دانشگاه تبریز، تبریز.

- عابدی، س.، پیکانی، غ.، و حسینی، ص. (1388). تعیین مزیت نسبی ذرت دانه­ای در الگوی بهینه کشت استان فارس: مطالعه موردی مناطق سرد خشک و نیمه خشک. پژوهشات اقتصاد کشاورزی، 1(1): 115-136.

- علی‌احمدی، ع.، و اخوان، پ. (1385). بررسی علل موفقیت برنامه‌ها و سیاست‌های علم و فناوری در کشورهای توسعه یافته. نشریه بین‌المللی علوم مهندسی، 2(17): 19-28.

- موسوی، ن.، خالویی، ا.، و فرج‌زاده، ذ. (1388). بررسی اثرات رفاهی حذف یارانه‌ی کودشیمیایی بر تولیدکنندگان ذرت استان فارس. مجله پژوهشات اقتصاد کشاورزی، شماره 1(4): 61-75.

- مومنی تیکدری، م. (1391). تحلیل روند تغییر فناوری در بخش کشاورزی ایران (مطالعه موردی گندم). پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر کرمان.

- یزدانی، س.، و عابدی، س. (1387). تحلیل ساختار هزینه‌ی ذرت دانه‌ای ‌در ایران. اقتصاد کشاورزی، 3(1): 1-15.

Refrences

- Napasintuwong, O., & Emerson, R.D. (2002). Induced innovations and foreign workers in u.s. agriculture. American Agricultural Economics Association Meetings. Long Beach. California, July, pp: 28-31.

- Rasmussen, S. (2000). Technological Change and Economies of Scale in Danish Agriculture. The Royal veterinary and Agricultural University KVL. Copenhagen.

- Roberts, T.L. (2008). Improving nutrient use efficiency. Turkish Journal of Agriculture. 32, pp: 177-182.

- Salgado Banda, H., & Bernal Verdugo, L.E. (2007). Translog Cost Functions: An Application for Mexican Manufacturing. Working Paper.

- Segal, D. (2003). A Multi-Product Cost Study of the U.S. Life Insurance Industry. Review of Quantitative Finance and Accounting. 20(2), pp: 169-186.

- Truett, D.B., & Truett, L.J. (2005). NAFTA's Impact on the Mexican Automotive Sector. Journal of Economic Development. 30(2), pp: 155-176.