برآورد آب مجازی حوضه‌ی آبخیز و نقش آن در سامانه های انتقال آب بین حوضه‌ای

فصلنامه علمی مهندسی منابع آب

مقاله 8، دوره 6، شماره 19، بهمن و اسفند 1392، صفحه 101-114   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

حمیدرضا دهقان منشادی¹؛ محمد حسین نیک سخن^{* 2}؛ مجتبی اردستانی³

¹دانشجوی کارشناسی ارشد رشته مهندسی محیط زیست- منابع آب دانشگاه تهران

²استادیار گروه مهندسی محیط زیست، دانشکده تحصیلات تکمیلی محیط زیست دانشگاه تهران

³دانشیار گروه مهندسی محیط زیست، دانشکده تحصیلات تکمیلی محیط زیست دانشگاه تهران

تاریخ دریافت: 10 اسفند 1392،  تاریخ پذیرش: 10 اسفند 1392 

چکیده

طرحهای انتقال آب علاوه بر هزینه های گزاف، همواره پیامد های زیست محیطی زیانباری را بر اقلیم حوضه‌های مبدا، مقصد، و بعضاً در طول مسیر انتقال، گذاشته‌اند. از طرفی، بحث مدیریت منابع آب در طرحهای انتقال آب، رویکرد سنتی خود را از دست داده و امروزه توجه مدیران به مسائلی مانند آب مجازی به منظور در نظر گرفتن کل توان آبی بیش از پیش معطوف گردیده است. در این مقاله ساختاری به منظور بررسی و تاثیر توانایی استفاده از آب مجازی حوضه‌ی مقصد در طرحهای انتقال آب پیشنهاد گردیده است. همچنین، سود حاصل از مدیریت آب با درنظرگرفتن توانایی استفاده از آب مجازی حوضه‌ی مقصد، و افزایش سهم آب‌بران حوضه‌ی مبدإ در سامانه های انتقال آب برآورد شده است. کارایی ساختار پیشنهادی در طرح انتقال آب از سولگان به رفسنجان ارزیابی شده است. نتایج حاکی از آنند که هرچند حوضه‌ی مقصد تبخیر- تعرق بالایی داشته، و توان آب مجازی حوضه پایین می باشد، لکن علاوه بر کاهش هزینه های انتقال و پیامد های مضر انتقال آب برای منطقه، کشت و صنعت خوزستان و کشاورزی خوزستان توانستند به ترتیب 18.9 و 7.25 میلیارد ریال سود به‌دست آورند.

کلیدواژه‌ها

انتقال آب بین حوضه ای؛ شبیه SWAT؛ آب مجازی؛ آب سبز؛ آب آبی؛ مدیریت منابع آب

عنوان مقاله [English]

Estimating Potential of Virtual Water in an Inter-basin Water Transfer

نویسندگان [English]

H. D¹؛ M.H N²؛ M. A³

چکیده [English]

The importance of inter-basin water transfer project is its ability to balance the non-uniform temporal and spatial distribution of water resources and demands, especially in arid and semi-arid regions. A water transfer project can be executed if many economics and environment criteria are satisfied. In this research, a methodology is proposed for inter-basin water allocation using the virtual water concept. Thus, a model based on the virtual water estimates the benefit of the inter-basin water transfer. SWAT simulation model was applied in order to estimate the virtual water potential of the receiving basin. The water related revenues of the basins that receive transferred water and the initial basins and related virtual water are estimated. The results show efficiency and benefits based on value of water and production. The effectiveness of this methodology is examined by applying it to a large scale case study of inter-basin water transfer from the Solegan to the Rafsanjan Basin in southeastern part of Iran.

کلیدواژه‌ها [English]

Inter-basin water transfer, Virtual water, green water, blue water, SWAT

مراجع

10. Abbaspour, K.C. 2007. User manual for
SWAT-CUP SWAT calibration and
uncertainty analysis programs. Swiss
Federal Institute of Aquatic Science and
Technology, Eawag, Dübendorf,
Switzerland 95 p. Available at:
http://www.eawag.ch/organisation/abteil
ungen /siam/software/swat/index_EN.
11. Abrishamchi, A., and M. Tajrishy. 1999,
Interbasin water transfer in Iran, Int.
Workshop on Interbasin Water Transfer,
UNESCO، Paris.
114 ترآیرد آب مجازی حًضٍی آتخیس ی ومش آن در ساماوٍ َای اوتمال آب تیه حًضٍای
12. Allan, J.A. 1997. Virtual water: A longterm solution for water short Middle
Eastern economies. British Assoc.
Festival of Sci., University of Leeds, UK.
13. Borah, D.K. and M. Bera. 2003.
Watershed-scale hydrologic and
nonpoint-source pollution models:
Review of mathematical bases. Trans.
ASAE 46:1553-1566.
14. Dehghan Manshadi, H.R., M.H.
Niksokhan, and M. Ardestani. 2013.
Water Allocation in Interbasin water
transfer with the virtual water approach.
World Environ. Water Resour. Cong.
2013: Showcasing the Future © ASCE
2013.
15. Falkenmark, M. 1997. Meeting water
requirements of an expanding world
population. Phil. Trans. R. Soc. Lond. B
352: 929–936.
16. Faramarzi, M., K.C. Abbaspour, R.
Schulin, and H. Yang. 2009. Modeling
blue and green water resources
availability in Iran. Hydrol. Proc. 23:486-
501.
17. Golubev, G.N., and A.K. Biswas. 1979.
Interregional water transfers: Problem
and prospects. Oxford: Pergamon.
18. Karamouz, M., A. Mojahedi, and A.
Ahmadi. 2010. Interbasin water transfer:
Economic water quality-based model. J.
Irrig. Drain. Eng. Div. DOI: 10.1061/
(ASCE) IR.1943-4774.0000140.
19. Mahjouri, N., and M. Ardestani. 2010. A
game theoretic approach for interbasin
water resources allocation considering
the water quality issues. Environ Monit
Assess. 167:527–544.
20. Obuobie, E., P.M. Gachanja, and A.C.
Dörr. 2005. The Role of green water in
food trade. Term paper for the
interdisciplinary course, International
Doctoral Studies. Center of Development
Research University of Bonn, November
2005.
21. Rockström, J., M. Lannerstad, and M.
Falkenmark. 2007. Assessing the water
challenge of a new green revolution in
developing countries. Proc. Nat. Acad.
Sci. 104: 6253-6260.
22. Schuol, J., K.C. Abbaspour, R.
Srinivasan, and H. Yang. 2008.
Estimation of freshwater availability in
the West African sub-continent using the
SWAT hydrologic model. Journal of
Hydrology 352: 30–49.