سنجش شاخصهای توسعه یافتگی در استانهای کشور طی سال های 1383 تا 1388

فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ای

مقاله 3، دوره 3، شماره 12، بهمن و اسفند 1392، صفحه 11-20   

نویسندگان

جواد اطاعت^{* 1}؛ عبدالرضا شجاعی نسب²

¹دانشیار علوم سیاسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

²کارشناسی ارشد جغرافیای سیاسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

تاریخ دریافت: 16 اسفند 1392،  تاریخ پذیرش: 16 اسفند 1392 

چکیده

واقعیت این است که هر چند اجرای برنامه­های پنج ساله توسعه در ایران از سال 1368 تا سال 1388 با توفیقاتی همراه بوده است؛ اما نتیجه اجرای برخی برنامه­ها، موجب بروز عدم تعادل­های منطقه­ای در بسیاری از مناطق جغرافیایی کشور (بویژه مناطق مرکزی در قیاس با مناطق پیرامونی)، شده و این اتفاق، نه تنها کیفیت زندگی مردمان کشور را به شدت کاهش داده، بلکه باعث بروز مسائل زیادی در حوزه­های مختلف شده است. از جمله برنامه­های یاد شده می­توان به برنامه چهارم کشور اشاره کرد که به دلیل ضعف و ناکارآمدی روش­های مدیریتی، موجب گسترش ناپایداری در بسیاری از بخش­های کشور شده است. این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی و با بهره­گیری از شاخص­های مختلف توسعه (شاخص­های اقتصادی– زیربنایی و اجتماعی–فرهنگی) به منظور مقایسه سطح توسعه­یافتگی استان­های کشور انجام شده است. گردآوری داده­ها به صورت کتابخانه­ای بوده و در تحلیل داده­ها از مدل تاکسونومی عددی استفاده شده است. در طراحی نقشه­های موضوعی نیز از نرم­افزار GIS بهره­ گرفته است. نتایج تحقیق نشان می­دهد که: ارزیابی فرآیند توسعه در استان­های مختلف ایران به صورت تطبیقی بیانگر عدم توازن توسعه­یافتگی در آنها بوده و شکاف توسعه در برنامه چهارم توسعه در مقایسه با برنامه سوم نه تنها ترمیم نشده؛ بلکه روند افزایشی نیز داشته است.

کلیدواژه‌ها

سیاستگذاری دولت؛ توسعه یافتگی؛ برنامه های پنج ساله؛ ایران