تعیین تابع تولید آب- شوری- عملکرد با در نظر گرفتن زمان برداشت علوفه و ارزیابی شاخص های تولید در در ذرت خوشه ای

فصلنامه علمی مهندسی منابع آب

مقاله 2، دوره 11، شماره 38، آذر 1397، صفحه 15-26   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

حلیمه پیری^{* 1}؛ حسین انصاری²؛ مهدی پارسا³

¹استادیار، گروه مهندسی آب، دانشکده آب و خاک، دانشگاه زابل، زابل، ایران

²استاد، گروه مهندسی آب، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.

³گروه مهندسی آب، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.

تاریخ دریافت: 20 تیر 1395،  تاریخ بازنگری: 19 دی 1395،  تاریخ پذیرش: 02 بهمن 1397 

چکیده

تحقیق به منظور تعیین تابع برتر آب- شوری- عملکرد و زمان برداشت سورگوم علوفه‌ای در مزرعه تحقیقاتی در ‌ دشت سیستان اجرا شد. آزمایش در سطوح شوری(2، 5 و 8 دسی زیمنس بر متر) و سطوح آبیاری( 50، 75، 100و 120 ٪ نیاز آبی گیاه) در سه زمان برداشت انجام و چهار تابع تولید خطی، لگاریتمی، درجه دوم و متعالی مورد ارزیابی قرار گرفتند. برای هر برداشت تابع تولید به طور جداگانه مورد بررسی سپس با در نظر گرفتن زمان برداشت، تابع تولید ارزیابی شد. بعد از تعیین تابع برتر جهت بررسی اثرات جداگانه و توأم شوری و آب آبیاری از شاخص تولید نهایی نسبت به عمق و شوری آبیاری، نسبت نهایی نرخ جایگزین فنی و ارزش تولید نهایی استفاده گردید. نتایج نشان داد تابع درجه دوم عملکرد سورگوم را بهتر نشان داد. شاخص تولید نهایی نسبت به عمق آب آبیاری نشان داد به ازای افزایش یک سانتی متر آب آبیاری، برداشت اول کمترین تغییر عملکرد(22/1 تن بر سانتی‌متر) و برداشت سوم بیشترین مقدار (9/2) را داشته است. شاخص تولید نهایی نسبت به شوری نشان داد کاهش عملکرد در شوری های پایین در برداشت دوم کمتر از برداشت اول و سوم بوده است و برداشت سوم بیشترین کاهش عملکرد علوفه تازه را داشته است. نرخ جایگزینی نهایی کمیت و کیفیت آب آبیاری نسبت به عملکرد علوفه تازه نشان داد برای این که عملکرد با افزایش یک واحد شوری آب تغییر نکند، باید 86/5 سانتی متر در برداشت اول، 97/1 برداشت دوم و 72/1 برداشت سوم عمق آب افزایش یابد.

کلیدواژه‌ها

سورگوم علوفه ای؛ دشت سیستان؛ تابع تولید؛ شوری؛ آب آبیاری

عنوان مقاله [English]

Determination of water- salinity production function by taking time performance and the assesment production indexes of forage sorghum

نویسندگان [English]

h p¹؛ h a²؛ m p³

¹استادیار، گروه مهندسی آب، دانشکده آب و خاک، دانشگاه زابل، زابل، ایران

²استاد، گروه مهندسی آب، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.

³استاد، گروه مهندسی آب، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.

چکیده [English]

The research in order to identify the best function salinity of sorghum forage yield and harvest time was carried out in the Sistan region.Testing in three levels of salinity (2, 5 and 8 ds/m) and four levels of irrigation water (50, 75,100and 120% water requirement) were conducted at three time points and four linear production function, cob-douglas, quadratic and transcendental evaluated. for each harvest production function was evaluated separately.Then, considering the time of harvest, evaluated and the best function was determined. After determining the best function to separate effects of salinity and irrigation water from the final production indicators of the depth and salinity of water, Marginal rate of technical replacement for salinity and water irrigation , the final output value of the irrigation water depth and salinity were used in each drawing. Final manufacturing index showed the depth of irrigation water for irrigation to increase water depth of one centimeter per impression, first impression least change operation (1.22) and third harvest the maximum amount (2.9) had. Final Manufacturing Index showed to salinity Reduction in salinity low performance in the second and third were less than first impressions and is the second largest fresh forage yield The final replacement rate the quality and quantity of water than fresh forage yield of forage sorghum showed For the performance does not change with increasing salinity units, should be 5.86 inches in the first harvest, 1.97 and 1.72 second harvest third harvest irrigation water depth increases.

کلیدواژه‌ها [English]

forage sorghum, Sistan plain, the production, salinity irrigation water

مراجع

منابع

1)       رضایی، ع.، فرحبخش، ح.، صمدی، ح.، حسینی، ف. و میرزا هاشمی، م. 1386. تعیین تابع تولید ذرت علوفه ای نسبت به آب در کرمان. نهمین سمینار سراسری آبیاری و کاهش تبخیر، دانشگاه شهید باهنر کرمان، بهمن ماه. 

2)       شهیدی، ع. 1387. اثر بر همکنش کم آبیاری و شوری بر عملکرد و اجزاء عملکرد ارقام گندم با تعیین تابع تولید آب و شوری در منطقه بیرجند. پایان نامه دکتری.

3)       شیرمحمدی علی اکبر خانی، ز.، انصاری، ح.، علیزاده، ا. وکافی، م. 1392. ارزیابی توابع تولید آب – شوری- عملکرد در ذرت علوفه ای در استان خراسان رضوی. مجله آبیاری و زهکشی ایران، 4(7): 543-535.

4)       کیانی، ع.، میرلطیفی، م.، همایی، م. و چراغی، ع. م. 1384. تعیین بهترین تابع تولید آب-شوری گندم در منطقه شمال گرگان. مجله تحقیقات مهندسی کشاورزی، 25(6):14-2.

5)       کیانی، ع.، همایی، م. و میرلطیفی، م. 1385. اریابی توابع کاهش عملکرد گندم در شرایط توأم شوری و کم آبی. مجله علوم آب و خاک. 20(1):83-73.

6)       نجفی، م. ح.، علیزاده، ا.، داوری، ک.،کافی، م. و شهیدی، ع. 1391. تعیین تابع شوری-آب-عملکرد در دو رقم پنبه. مجله آب و خاک، 26(3): 679-672.

7)       یارنیا، م. 1386. ارزیابی تعدادی از شاخص­های فیزیولوژیک ارقام سورگوم علوفه­ای در شرایط شوری. مجله علوم کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی تبریز، 1(1):. ص1-15.

8)       یزدانی، و.، داوری، ک.، قهرمان، ب. و کافی، م. 1393. ارزیابی عملکرد کلزا به صورت تابعی از ارتفاع آب آبیاری و شوری در منطقه مشهد. فصلنامه علمی پژوهشی آب و آبیاری، 18(5):52-33.

9)       Homaee, M. 1999. Root water uptake under non-uniform transient salinity and water stress. Ph.D. Thesis ,Wageningen Agricultural University, 173 P.

10)   Homaee, M., Dirksen, C. and Feddes, R.A. 2002. Simulation of root water uptake. I. Non-uniform transient salinity using different macroscopic reduction functions. Agric . Water Manage. 57: 89 -109.

11)   Kiani, A. R. and Abbasi, F. 2009. Assessment of the water-salinity crop production function of wheat using experimental data of the Golestan province. Iran. Irrig and Drain, 58:445–455.

12)   Liu, W. Z., Hansaker, D. J., Li, Y. S., Xie, X. Q. and Wall, G. W.2002. Interrelations of yield, evapotranspiration, and water use efficiency from marginal analysis of water production functions. Agric. Water Manage, 56:143-151.

13)   Nadler, A., Raveh, E., Yermiyahu, U. and Green, S. 2006. Stress included water content variations in mango stem by time domain reflectometry. Soil Sci. Soc.Am. J. 70:510-520.

14)   Neilsen, D.C. and Vigil, M.F. 2005. Legume green fallow effect on soil water content at wheat planting and wheat yield. Agron. J. 97:684-689.

15)   15)Vaux, H.J. and Pruit, W.O. 1983. Crop water production functions.61-97.In: Hillel, D.(Ed.), Advances in Irrigation,VoL.2, Academic Press. New York.