ارزیابی طرح مسکن مهر به لحاظ معیارهای کمی و کیفی مسکنِ مناسب (مطالعه موردی: مسکن مهر شهرضا)

فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری

مقاله 12، دوره 9، شماره 35، بهمن 1397، صفحه 123-138   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

همایون نورائی^{* 1}؛ فردین کهن²

¹استادیار گروه شهرسازی، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران

²کارشناس ارشد شهرسازی، موسسه آموزش عالی دانش پژوهان پیشرو، اصفهان، ایران

تاریخ دریافت: 06 بهمن 1396،  تاریخ بازنگری: 28 تیر 1397،  تاریخ پذیرش: 27 آبان 1397 

چکیده

مسکن یکی از مهم­ترین نیازهای انسان بعد از خوراک و پوشاک می باشد. اما این نیاز در غالب کشورهای در حال توسعه به علت رشد سریع جمعیت شهرها، تبدیل به مشکلی جدی گردیده است. از جمله شهرهایی که با مشکل کمبود مسکن درگیر بوده است، شهر شهرضا می باشد. این شهر با توجه به موقعیت جغرافیایی خاص و قرار گیری در مرکز ارتباطی سه استان اصفهان، فارس، چهارمحال و بختیاری به عنوان یک شهر مهاجر پذیر محسوب شده و در چند دهه اخیر پذیرای مهاجرت های گسترده ای به ویژه از روستائیان و گروه های کم درآمد بوده است. این موضوع باعث شده تا اسکان غیر رسمی به شدت در شهر شهرضا افزایش یافته و این شهر مورد توجه دولت برای طرح مسکن مهر در اواخر دهه 1380 قرار گیرد. با توجه به اهمیت مسکن مهر در شهر شهرضا به دلیل مساحت گسترده آن، در این مقاله طرح مسکن مهر در ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی و کالبدی مورد ارزیابی قرار گرفته است. روش تحقیق در این پژوهش روش توصیفی تحلیلی بوده و برای گردآوری داده ها از روش کتابخانه ای و میدانی (مشاهده، پرسشنامه و مصاحبه) استفاده شده است. همچنین به منظور تحلیل داده ها از روش فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) بهره گرفته شده است. نتایج نشان می دهد که بعد اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی و کالبدی از نمره 1 به ترتیب نمره 86/0، 72/0، 49/0 و 67/0 را دریافت کرده اند. بنابراین بعد اقتصادی وضعیت مناسب، بعد اجتماعی وضعیت نسبتأ مناسب، بعد زیست محیطی وضعیت متوسط و بعد کالبدی وضعیت نسبتأ مناسب را دارد. همچنین طرح مسکن مهر شهر شهرضا در ارزیابی نهایی نمره 72/0 را به خود اختصاص داده که نشان از اجرای نسبتأ مناسب این طرح در شهر شهرضا می باشد.

کلیدواژه‌ها

طرح مسکن مهر؛ مسکن؛ گروه های کم درآمد شهری؛ معیارهای کمی و کیفی؛ شهر شهرضا

عنوان مقاله [English]

Evaluation of Maskan-e Mehr Program with Regard to Qualitative and Quantitative Housing Factors (Case study: Shahreza Maskan-e Mehr)

نویسندگان [English]

Homayoon Nooraie¹؛ fardin Kohan²

¹Assistant Prof.; Faculty of Architecture & Urban Planning, Art University of Isfahan, Isfahan, Iran

²M.A.; Faculty of Architecture & Urban Planning, Daneshpajoohan Pishro Higher Education Institute, Isfahan, Iran

چکیده [English]

But the need of housing in more of developing countries due to rapid population growth become a serious problem. Including the citis with the problem of shortage of housing involved has been the shahreza city. This city according to the specific geographical location and placement in the center of the communication, in Isfahan province, fars and chahar mahal va bakhtiari as a city of immigrant it is considered and in recent decades embraces wide immigration, especially from villagers and low income groups has been. This issue has caused hard Increment of informal housing in shahreza city and this city about the attention of the government for maskan-e mehr program in 1380. Due to the importance of maskan-e mehr program in shahreza city, because the widely area, in this article evaluated the maskan-e mehr program in factors of economic, social, environmental and physical. The methodology of this study is descriptive-analytic and library and field methods (observation, questionnaire and interview) were used to collect the data. In addition, multi-criteria analysis of AHP is used to analyze the data. Results show that economical factor, social factor, environmental factor, and Physical factor take score of 0/86, 0/72, 0/49 and 0/67 frome score of 1. So economical factor has proper Status, social factor has proper relatively Status. environmental factor has medium status and Physical factor has proper relatively status. also maskan-e mehr program of shahreza city in final evaluation take score of 0/72 which it was implemented in relatively good way.

کلیدواژه‌ها [English]

Maskan-e mehr Program, housing, Urban low-income groups, Qualitative and quantitative factors, Shahreza City

مراجع

1. پورمحمدی، محمدرضا ( 1385 ): برنامه ریزی مسکن، تهران: انتشارات سمت، تهران.
2. جهان بین، رضا؛ پورمحمدی، محمد رضا (1389): «راهبردهای اساسی تامین مسکن گروه های کم درآمد شهری: مطالعه موردی شهر تبریز». فصلنامه جغرافیایی چشم انداز زاگرس، 2 (3)، صص 119-137.
3. حبیبی، کیومرث، مصطفی بهزادفر، کمال ترابی، وحید محکی ( 1389 ): «نقد و آسیب شناسی سیاست گذاری و برنامه ریزی عملیاتی مسکن مهر در ایران»، فصلنامه آبادی، سال بیستم، شماره 69، صص 6-13.
4. حجازی، سید جعفر ( 1394): «ارزیابی وضعیت طرح مسکن مهر از دیدگاه ساکنان (مطالعه موردی : مسکن مهر شهر ماهشهر)»، فصلنامه توسعه اجتماعی، دوره 9 ، شماره 2 ، صص 239-256.
5. خلیلی، احمد، حانیه نورالهی، نعیمه رشیدی، مریم رحمانی، ( 1393 ): «ارزیابی سیاست های مسکن مهر در ایران و ارائه راهکارهایی برای بهبود آن»، فصلنامه مطالعات شهری، شماره 13، صص 83-92.
6. رضایی، محمدرضا، یعقوب کمائی زاده ( 1391 ): «ارزیابی میزان رضایتمندی ساکنان از مجتمع های مسکن مهر : مطالعه موردی سایت مسکن مهر فاطمیه شهر یزد»، فصلنامه مطالعات شهری، شماره 5، صص 13-25.
7. رضایی خبوشان، رضا، مرجان نعمتی مهر. (1394): «سنجش کیفیت محیط مسکونى در برنامة مسکن مهر بر اساس نشانگرهاى کیفیت زندگى (مورد پژوهش: مسکن مهر شهر جدید پردیس)»، نشریه صفه. شماره 69. صص 53-70.
8. سلطان پناه، هیرش، سعید حسینی، (1391): «کیفیت (QFD) در ارزیابی کیفی پروژه های ساختمانی، مطالعه موردی پروژه مسکن مهر شهرستان سنندج»، فصلنامه مدیریت صنعتی دانشگاه علوم انسانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج، سال 7، شماره 21، صص 55-66.
9. سعیدی رضوانی، نوید، داود کاظمی، (1390): «بازشناسی چاچوب توسعه درون زا در تناسب با نقد سیاست های جاری توسعه مسکن (مسکن مهر) نمونه موردی شهر نظنز»، پژوهش های جغرافیای انسانی، شماره 75، صص 113-132.
10. شکوهی، محمداجزاء و جواد ارفعی، (1394): «بررسی میزان رضایتمندی ساکنان از مسکن مهر شهر بجستان»، نشریه پژوهش و برنامه ریزی شهری، سال ششم، شماره 22، صص 33-42.
11. عزیزی، محمد مهدی، مهرداد رحمانی، ( 1393 ): «ارزیابی کیفیت محیط در مجموعه های مسکونی اقشار کم درآمد : مورد پژوهی مجموعه های مسکونی مهر شهر تاکستان»، نشریه صفه، سال 24، شماره 64، صص 61-74.
12. فیروزی، محمد علی، مرتضی نعمتی، نادیا داری پور، ( 1393 ): «سنجش و ارزیابی شاخص های کیفیت زندگی در طرح مسکن مهر (مطالعه موردی : شهر امیدیه)»، فصلنامه جغرافیا و مطالعات محیطی، سال سوم ، شماره 11. صص 49-62.
13. مهندسین مشاور پارسوماش پایدار، ( 1392 ): «طرح توسعه و عمران شهرضا، جلد سوم (بررسی و شناخت شهر)»، اداره کل راه و شهرسازی استان اصفهان.
    1. Abouelmagd, D.; Kesteloot, C. & Corijn, E. (2013): Housing Projects for Low‐Income Groups and Modes of Economic Integration: A Comparative Study in Greater Cairo. Tijdschrift voor economische en sociale geografie. Vol 104 (4). pp. 456-477.
    2. Alper, Ozkan (2009): A Critical Evalution of Housing Cooperatives in turkey withn the framework of collective action theories: a case study in Ankara and Istanbul, cited in www.cidj.oxfodjournal.orgcontent.
    3. Dietrich, Janatan. C (2008): Housing coopevatives partnership: www. Beavercreek. coop/participation-vscommunitg- building
    4. Harris, R. & Ceinwen G. (2003): A mixed message: the agents and forms of international housing policy, 1945.1973, Habitat International, Vol 27 , pp 167.191
    5. Mulder, Clara H. and Lauster, Nathanael T. (2010): Housing and Family: An Introduction, Housing Studies, Vol 25: 4, pp 433-440.
    6. Moon- Jeong Kim (2010): Residential Location Decisions: Heterogeneity and the Trade-off between Location and Housing Quality, The Ohio State University
    7. O’Neill, Phillip (2008): The Role of Theory in Housing Research: Partial Reflections of the Work of Jim Kemeny’, Housing, Theory and Society, Vol 25: 3, pp 164-176.