ارزیابی و اکتشاف منابع آب زیرزمینی با شناسایی ساختار لایه ای زمین با استفاده از روش زمین الکتریسیته در دشت رونیز؛ غرب استهبان

فصلنامه علمی مهندسی منابع آب

مقاله 4، دوره 12، شماره 40، خرداد 1398، صفحه 39-50   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

سارا قلمکاری^{* 1}؛ عبدالمجید اسدی²؛ محسن پورکرمانی³

¹گروه زمین شناسی؛ واحد علوم و تحقیقات فارس، دانشگاه آزاد اسلامی ، فارس، ایران

²گرو زمین شناسی؛ واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی ؛ شیراز،ایران

³گروه زمین شناسی؛ دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال ؛ تهران،ایران

تاریخ دریافت: 19 خرداد 1395،  تاریخ بازنگری: 06 مرداد 1396،  تاریخ پذیرش: 19 خرداد 1398 

چکیده

یکی از روش های مقرون بصرفه و زودبازده جهت تشخیص زون های کارستی حاوی آب در مناطق آهکی، روش ژئوالکتریک می باشد. ژئوالکتریک از جمله عملیات صحرایی ژئوفیزیکی است که بر اساس انتقال جریان الکتریکی به داخل زمین، ایجاد اختلاف پتانسیل بین دو نقطه و محاسبه مقاومت ویژه عمق های مختلف زمین طراحی شده است. در این روش بر اساس استانداردی که مربوط به مقاومت جنس های مختلف خاک، سنگ و همچنین مقادیر مقاومت الکتریکی موادی مثل آب، حفرات و … ،مطالعات اکتشافی صورت می گیرد. در این پژوهش به منظور شناسایی زون های کارستی حاوی آب در دشت رونیز واقع در غرب استهبان تعداد 97 سونداژ با استفاده از آرایه های شلومبرژر و بیشینه طول فرستنده جریان 300 متر اجرا شد. که پس از پردازش داده های صحرایی، مقاطع زمین شناسی تهیه و مورد تحلیل قرار گرفت و در نهایت با مشخص شدن زون کارستی شده اشباع در سونداژ A2 با ضخامت 140 متر در عمق 260 متری دارای مقاومت الکتریکی 100 تا 150 اهم متر و در سونداژ D2 در عمق 150 متری با مقاومت الکتریکی کمتر از 100 اهم متر دارای ضخامت 80 متر شیب هیدرولیک ابخوان را از غرب به شرق تعیین شد. بدان معنی که؛ علی رقم انکه تنها رودخانه فصلی این دشت در نزدیکی سونداژ D2 جاریست و لذا میزان آب سحطی در این بخش در بالاترین مقدار خود قرار دارد، حداکثرضخامت ابخوان زیرسطحی را بخش های شرقی به خود اختصاص داده است.

کلیدواژه‌ها

"منابع آب زیرزمینی"؛ "سونداژ الکتریکی قائم"؛ "مقاومت ویژه الکتریکی"؛ "ژئوالکتریک"؛ "دشت رونیز"

عنوان مقاله [English]

Evaluation and exploration of groundwater resources by identifying the layer structure using Geoelectrical Method, in Roniz plain West Estahban

نویسندگان [English]

Sara Ghalamkari¹؛ abdolmajid Asadi²؛ Mohsen Pourkermani³

¹Department of Geology, Fars Science & Research Branch, Islamic Azad University, Fars, Iran

²Department of Geology, Shiraz Branch, Islamic Azad University, Shiraz, Iran

³Department of Geology, North Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran

چکیده [English]

One of the suitable & affordable methods for detecting karstic zones is geoelectric method. Geoelectric is one of the geophysical field operations, which is designed based on the transmission of electrical current into the ground, creating a potential difference between two points and calculating specific resistance of the ground in different depths. In this method, exploratory studies are carried out based on the standards for the resistance of different soil and rocks, as well as the electrical resistance values of materials such as water, metals, cavities, etc. In this research, in order to identify the karstic zones containing water in the Roniz plain in the west of Estahban, 97 electrical sounding were utilized using Schlumberger array and a maximum flow transmitter length of 300 m. After processing the data, Geological sections were prepared and analyzed. Finally, determined the hydraulic gradient of aquifer from west to east, based on specifying the saturated karsted zone in A2 sounding with a thickness of 140 meters at a depth of 260 meters has an electrical resistance of 100 to 150 ohms and at the place of D2 sounding at a depth of 150 meters with an electrical resistance of less than 100 ohms has 80 M thickness. That means, although the only seasonal river in this plain is near the D2 sounding, and therefore the rate of surface water in this area is at its highest, the maximum thickness of the subsurface aquifer is in the eastern part.

کلیدواژه‌ها [English]

“Groundwater Resources”, “Vertical electrical sounding”, “Electrical resistivity”, “Geoelectrics”, “Roniz Plain”

مراجع

ذبیحی، م ،ر. 1301 ، گزارش نقشه زمین شناسی
1:133333 رونیز - سازمان نقشه برااری.
)2 علیزاا ، ا . 1390 ، اصرول د شرناسی کاربرای،
35 – اانشگا امام رضا مشهد، چاپ یازاهم، صفحه 17
3) Amadi, A.N., Olasehinde, P.I., Okunlola, I.A., Okoye, N.O., and Waziri, S. 2010. A multidisciplinary approach to subsurface characterization in Northwest of Minna, Niger State, Nigeria. Bayero J. Phys. Math. Sci. 3(1), 74–83.
4) Anomohanran, O. 2013. Geophysical investigation of groundwater potential in Ukelegbe, Nigeria, Journal of Applied Sciences. 13(1): 119-125.
5) Anomohanran, O. 2013. Investigation of Groundwater Potential in Some Selected Towns in Delta North District of Nigeria, International Journal of Applied Science and Technology. 3(6): 61-66.
6) Ayolabi, E. A., Adeoti, L., Oshinlaja, N. A., Adeosun, I. O. and Idowu, O. I. 2009: Seismic refraction and resisitivity Studies of part of Igbogbo Township, south-west Nigeria, Journal Science Research and Development. 11: 42-61.
7) Dobrin, M. B. and Savit, C. H. 1988
Introduction to geophysical prospecting (4th edn), Mc Graw-Hill, New York. 245pp.
8) Falcon, N.L., 1974. Southern Iran: Zagros Mountain in Mesozoic-Cenozoic orogenic belts. Geologica: Society of London, Special pub1.4, 199-211.
9) Grellier, S., Reddy, K. R., Gangathulasi, J., Adib, R., and Peters, C. C. 2007, Correlation between electrical resistivity and moisture content municipal solid waste in bioreactor landfill: Geotechnical Special Publication No. 163, ASCE Press, Reston, Virginia.
10) Kneisel, C. 2006, Assessment of subsurface lithology in mountain environments using 2D resistivity imaging: Geomorphology. 80; 32-44.
11) Sudha, K., Israil, M., Mittal, S. and Rai, J. 2009, Soil characterization using electrical
resistivity tomography and geotechnical investigations: Journal of Applied Geophysics. 67; 74-79.
12) Szalai, S, and Szarka, L. 2008 On the classification of surface geoelectric arrays. geophys. Prospect. 56: 159175.
13) Tahmasbinejad, H. 2009: Geoelectric investigation of the aquifer characteristics and groundwater potential in Behbahan Azad University Farm, Khuzestan Province, Iran. Journal of Applied Sciences 9(20).36913698.